"Rusiyaya
qarşı mənasız təbliğatı dayandırmaq lazımdır"
Seçki yaxınlaşdıqca ölkədə siyasi ehtirasların artması müşahidə
olunur. Hakimiyyət ölkədaxili və xarici təzyiqlərin artmasına siyasi opponentlərinə
qarşı repressiyaları gücləndirməklə cavab verir. Başqa bir tərəfdən hazırda
hakimiyyət düşərgəsində baş verənlər də maraq doğurur. Belə ki, bir müddət
əvvəl YAP prezident seçkilərində çıxış edəcəyi rəsmi namizədini elan etsə də,
hakim ailədən daha bir şəxsin - Mehriban Əliyevanın adı namizəd kimi hallanır.
Ona görə bir çox ekspertlər iqtidarın 2003-cü il ssenarisi üzrə hərəkət etmək
niyyətində olduğunu düşünür.
Moderator.az Milli Şuranın
sədri Rüstəm İbrahimbəyovun "Azadlıq"a müsahibəsini olduğu kimi
təqdim edir:
- Rüstəm
bəy, ABŞ səfərinizin yekunlarını necə dəyərləndirirsiniz? Yerli mətbuatın bu
görüşlərə bir qədər az diqqət göstərdiyini söyləmisiniz?
- ABŞ-a səfərim və görüşlərim yüksək səviyyədə keçdi. Qrafik
əvvəlcədən tutulmuşdu. Mən Amerikada da tanınmış adamam. Dövlət Departamentinin
rəsmiləri ilə iki görüşüm oldu. Dövlət Departamentində təmasda olduğum ilk şəxs
dövlət katibi Con Kerrinin müavini oldu. Bu görüşdə Bakıya səfər edən Tomas
Melia və Dövlət Departamentində çalışan şöbə müdirləri də iştirak edirdi. Məni
sevindirən əsas məqam odur ki, Azərbaycanda olan vəziyyət ABŞ rəsmilərinin
diqqətinə çatdırıldı. Onlar Azərbaycandakı situasiyanı diqqətlə izləyirlər,
proseslərin içindədirlər, baş verənlərin xırda detallarına qədər necə cərəyan
etdiyini gözəl bilirlər.
- Rüstəm
bəy, belə bir məlumat yayılıb ki, Milli Şura rəhbərliyinə ABŞ və başqa xarici
ölkələrə səfər etməklə bağlı dəvət gəlib?
- Beynəlxalq təşkilatlar Milli Şuranı tarixi hadisə kimi qəbul
edirlər. Onlar gözəl bilirlər ki, 20 il müddətində müxalifət birləşmək
istəyirdi, amma bu alınmırdı. Nəhayət, uzun sürən səylərdən sonra müxalifət
geniş koalisiyada birləşdi. Ona görə də beynəlxalq aləm Milli Şuranın
yaranmasına bu cür vasitələrlə, dəvətlərlə dəstək vermək istəyirlər. Etiraf
olunur ki, müxalifətin gələcək potensialı böyükdür. Ona görə hadisələrin hansı
istiqamətdə cərəyan edəcəyi ilə yaxından maraqlanırlar.
“Hakimiyyət səfərlərimi pozmaq üçün əlindən gələni edir”
- Sizin
Avropa ölkələrinə də səfəriniz nəzərdə tutulub. Bu səfərlər nə zaman reallaşacaq
və hansı ölkələri əhatə edəcək?
- Bəli, belə planlarımız var. Məhz bu səfərlər üzündən Bakıya
qayıdışım ləngiyir. Hazırda səfərlərin təşkili ilə bağlı gərgin iş gedir.
Cədvəl belədir ki, ya gələn ayın əvvəli, ya da 15-dən sonra bu səfərləri
reallaşdırmalıyam. Belə düşünürəm ki, Avropa ölkələrinə səfərlərim iyulun
15-dən sonra reallaşacaq.
- Səfərlərin
proqramı bəllidirmi? Kimlərlə görüşləriniz nəzərdə tutulub?
- Hələlik bu istiqamətdə çalışmalarımız davam edir. Brüsselə,
Strasburqa, Berlinə səfərlərim nəzərdə tutulub. Proqramı tam dəqiqliyi ilə
hələlik deyə bilmərəm. Digər tərəfdən bu barədə informasiya verməyin mənası
yoxdur. Çünki hakimiyyət səfərlərimi pozmaq üçün əlindən gələni edir.
