Son aylarda BRICS onlarla ölkəni özünə cəlb edən bir quruluşa çevrilib. BRICS digər dövlətlər üçün niyə bu qədər maraqlıdır və bu birlik Azərbaycana nə verə bilər?

 

Tanınmış belarus politoloq, filosof, "Şimali Avrasiya" Kontinental İnteqrasiyanın Öyrənilməsi və İnkişafı Mərkəzinin direktoru Aleksey Dzermant Oxu.Az-a müsahibəsində qeyd etdi ki, BRICS qərbmərkəzli olmayan yeni dünyanın real təcəssümüdür, burada Qərb dövlətləri, ABŞ öz iradəsini diktə edə bilmir:

 

- Bundan əlavə, bu - bir dənə belə hegemonu olmayan azad bir quruluşdur. BRICS çoxqütblü dünyanın strukturu olması ilə cəlbedicidir, burada ilk növbədə iqtisadi əməkdaşlığı inkişaf etdirmək, yeni maliyyə konturunu yaratmaq mümkündür və BRICS çərçivəsində dollara bağlı olmayan yeni maliyyə sisteminin yaranacağı barədə getdikcə daha çox danışılır.

 

Öz suverenliyini qorumaq istəyən, müstəqil inkişaf etmək istəyən dövlətlər BRICS-də bunun üçün imkanlar görürlər. Buna görə də bu birliyə qoşulmaq üçün növbə yaranır, burada artıq dünyanın əsas iqtisadiyyatları olan kifayət qədər çox dövlət var. Bunlar Çin, Rusiya, Braziliya, Hindistan, Misir, İran, Cənubi Afrika Respublikası (CAR), Birləşmiş Ərəb Əmirlikləridir (BƏƏ). Təşkilat böyüyür, onun iqtisadi imkanları artır, çünki bu artıq böyük bir bazardır.

 

BRICS Azərbaycana yeni impuls verə bilər. Mən artıq iqtisadi əməkdaşlıq və maliyyə sistemindən bəhs etdim. Buna yeni logistikanı əlavə edin, Azərbaycan şimaldan cənuba və qərbdən şərqə gedən yolların kəsişməsində yerləşir və bu layihələrdə artıq BRICS ölkələri iştirak edirlər. Beləliklə, Bakı üçün təşkilata qoşulmaq və sonra artıq yeni institusional əsasda bu birliyin inkişafında iştirak etmək və fayda əldə etmək sərfəli olardı.

 

 

- Bəli, düşünürəm ki, bu mümkündür. Çox şey ilkin razılaşmalardan və Azərbaycan tərəfinin buna necə hazırlaşmasından asılıdır. Amma aşılmaz maneələr yoxdur. Hesab edirəm ki, Kazanda Azərbaycanın BRICS-də iştirakı məsələsini praktiki müstəviyə keçirmək olar, vaxt itirməyə dəyməz.

 

 

- Bəli, həqiqətən də, bu baxımdan Türkiyə çətin vəziyyətdədir. BRICS-də iştirak onun üçün çox sərfəli olardı, xüsusilə də qonşu ölkələr artıq bu birliyə qoşulublar, digərləri isə qoşulmağa hazırlaşırlar. Lakin Türkiyə Qərb ölkələri ilə əməkdaşlığa sıx bağlıdır. ABŞ Ankaraya təzyiq göstərə bilər ki, o, öz iştirakı ilə BRICS-i gücləndirməsin. Hələlik Türkiyə manevr etməyi, həm Qərb, həm də Şərqlə münasibətləri saxlamağı bacarır. Amma nə vaxtsa seçim etmək lazım gələcək və buna hazırlaşmaq lazımdır.

 

 

- Düşünmürəm ki, hər hansı kardinal pisləşmədən danışmaq olar, axı Azərbaycan NATO, Avropa İttifaqı və s. kimi Qərb təşkilatlarının üzvü deyil. Digər tərəfdən, Qərb bütün qərbmərkəzli olmayan təşkilatları rəqib kimi qəbul edir. Halbuki, Qərb dövlətlərinin bu formatlarda iştirakına heç nə mane olmur. Amma onlarda sərt intizam var və hər şeyə Qərb dominantlığı üçün rəqabət, çağırışlar prizmasından baxılır.

 

Amma təkrar edirəm: Azərbaycan həmişə Qərb təşkilatlarından kənarda qalıb. Ölkənizin öz suveren mövqeyi var ki, Azərbaycan onu həmişə beynəlxalq arenada müdafiə edə bilib. Bu, Avropa dövlətləri, Fransa ilə münasibətlərə də aiddir. Bu isə o deməkdir ki, Bakının öz milli maraqları naminə hərəkət etmək iradəsi var.