“Brüsseldəki ABŞ-Avropa Birliyi- Ermənistan görüşündən sonra regionda vəziyyət, şübhəsiz ki, dəyişəcək. Məlum məsələdir ki, artıq Qərb Cənubi Qafqaza daxil olmaq, bu bölgəyə öz təsirini yaymaq üçün Ermənistandan istifadə etməyə qərar verib. Və Ermənistanla Qərb arasında bu istiqamətdə əməkdaşlıq durmadan inkişaf edir. Öncə bu proses Fransadan başlamışdı. Sonradan Avropa Birliyi müstəvisinə keçdi, daha sonra isə ABŞ da buna qoşuldu”. 

 

Bu fikirləri Moderator.az-a açıqlamasında siyasi təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert Ərəstun Oruclu “Brüsseldə üçtərəfli ABŞ - Avropa Birliyi - Ermənistan görüşündən sonra regionumuzda - Güney Qafqazda hansısa ciddi dəyişiklər olacaq ki?” sualını cavablandırarkən dilə gətirib.

 

“Əslində 44 günlük müharibə ərəfəsində və həmin müharibə dövründə Qərb bu rola Azərbaycanı seçmişdi. Lakin müharibənin son günü baş verənlər, xüsusən də Rusiya hərbi kontingentinin “sülhməramlı” adı altında Azərbaycan ərazisinə gətirilməsi, sonradan Azərbaycanla Rusiya arasında güclənən əməkdaşlıq, 2022-ci il fevralın 22-də imzalanan məlum Moskva bəyannaməsi və s. Qərbi Azərbaycan seçimindən imtinaya məcbur etdi. Və nəticədə Qərb sözügedən missiya üçün Ermənistanı seçdi...

 

ABŞ və Avropanın müəyyən mənada Gürcüstanla da əməkdaşlığı var. Bilirsiz ki, Gürcüstanı AB üzvlüyünə namizəd qəbul elədilər. Bu da Qərb üçün vacib idi, ona görə ki, Qərbin Ermənistana birbaşa çıxışı yoxdur, bu yalnız Gürcüstan vasitəsilə mümkündür. İran-Qərb münasibətləri həmin ölkə vasitəsilə çıxışa imkan vermir, o istiqamətdən nəqliyyat-kommunikasiya imkanları da məhduddur. Türkiyə vasitəsilə də mümkün deyil - qalır Gürcüstan...”, -deyə davamında analitik diqqətə çatdırıb.

 

Ekspert hesab edir ki, Cənubi Qafqaz regionunda dəyişikliklərə artıq start verilib:

 

“Bölgədə dəyişikliklər artıq başlayıbdır. Biz artıq görürük ki, Ermənistanda açıq-aşkar Rusiya hərbi kontingentinin ölkədən çıxarılması haqda danışılır. Son günlər hətta rəsmi səviyyədə bunun mümkünlüyü açıqlandı. Məlum olduğu kimi, Ermənistan KTMT-dəki üzvlüyünü də dondurub.  Və əlbəttə, Azərbaycanla müqayisədə Ermənistan Qərb üçün bir o qədər də əlverişli partnyor olmasa da, hər halda mövcud reallıqda seçim imkanıdır. Və mən əminliklə deyə bilmərəm bunu, amma hər bir halda ehtimal etmək olar ki, Brüssel görüşünə hər hansı şəkildə NATO təmsilçisi də qoşula bilər. Əslində qoşulmasa da, buna ehtiyac yoxdur. Belə ki, ABŞ NATO ölkəsidir, Avropa Birliyi isə tam olaraq NATO üzvüdür. Bu mənada Brüssel görüşü bölgədə yalnız sosial-iqtisadi durumu dəyişməyəcək, - yəni ilk növbədə Ermənistanda, - həm də hərbi-siyasi vəziyyəti dəyişəcəkdir. Son günlər Vaşinqtondan, ardınca Brüsseldən Bakıya edilən zənglər, bu görüş ərəfəsində Bakı-Moskva-İrəvan üçbucağı çərçivəsində ritorikanın sərtləşməsi artıq hər kəsin regionun ciddi dəyişikliklər ərəfəsində ola bildiyini anladığını göstərir. Daha dəqiq desək, region həmin dəyişikliklər ərəfəsindədir. Ona görə də gözləyirəm ki, bundan sonra regionda hadisələr sürətlənə bilər. Məsələn, Rusiya Ermənistanda hakimiyyəti dəyişmək üçün daha çox güc sərf edəcəkdir. Həmçinin çalışacaq ki, Azərbaycanla Ermənistan arasında müəyyən bir hərbi qarşıdurma yaratsın. Və burada hər şey yalnız Azərbaycanla Ermənistandan asılı deyil.  Çünki istər Azərbaycanın, istərsə də Ermənistanın daxilinə Moskvanın yetərincə təsiri var”. 

 

Analitik Cənubi Qafqazda gözlənilən dəyişikliklərdə Türkiyənin mövqeyinin ciddi rol oynayacağını da nəzərə çatdırıb.

 

“Onu da unutmayaq ki, bu məsələlərdə, yəni Cənubi Qafqaz regionu ilə bağlı məsələlərdə İran da kənarda durmaq fikrində deyil. Prosesin içərisində Türkiyə də var. Türkiyənin hansı mövqe tutacağı da ciddi sualdır; yəni rəsmi Ankara NATO-Qərb mövqeyindən, yoxsa öz mövqeyindən çıxış edəcək və bu halda onun mövqeyi hansı tərəfin mövqeyinə daha yaxın olacaq: Rusiyanın, yoxsa NATO-nun. Amma hazırkı durumda hesab etmək olar ki, Cənubi Qafqaz məsələsində Türkiyənin mövqeyi NATO mövqeyinə daha yaxın olacaq. Çünki son vaxtlar biz Türkiyə-Rusiya münasibətlərində də soyuma müşahidə edirik... 

 

Bir sözlə, gördüyümüz kimi, bölgədə kifayət qədər mürəkkəb bir konfiqurasiya yaranıb. Amma hər bir halda bu görüş bölgəyə təsirsiz ötüşməyəcək. Bu, birmənalıdır”,- deyə Ərəstun Oruclu vurğulayıb.

 

Sultan Laçın