Milli Şuranın İcra Aparatının rəhbəri Eldar Namazov Moskva səfərindən qayıdıb. E.Namazov görüşün nəticələri, prezident seçkində Milli Şuranın iştirakı, vahid namizəd ətrafında yaranan problemlərlə bağlı “Yeni Müsavat”a müsahibə verib. Moderator.az həmin müsahibəni oxucularına təqdim edir.

- Dünən Moskva səfərindən qayıtdınız. Səfərin necə nəticələnməsi barədə bilmək istəyirik. Necə ümumiləşdirmə aparmaq olar? Kimlərlə görüşdünüz?

- Bu, bir işgüzar səfər idi. Ona görə də çox detallara varmaq istəmirəm. Yalnız onu deyə bilərəm ki, səfərin qarşısında hansı məqsədlər qoyulmuşdusa hamısına nail olundu. Təbii ki, bütün məsələlər qarşıdan gələn prezident seçkiləri, seçkilərə hazırlıq işləri ilə bağlı idi. Rüstəm müəllimlə xeyli müzakirələrimiz oldu. Eyni zamanda, beynəlxalq məsləhətçilər qrupunun üzvləri ilə də müzakirələrimiz oldu. Seçki kampaniyasında beynəlxalq ekspertlər də bizim işimizin qurulmasına köməklik edirlər. Bir sıra digər görüşlərim də oldu. Hər halda, səfərin nəticələrindən məmnunam.

- Moskvadan Avropaya səfərə gedəcəkdiniz. Amma Bakıya qayıtdınız. Nə səbəbdən bu görüşlər alınmadı?

- Burada görüşlərin alınmamasından söhbət getmir. Mən Avropaya dəvətliyəm, səfər etməyi də əslinə qalsa, lazım bilirəm. Mənə lazım olan işlərin və nəticələrin böyük bir qismi artıq əldə olundu. Ona görə də mən Azərbaycanda təşkilati işlərin sürətləndirilməsini daha vacib sayıram. Müəyyən bir bir-iki günlük pəncərə olanda mütləq Avropaya da baş çəkəcəm. Hər halda, Avropada nəzərdə tutulan işlərin xeyli hissəsi bu günlərdə öz həllini tapıb. Ona görə də imkan yaranıb ki, qalan vaxtı daha çox Bakıdakı işlərə sərf edim.

- Milli Şuranın üzvü Zəfər Quliyev Rüstəm İbrahimbəyovun vətəndaşlıq məsələsinin avqustun 10-a qədər müsbət həll olunacağına ümid etdiyini bildirir. Bu problem həll olunmasa, Milli Şura namizədini dəyişdirə bilərmi?

- Birincisi, bu, Rüstəm müəllimin ərizəsinə baxılması prosesi təbii ki, Rusiya müvafiq dövlət strukturlarının daxili işidir və biz tam bu prosesə müdaxilə edə bilmərik. Məndə olan detallı məlumata görə, bu proses həlledici bir mərhələdədir və onun həllini gözləyirik. Burada bir vacib məqamı nəzərə almaq lazımdır: Bəzi iqtidara yaxın mətbuatda bu məsələ ilə bağlı Rüstəm müəllimə qarşı müəyyən ittihamlar irəli sürülür ki, bu məsələ nəyə görə ləngiyir? Məsələnin qoyuluşu tamamilə yanlışdır. Ona görə ki, ümumiyyətlə, vətəndaşlıqla bağlı məsələlər adətən yarım ildən bir ilə kimi vaxt aparan bir məsələ olur. O, çox sürətlə, bir neçə həftədə həll olunan məsələ deyil. Biz özümüz, demokratik düşərgənin liderləri də bu məsələdə vəziyyəti vaxtı ilə düzgün qiymətləndirməmişik. Yəqin ki, biz Milli Şuranı da vaxtında elan etsəydik, Milli Şuranın vahid namizədini də yubanmadan elan etsəydik, Rüstəm müəllimin bu problemi həll etmək üçün iki-üç ay vaxtı olardı. Ancaq biz yalnız iyul ayının əvvəllərində Milli Şuranın vahid namizədini seçdik. Kifayət qədər aydın bir məsələni uzada-uzada gec qərar verdik. Faktiki olaraq Rüstəm müəllimə iki ay yox, üç ay yox, təqribən bir aydan bir az artıq vaxt qoyduq ki, məsələni sürətlə həll etsin. O, təsir imkanlarından istifadə edib prosesi sürətləndirir və demək olar ki, bu proses artıq həlledici mərhələyə çatıb. Mən sizə əminliklə deyə bilərəm ki, söhbət Rüstəm müəllim kimi beynəlxalq nüfuza malik olan insandan getməsəydi, həmin şəxsin vətəndaşlıq məsələsi ən tezi altı aydan sonra həll olunardı. Rüstəm müəllim bütün imkanlarından istifadə edib bu prosesi xeyli dərəcədə sürətləndirib. Ümid edirik ki, bu məsələ yaxın zamanlarda öz həllini tapacaq. Ancaq ən pis variantlar da artıq mətbuatda səsləndirilir. Hansısa məsələlər haqqında düşünmək və düşünməmək qadağası yoxdur, bu məsələdə hər kəs sərbəstdir. Mən özüm də hesab edirəm ki, siyasi proseslərə hazırlaşanda, siyasi proseslərə qatılanda hər bir lider gərək bir neçə ssenari ətrafında düşünsün, optimal, orta və çətin variantları da hesablasın. Buna çox təbii baxıram. Ancaq bir qurumun rəsmi hansısa bir məsələ ilə bağlı müzakirə edib qərarlar çıxarması üçün vaxt limiti olur. Hesab edirəm ki, bizim vahid namizədimizin hələ lazımi sənədləri əldə edib Azərbaycana qayıtmaq imkanı kifayət qədər böyükdür. İşimizi də bu istiqamətdə planlaşdırırıq.

