“Hər bir cəmiyyətdə dövlətlə yanaşı, fərdlərin də humanizminə ehtiyac var”
Uzun illərdir ki, ölkəmizin müharibə şəraitində yaşaması veteranlara göstərilən diqqət və qayğı, əhali arasında vətənpərvərlik əhval-ruhiyyəsinin güclənməsi, işğalçıya qarşı bütün sahə və müstəvilərdə mübarizə aparmağın zəruriliyi, Silahlı Qüvvələrimizin maddi-texniki bazasının və döyüş hazırlığının mütəmadi surətdə yüksəldilməsi və s. kimi məsələləri daim diqqət mərkəzində saxlamağı zəruri edir. Moderator.az olaraq Respublika Veteranlar Təşkilatının sədr müavini, ehtiyatda olan polkovnik, peşəkar həbi mütəxəssis Cəlil Xəlilovla söhbətimizdə son illər bu istiqamətdə görülən işləri, həyata keçirilən layihələri şərh etməyə çalışdıq:
-Cəlil müəllim, ölkə başçısının veteranlara, müharibə iştirakçılarına hər zaman böyük qayğı göstərdiyi, onların problemlərinin həlli istiqamətində çoxsaylı layihələr həyata keçirdiyi məlumdur. Necə hesab edirsiniz, bu və digər amilləri nəzərə alıb söyləmək olarmı ki, ölkə başçısı qarşıdakı seçkilərdə veteranların dəstəyini təmin edib?
-Şübhəsiz. Ölkə başçısı Azərbaycan veteranları üçün çox böyük işlər görüb. Həm Böyük Vətən Müharibəsi, həm Əfqanıstan, həm də Qarabağ müharibəsi veteranlarının mənzil və avtomobillərlə təmin edilməsi, sanatoriyalara göndərilməsi, onların müalicə olunması və s. kimi məsələlər daim ölkə başçısının diqqət mərkəzində olub.
Müharibə veteranlarının ev, torpaq və s. məsələlərlə bağlı xüsusi imtiyazları var. Onlar hərtərəfli dövlət qayğısı ilə əhatə olunub. İlk növbədə isə I və II dərəcəli əlilliyi olan şəxslərin təminatına diqqət yetirilir. Sonrakı mərhələdə isə digər müharibə əlilləri və veteranların problemləri növbəlilik prinsipi əsasında öz həllini tapır. Əlillərin Bərpa Mərkəzləri var ki, orada müharibə əlilləri lazımi protezlər, arabalar, texniki vasitələrlə təmin edilir. Bəzi hallarda isə biz özümüz müyyən problemi olan veteranlarla bağlı əlaqədar dövlət qurumlarına müraciət edir, onlara köməklik göstərilməsinə nail oluruq. Müqayisə üçün qeyd edim ki, Azərbaycanda veteranara verilən müavinət digər ölkələrdəkindən heç də az deyil. Bundan başqa, bir çox ölkələrdə müharibə veteranlarına ümumiyyətlə ev və avtomobil verilmədiyi halda, ölkəmizdə veteranların həm mənzil, həm də avtomobil təminatı yüksək səviyyədə təşkil olunur. Bütün bunlar ölkə başçısının veteranlarımıza göstərdiyi diqqət və qayğının bariz nümunəsidir.
-Silahlı Qüvvələrdən tərxis olunan hərbi qulluqçuların mülki həyatda işlə təmin edilməsi, onların məşğulluq probleminin həlli də rəhbərliyində təmsil olunduğunuz təşkilatın daim diqqət mərkəzində saxladığı məsələlərdən biridir. Sizcə ehtiyata buraxılan zabitlərin əməyindən, bilik və bacarığından mülki həyatda yetərincə faydalanırıqmı?
-Bildiyiniz kimi, hərbi qulluqda olan zabitlərimiz bəlli bir müddətdən sonra yüksək pensiya ilə ehtiyata buraxılır. Təbii ki, yaxşı olar ki, onların təcrübəsindən, bilik və bacarığından mülki həyatda da istifadə edilsin. Mən böyük müəssisə və şirkət rəhbərlərinə təklif edərdim ki, belə insanların təcrübəsindən faydalansınlar. Bu insanların enerjisindən, dünyagörüşündən, təşkilatçılıq bacarığından mülki həyatda da istifadə etmək lazımdır. Lakin təəssüf ki, bu məsələdə vəziyyət arzuedilən səviyyədə deyil.
Zabitləri ehtiyata buraxan dövlət qurumları da, həmin zabitlərin sonrakı məşğulluğu haqqında düşünməlidir. Yaxşı olardı ki, bu qurumlar ehtiyata buraxılan zabitlərin hansı sahələrdə çalışmasının daha məqsədəuyğun ola biləcəyi ilə bağlı əlaqədar qurumlar qarşısında təkliflərlə çıxış etsinlər. Onların mənzil, iş və s. ilə təmini ilə bağlı aidiyyati dövlət qurumlarına müraciət ünvanlasınlar.
Bir çox ölkələrdə ordudan tərxis edilənlərin mülki həyata uyğunlaşmasını təmin etmək üçün xüsusi kurslar fəaliyyət göstərir. Bu cür şəxslərlə 3-5 aylıq kurslar keçir, onları yeni işləyəcəkləri sahəyə hazırlayırlar.
Yaxşı olardı ki, ölkəmizdə də bu sahədə sistemli iş aparılsın. Biz bununla bağlı bir sıra təkliflər vermişik. Yəqin ki, gələcəkdə bu təkliflər nəzərə alınacaq.
-Sizcə ehtiyata buraxılan hərbi mütəxəssislər mülki həyatda hansı sahələrdə daha çox faydalı ola bilər?