- Milli
Şuranın qarşıdakı aylarda fəaliyyəti ilə bağlı hansı planlarınız var, hansı
addımlar atılacaq?
- Milli Şuranın ilk sessiyasında elan olunan bəyanatı var. Bəyanatda
atılacaq addımlar, gələcək planlarımız, fəaliyyət istiqamətimiz əksini tapıb. Eyni
zamanda Milli Şuranın ilk sessiyasına mən məktub ünvanlamışam. Həmin məktub
mətbuatda artıq dərc olunub. Addım-addım hansı qərarları qəbul edəcəyimiz həmin
məktubda da əksini tapıb. Mən sözümdən qaçmıram. Milli Şuraya ünvanladığım
məktubda dediklərimin arxasındayam, hər bir bəyanatım qüvvəsindədir.
“İqtidarın davranışlarını proqnozlaşdırmaq olmaz”
- Dövlət
başçısı İlham Əliyev Brüsselə səfərində Avropa Birliyinin rəhbərliyi ilə görüşü
zamanı müəyyən vədlər verib. Dövlət başçısı bəyan edib ki, seçki zamanı hər bir
namizəd üçün bərabər şərait yaradılacaq. Ölkədəki bugünkü situasiyanı
dəyərləndirsək, bu bəyanatları necə qiymətləndirmək olar?
- Bu bəyanatlar doğru çıxarsa, yalnız şad olaram. Amma mən bu
bəyanatların doğru çıxacağına inanmıram. Biz əlimizdən gələni etməliyik. Mənə
də ABŞ-da görüşlərim zamanı normal seçkinin təmin olunması, saxtalaşdırmaya yol
verilməməsi üçün əllərindən gələni edəcəklərinə söz veriblər.
- Avropa
Parlamentinin bir neçə gün əvvəl kifayət qədər sərt qətnaməsi qəbul olundu. Sənəddə
Azərbaycanda insan haqlarının vəziyyətinə, demokratiyanın durumuna görə
hakimiyyət ciddi tənqid olundu. Seçki ərəfəsində belə bir addımın atılmasını
necə qiymətləndirmək olar?
- Avropa Parlamentinin Azərbaycanla bağlı sənədini yüksək
dəyərləndirirəm. Görək bu sənədi iqtidar necə qəbul edir. Beynəlxalq tələblərin
yerinə yetirilməsi çox vacib məqamdır. Iqtidarın özünü necə aparacağını heç kəs
bilmir. Partiya liderlərinin rayonlara səfər etməsinə hələ də imkan vermirlər. Seçki
öncəsi vəziyyətin dəyişib-dəyişməyəcəyi sual altındadır.
“Əli İnsanovun bəyanatından çox şadam”
- Sabiq səhiyyə
naziri Əli İnsanov həbsdən Milli Şuraya dəstəyini ifadə edib. Belə bir
təşkilatın yaranmasını tarixi hadisə kimi qiymətləndirərək Milli Şuranın ölkədə
demokratiya uğrunda mübarizəyə töhfə verəcəyini düşünür?
- Belə bir bəyanatın, dəstəyin verilməsinə çox şadam. Əli İnsanov
görkəmli alimdir. Düşünürəm ki, onu günahsız olaraq azadlıqdan məhrum ediblər. Əli
İnsanovun çox tərəfdarları var. Düşünürəm ki, onun bu dəstəyi seçkilərdə
yardımçımız olar. Biz dəfələrlə demişik ki, Əli İnsanov azadlığa buraxılmalıdır
və bu istiqamətdə əlimizdən gələni etmişik.
“Akif Muradverdiyev haqsız yerə tutulub”
- Əli
İnsanovun bəyanatından dərhal sonra Prezidentin İşlər İdarəsinin sabiq rəisi
Akif Muradverdiyev ölkəni tərk etmək istəyərkən hava limanında həbs olundu. Belə
dəyərləndirilir ki, Akif Muradverdiyevin həbsi ilə Əli İnsanovun bəyanatıyla
əlaqəlidir.