- Ancaq sizin özünüzün də Milli Şuranın namizədi ola biləcəyinizlə bağlı ehtimallar səslənir. Ola bilərmi ki, Rüstəm bəy sizin namizədliyinizi irəli sürsün? Bunu ehtimal edirsinizmi və necə qəbul edərsiniz bu təklifi?

- Mən artıq dedim. Bizim üçün iki məsələ prioritetdir. Birincisi, Rüstəm müəllimin vahid namizəd kimi bütün sənədlərinin qaydaya salınması və seçki elan olunan kimi Milli Şuranın təşəbbüs qrupunu formalaşdırıb onun namizədliyinin irəli sürülməsi məsələsidir. İkinci prioritet də Milli Şuranın fəaliyyətinin gücləndirilməsidir. Bu sahədə də xeyli görüləsi işlər var. Biz hamımız bu Milli Şuranın potensialının tam hələ istifadə edilməməsindən narahatıq. Bunun da obyektiv və subyektiv səbəbləri var. Yaxın zamanlarda bu iki istiqamətdə işləri sürətləndirmək və gücləndirmək lazımdır. Biz Milli Şuranın təşkilat komitəsinin mitinq komitəsi ilə birgə iki iclasını keçirmişik. Tiflis səfəri bir neçə müddətlik bu işi dayandırdı. Ancaq biz yaxın günlərdə bərpa edib onu sürətləndirməliyik, gücləndirməliyik. Mən başqa namizəd mövzusunda açığı, danışmağı nə məqsədəuyğun sayıram, nə də həvəsliyəm. O cümlədən elə özümlə də bağlı.

- Prezident seçkilərinin vaxtı bir həftə əvvələ keçirildi. Buna ekspertlərin münasibəti birmənalı deyil, fərqli yanaşmalar var. Siz necə dəyərləndirirsiniz situasiyanı?

- Bu, bir siyasi gedişdir. Hakimiyyət anlayır ki, Milli Şuranın vahid namizədi onun üçün çox böyük təhlükədir. İlk dəfə olaraq demokratik düşərgə bir araya gəlib seçkilərdə vahid namizədlə iştirak edir. Elə məqamda bu, baş verir ki, hakimiyyətin həm ölkə daxilində, həm ölkə xaricində dayaqları xeyli zəifləyib. Mən əminəm ki, bu qərarın arxasında siyasi motivlər dururdu. İlk növbədə vahid namizədin ikili vətəndaşlıqla bağlı ərizəsinə baxılmasını biz sürətləndirməyə çalışırıq. Hakimiyyətsə seçkinin vaxtını daha da azaltmağa çalışır. Halbuki seçkiləri bir həftə qabağa deyil, geriyə də çəkmək olardı və belə təkliflər də var idi. Ancaq hakimiyyət öz siyasi maraqlarına uyğun olaraq qərar qəbul etdi. Bu, bir daha sübut edir ki, Azərbaycanda bütün dövlət qurumları əslinə qalsa, partiya qurumları kimi, bir partiyalı sistemin elementləri kimi fəaliyyət göstərir. Rejimə hansı qərarlar sərfəlidirsə, dövlət qurumları da elə o qərarları da verirlər. Bu, Azərbaycanda antidemokratik mühitin olmasının bariz nümunəsidir.

