Xəbər verildiyi kimi, Qazaxıstan ölkədə yazı dilinin latın əlifbasına keçirilməsi barədə qərar qəbul edib. Astananın bu addımı şimal qonşusunda olduqca xoşagəlməz təəssürat yaradıb və məsələni hətta Qazaxıstanın xarici siyasi kursunu dəyişdirəcəyinə dair iddialara qədər çıxaranlar var. Ölkə prezidenti Nursultan Nazarbayevin sözlərinə görə, 2022-ci ildən etibarən artıq birinci siniflər dərslərini yeni əlifba ilə öyrənməyə başalaycaqlar.

Xatırladaq ki, latın əlifbasının tətbiqi barədə ilk işarə 2012-ci ildə prezidentin xalqa müraciətində öz əksini tapıb. Nazarbayevin fikrincə, kiril əlifbası qazax dilini təhrif edir. “Qazax dilində «щ», «ю», «я», «ь» kimi hərflər yoxdur. Biz bu hərfləridən istifadə edərək öz dilimizi təhrif edirik. Ona görə də latın hərflərnə keçməliyik”, - prezident deyib.

Qazaxıstan prezidenti məsələni ölkəni xarici siyasi kursunun dəyişməsi il bağlanmasını da əsassız sayıb. “Boş söhbətdir. Latın əlifbasına keçmək qazax dilinin modernləşdirilməsi və inkişaf etdirilməsi ehtiyacından yaranıb. Qara otaqda mövcud olmayan qara pişiyi axtarmayın”, - prezident söyləyib.

Qazax lider 1920-1928-ci illərdə sovet rəhbərliyinin türkdilli respublikalar üçün latın hərflərinə keçirilməsi haqqında qərarını da xatırlaradaq bunun ilk olmadığını vurğulayıb.

Lakin Rusiyada həmişə olduğu kimi bu məsələdən xoflananlar tapılıb.

Onların fikrincə, bu Astananın çoxvektorlu siyasətinin bir davamıdır.

Rəsmi Astana, həm Qərb, həm də Çinlə, habelə postsovet ölkələri ilə münasibətlərinii inkişaf etdirməkdə həmişə maraqlı olub. Qazaxıstan MDB məkanında Rusiyadan sonra Avropa Birliyinin ikinci böyük ticari tərəfdaşı sayılır.

MDB ölkələri institutunun direktor müavini Vladimir Yevseyevin “gazeta.ru” saytına söylədiklərinə əsasən, məhz “çoxvektorluluq” vurğusu Qazaxıstanın latın əlifbasına keçməsinə təkan verib.

“Bu çoxvektorluq çərçivəsində Qazaxıstanın Qərblə münasibətləri inkişaf edir. Elə bu səbəbdən Astana latın əlifbasını tətbiq edib. Bu həm ucuz kredit, həm də ucuz sərmayələrdən mədət ummaq üçündür”.

MDB ölkələri institutunun Orta Asiya və Qazaxıstan şöbəsinin müdiri Andrey Qrozin isə latınlaşmanın ölkədə korrupsiyanı yüksəldəcəyini iddia edib. Onun fikrincə, əlifba dəyişikliyinə ayrılacaq pulllar, zəif nəzaət şəraitində böyük yeyintilərə yol açacaq.

Lakin o xarici siyasət məsələsində həmkarı kimi qaraqabaq düşünmür. Qrozin, əlifba dəyişikliyinin ölkənin xarici siyasətində dönüş yarada bilməsi ehtimalını əsassız adlandırıb. “Qazaxıstan onsuz da həmişə Moskva, Pekin və Vaşiqntonun arasında var-gəl edib. Bu həmişə belə olacaq”, - ekspert bildirib.

Hər halda Vladimir Yevseyev Rusiyanın bu məsələni sakitliklə qəbul edəcəyini düşünür. “Bu sadəcə insanlar arasında ünsiyyəti çətinləşdirəcək. Başqa cür, Qazaxıstan istəyirsə, lap Çin heroqliflərinə də keçə bilər”, - rus politoloq mətbuata bildirib.

Xatırladaq ki, Rusiyanın elm və təhsil naziri Olqa Vasilyeva bütün MDB məkanın yenidən kirill əlifbasına keçməli olduğunu bildirmişdi. Vasilyevanın fikrincə, Rusiya bu məsələdə mövqeyini qəti şəkildə ortaya qoymalıdır.(musavat.com)