- Mən Akif Murdaverdiyevlə iki dəfə görüşmüşəm. O çox yaxşı,
insanpərvər adamdır. O, Prezidentin İşlər İdarəsinin rəhbəri olarkən
görüşmüşük. Akif Muradverdiyevə qarşı vaxtı ilə dövlət çevrilişi ittihamı irəli
sürülmüşdü. Bu alınmadığına görə sonra başqa bir qondarma ittihamlar
səsləndirildi. Hazırda Akif Muradverdiyevi şəxsi əşyalarının içinə qızıl
sikkələr qoyaraq həbs ediblər. Mən inanmıram ki, Akif Muradverdiyev kimi ağıllı
adam belə bir addım atsın. Düşünürəm ki, bu dəfə də Akif Muradverdiyev haqsız
yerə tutulub. Amma budəfəki həbsin Əli İnsanovun bəyanatı və ya başqa
səbəblərlə bağlı olduğunu dəqiq deyə bilmərəm. Çünki bizim iqtidarın min cür
səbəbi ola bilər.
- İsa Sadıqov
da Azərbaycanda baş verənlərlə bağlı fikrini ifadə edərək, Milli Şuraya üzv
olmaq niyyətini açıqlayan zaman ona qarşı həbslərə başlanıldı. Onun barəsində
on il əvvəl baş verən hadisəyə görə cinayət işi qaldırılıb. Qurban Məmmədov da
fikirlərini açıq şəkildə ifadə etdiyinə görə həbsdədir. Cəmiyyətin aktivliyini
bu cür vasitələrlə almaq mümkündürmü? Belə bir siyasətin yürüdülməsi
hakimiyyətə nə vəd edir?
- Hakimiyyət təşvişə düşüb, panikadadır və buna görə bilmir nə etsin.
Milli Şura hökumət üçün hansı təhlükəni yaradır? Azərbaycanda bir balaca
demokratiya olsaydı, iqtidar özü ölkəmizdə belə bir mütərəqqi təşkilatın
yaradılmasını dəstəkləməli idi. Milli Şura şəffaf və ədalətli seçkilər uğrunda
mübarizə aparır. Mən ABŞ-dakı görüşlərimdə də bəyan etdim ki, əgər seçkilər
normal keçərsə və hazırkı prezident seçilsə, biz onu qəbul edəcəyik. Çünki biz
demokratiyaya tabe olan adamlarıq. Əsas odur ki, seçki şəffaf keçsin və
saxtakarlıq olmasın. Görünür, hakimiyyət buna görə qorxuya düşüb. Ona görə kim
Milli Şuraya dəstəyini ifadə edirsə, onu dərhal həbsə atırlar. Bu
addımlar hamısı insanlarda qorxu hissini yaratmağa hesablanıb.
- Maraqlıdır
ki, hakimiyyət ölkədə baş verən ədalətsizliyin, sosial-iqtisadi problemlərin
fonunda bəyan edir ki, cəmiyyətin böyük əksəriyyəti onu dəstəkləyir. O zaman
hakimiyyətdəki hazırkı təşviş nədən qaynaqlanır?
- Hakimiyyət başa düşür ki, son illər Azərbaycan xalqı iqtidardan,
güzəranından çox narazıdır. Xalq görür ki, 1993-cü ildən bu günə qədər bir
normal seçki keçirilməyib.
Xalq 20 ildir ki, əsas Konstitusiya hüququ olan iqtidarı seçmək
hüququndan məhrumdur. Bu imkanı onun əlindən alırlar. Əgər hakimiyyət növbəti
dəfə bu seçkini saxtalaşdırsa, xalq narazılığını bildirə və ictimai partlayış baş
verə bilər. Mən də dəfələrlə bildirmişəm, istəməzdim ki, sosial partlayış
olsun. Çünki onun çox pis nəticələri olur ki, illərlə onu aradan
qaldırmaq mümkün olmur.
“İyulun sonuna qədər vətənə dönməyi planlaşdırıram”
- Rüstəm
bəy, hakimiyyətyönlü bir partiya YAP-ın yeni seçilmiş sədr müavini
Mehriban Əliyevanın prezidentliyə namizədliyini irəli sürüb. Bu addım nədən
xəbər verir?
- Bu barədə heç nə deyə bilmərəm. Çünki hələlik hakimiyyət hazırkı
dövlət başçısının namizədliyini irəli sürüb. Kimsə də Mehriban Əliyevanın
namizədliyi ilə çıxış edib. Bu onların hüququdur. Amma inanmıram ki, hər iki
namizəd seçkilərdə iştirak etsin. Düşünürəm ki, bu qeyri-mümkündür.