- Dörd-beş günə rəsmi seçki kampaniyası başlayır. Özünüz də bildirdiniz ki, siyasi proseslərə qatılan lider bir neçə ssenari ətrafında düşünsün. Milli Şurada da kifayət qədər tanınmış siyasi liderlər toplaşıb. Avqustun 10-na qədər Rüstəm bəyin vətəndaşlıq məsələsi həll olunmazsa, Milli Şuranın atacağı cəld və konkret addım hansı olacaq?

- Mən Milli Şuranın adından danışmaq səlahiyyəti olan şəxsəm.  Hətta bunu nəzərə alaraq da, yalnız Milli Şuranın qəbul etdiyi qərarlar çərçivəsində danışa bilərəm. Hansı qərarları Milli Şura gələcəkdə qəbul edəcəksə, bunu yalnız qurum özü müəyyənləşdirir, yalnız ümumi müzakirələrdən sonra bu haqda danışmaq olar. Mən sizə tam əminliklə deyə bilərəm ki, qeyd etdiyiniz kimi, Milli Şurada kifayət qədər təcrübəli, siyasi prosesləri yaxşı bilən insanlar, liderlər var. Düşünürəm ki, hansı qərar qurumun fəaliyyətinin gücləndirilməsinə və prezident seçkilərində demokratik qüvvələrin şanslarını artırmağa kömək edəcəksə, o addımlar atılacaq. Demokratiyaya keçidi təmin etmək üçün gərəkli olan addımların atılacağını düşünürəm.

- Rüstəm İbrahimbəyovun ikili vətəndaşlığı məsələsi ən azı, özünə bəlli idi. Milli Şura isə mayın 28-də yaranıb və vətəndaşlıqdan çıxmaq üçün minimum altı ay seçkilərdən sonraya düşür. Bunu da hesablamaq çətin deyildi. Əvvəlcədən yaranacaq problem ətrafında bir qədər ciddi düşünüb risklərdən sığortalanacaq addım ata bilməzdimi Milli Şura üzvləri? Qurumda toplaşan onlarla siyasi lider nədən birdən-birə bu qədər səhv edə bildi? Nə baş verdi ki, seçki kampaniyasının başlamasına sayılı günlər qalsa da, hələ də qeyri-müəyyənlik var?

- Əslinə qalsa, burada səhvdən söhbət getmir. Biz vahid namizədi tamamilə düzgün seçmişik. Fikir verin, səsvermə zamanı yalnız bir adam bitərəf olub və bütün üzvlər bu namizədə səs verdilər. Bu, özü onu göstərir ki, seçim tamamilə düzgün seçimdir. Mən düşünürəm ki, burada problemin kökündə dayanan odur ki, Milli Şuranın özünü yaranmasını ləngitmişik. Milli Şura yaranandan sonra da vahid namizədin müəyyənləşməsi prosesində ləngitmə oldu. Problemin yaranması bu amillə bağlıdır. İkili vətəndaşlıq məsələsinə təbii baxmaq lazımdır. SSRİ dağılandan sonra yüz minlərlə azərbaycanlının iki pasportu vardı. Bu, həmin insanlara aiddir ki, onların Azərbaycanda, eyni zamanda Rusiyada da daimi işləri, yaşayış yerləri var idi. Sovetlər birliyi çərçivəsində bu, adi hal idi. Sovetlər birliyi dağılandan sonra on beş ölkənin vətəndaşlarının əksəriyyətində avtomatik olaraq iki pasport oldu, belə bir hal çox geniş yayılıb. Rüstəm müəllimin də belə bir vəziyyətdə olması təbiidir. O, həm SSRİ Kinematoqrafçılar İttifaqının, eyni zamanda, Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının rəhbəri idi. Bu, özü problem deyil. Problem odur ki, məsələnin həllinə çox az vaxt verildi. İyulun əvvəllərində vahid namizədin adını çəkdik, o da prosesə başladı. Bunu iki ay əvvəl də etmək olardı. Onda belə vəziyyət də yaranmazdı. Bütün bunlara baxmayaraq, yenə də Rüstəm müəllim öz şəxsi nüfuzundan istifadə edib bu prosesi o dərəcədə sürətləndirib ki, ümid edirəm, biz lazım olan vaxtda həmin sənədləri əldə edib prosesə vahid namizədlə qatıla biləcəyik.