-Onlar bir çox sahələrdə fəaliyyət göstərə, əmək prosesində ciddi nəticələr, ciddi uğurlar ortaya qoya bilərlər. Zabitlər hər şeydən öncə ali və orta məktəblərdə müəllim kimi fəaliyyət göstərə bilər. Biz Təhsil Nazirliyi ilə sıx əlaqədəyik. Çalışırıq ki, yüksək təcrübəyə malik zabitlərimiz ordudan tərxis olunandan sonra orta məktəblərdə hərbi hazırlıq fənnindən dərs desinlər. Onlar hərbçi olduqları üçün bu dərsləri mülki şəxslərdən daha yaxşı, daha yüksək səviyyədə keçə bilərlər. Hərbi dərslərin önəmi bizim üçün olduqca vacibdir. Azərbaycan gəncinin hərbi anlayışı geniş olmalıdır. Nə qədər ki, biz müharibə şəraitində yaşayırıq, nə qədər ki, Qarabağ problemi həll olunmayıb, həm orta məktəb şagirdlərimiz, həm də ali məktəb tələbələrimiz hərb elmi haqqında zəngin məlumata malik olmalıdır. Biz onların hərbi hazırlığına xüsusi diqqət yetirməliyik ki, gələcəkdə onlar orduda qulluq edəndə komandirlərin də işini asanlaşdıra bilərlər.
-Bu günlərdə hərbi vətənpərvərliklə bağlı yeni medalın təsis edilməsi gözlənilir. Hansı ki, bu medal vətənpərvərlik tərbiyəsində, vətənpərvərlik təbliğatında fəallıq göstərən şəxslərə veriləcək. Sizcə belə bir medalın təsis edilməsi, təltif siyasəti insanları vətənpərvərlik təbliğatındakı fəaliyyətə daha da həvəsləndirə, onlar üçün mənəvi sitimul ola bilərmi?
-Bu, çox vacib məsələdir. Nəzərinizə çatdırım ki, bizim təşkilatımızın özü bir neçə medal təsis edib. Məsələn, Cümhuriyyət generalı, Azərbaycanın müdafiə naziri Səməd bəy Mehmandarovun adına medal təsis etmişik. Qərargah rəisi olan general Əliağa Şıxlınski, Naxşıvanski, Həzi Aslanov adına da medallarımız var. Bundan başqa, “Veteranların qayğıkeşi” diplomu təsis etmişik.
Məsələ bundadır ki, insanlaırn əməyinə qiymət vermək lazımdır. Əgər kimsə bu sahədə çalışırsa, ortaya böyük zəhmət qoyursa, iş qoyursa, minlərlə insana vətənpərvərlik ideyası aşılayırsa, onların hərbi dünyagörüşünün artmasına səy göstərirsə, niyə də onlar mükafatlandırılmasın? Biz dövlət qurumlarını, habelə həkimləri, digər peşə sahiblərini də təltif edirik. Hansı ki, onlar veteranların müalicəsində yaxından iştirak edir. Elə veteranlarımız var ki, onların yaxın qohumları yoxdur. Hər hansı bir tələbə onları himayəyə götürüb, onlara qayğı göstərir. Elə şəxslər var ki, onlarla veteranın təminatını üzərlərinə götürür, onların dərmana və s-yə olan ehtiyacını qarşılayır. Biz həmin insanlara öz təşəkkürümüzü bildiririk. Sevinirik ki, bu cür humanist insanlarımız var.
Xatırladım ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin xüsusi təltif diplomu var. Hansı ki, vətənpərvərlik sahəsində xidmətləri olan şəxslər bu diplomla təltif edilir. Bizim təşkilatımızdan artıq üç üzvü bu yaxınlarda prezident İlham Əliyev tərəfindən vətənpərvərlik sahəsində yüksək nailiyyətlər əldə etdiyi üçün fəxri diplom ilə təltif olunublar. Bunlar sədrimiz general Tofiq Ağahüseynov, Fatma xanım Səttarova və I dərəcəli kapitan Qritçenko Aleksandr Aleksandroviçdir. Bu fakt onu göstərir ki, dövlət və xalq qarşısında xidmətləri olan şəxslərə prezidentimiz də hörmətlə yanaşaraq, onları təltif edir.
İnsanları əməkləri müqabilində təltif etmək onları daha da həvəsləndirir, onlar üçün sitimul rolunu oynayır.
-Ancaq elə insanlar da var ki, onlar hər şeyə görə dövləti məsul tutur, hər cür qayğı və diqqəti yalnız dövlətdən tələb edirlər. Sizcə bütün ümid və gözləntilərin dövlətə ünvanlanması, hər şeyə görə dövlətin cavabdeh tutulması nə dərəcədə doğrudur?
-Təəssüf ki, qeyd etdiyiniz xüsusiyyətləri özündə əks etdirən insanlar da var. Onlar anlamalıdırlar ki, biz hər şeyi dövlətin üstünə ata, hər şeyi dövlətdən tələb edə bilmərik. İnsanların özündə də humanistlik, qayğıkeşlik olmalıdır. İnsanlar yaxşı ilə pisi seçməyi, imkansız adamlara əl tutmağı bacarmalıdırlar. Bu cür xeyirxah addımlar cəmiyyətin psixologiyasına da müsbət təsir edir, bu sahədə bir ənənə artıq formalaşdırır. Xeyirxahlıq, böyüyə hörmət bizim xalqın milli mental xüsusiyyətlərindədir. Hansı ki, biz bu ənənəni davam və inkişaf etdirməliyik.
Seymur Əliyev