- Amma
2003-cü ildə belə bir təcrübə sınaqdan çıxarılmışdı. O zaman YAP Heydər
Əliyevin, vətəndaşların təşəbbüs qrupu isə İlham Əliyevin namizədliyini irəli
sürmüşdü. Sonradan Heydər Əliyev namizədliyini İlham Əliyevin xeyrinə geri
götürdü.
- Yalnız son anda Heydər Əliyev səhhətində yaranan problemlər üzündən
namizədliyini İlham Əliyevin xeyrinə geri götürdü. Bu dəfə hadisələrin necə
cərəyan edəcəyini demək çətindir. Seçkilərdə hansı addımı atacaqlarını
hakimiyyətdən soruşmaq lazımdır.
- Ölkəyə
qayıdışı nə zamana planlaşdırırsınız?
- Xarici səfərlərim iyulun sonuna qədər reallaşmalıdır. Avqustun əvvəlində
isə namizədlərin rəsmən elan olunması müddəti başlayacaq. Ona görə bu prosesdən
əvvəl vətənə dönməliyəm. Vətənə dönüşüm xarici səfərlərin müddətindən də
asılı olacaq. Amma iyulun sonuna qədər vətənə dönməyi planlaşdırıram.
“Abbas Abbasov çox gözəl təşkilatçıdır”
- Hakimiyyət
mətbuatında Abbas Abbasova qarşı yürüdülən təbliğat kampaniyasını necə
dəyərləndirirsiniz. Bildiyiniz kimi bu təbliğat kampaniyası Abbas Abbasovun
iqtidarın ünvanına sərt mesajlar ünvanlanmasından sonra start götürdü?
- Abbas Abbasov çox dəyərli şəxsiyyətdir. Abbas Abbasovun Rusiyada
yaşayan azərbaycanlılara böyük dəstəyi var. O, çox gözəl təşkilatçıdır. Onun
qısa müddət ərzində gördüyü işləri on illər boyunca heç kəs görə bilməyib. Bu
mənada mən onu yüksək qiymətləndirirəm. Amma Abbas Abbasov Azərbaycanın daxili
işlərinə qarışmır. Onun fəaliyyəti əsasən Rusiyada yaşayan azərbaycanlılar,
diaspora ilə bağlıdır. Ona görə ona qarşı kampaniya aparılmasının səbəblərini
anlamıram. Başqa bir tərəfdən axı Abbas Abbasov haqlı olaraq deyir ki, 3
milyona yaxın azərbaycanlı çörəkpuluna görə Rusiyaya gəliblər. Hər həftə
soydaşlarımızın hər biri Azərbaycana 100 dollar göndərsə, bu, milyardlarla pul
edir. Bu pullar Azərbaycana gəlir və xalqın köməyidir. Ona görə Rusiyanı
pisləmək, onlara böhtan atmaq çörək ağacının budağını kəsməkdir. Orada yaşayan
soydaşlarımız geri dönərsə, bunun fəlakətini təsəvvür edirsinizmi?
Azərbaycanlıların bir qismi Rusiya vətəndaşı olsa da, əksəriyyəti bizim
vətəndaşdır. Onların geri qayıtması ölkədə iqtisadi vəziyyəti gərginləşdirə
bilər. Ona görə Rusiyaya qarşı mənasız təbliğatı dayandırmaq lazımdır.
Çünki bunun nəticəsi yaxşı olmayacaq. Bu bəyanatları verdiyinə görə
Abbas Abbasovun üzərinə düşüblər.
- Mətbuatda
tez-tez səslənən fikirlərdən biri də Sizin Milli Şuranın namizədi olaraq qeydə
alınmanıza problem yaradıla biləcəyi ilə bağlıdır. Bu istiqamətdə hər hansı
hüquqi problem varmı?
- Hüquqi tərəfdən heç bir problem yoxdur. Mən Azərbaycan
vətəndaşıyam. Problem yalnız odur ki, mən iqtidarın xoşuna gəlmirəm. Əllərindən
gələni edəcəklər ki, məni qeydiyyatdan keçirməsinlər. Əgər hakimiyyətin qorxusu
olmasaydı, nəyə görə bu cür təşvişə düşür? Hakimiyyət görür ki, torpaq
ayaqlarının altından tərpənir.