"Yaponiya və Cənubi Koreya Şimali Koreyanın raket proqramının sürətləndirilməsi və Çinin Tayvana təhdidlərindən narahatdır..."

 

"Hind-Sakit okean regionunda status-kvo birtərəfli qaydada dəyişdirilə bilməz..."

 

ABŞ prezidenti Co Baydenlə Yaponiya və Cənubi Koreya liderləri cümə günü, avqustun 18-də Çinlə Şimali Koreya arasında münasibətlərdə artan gərginlik fonunda iqtisadiyyat və təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi haqqında razılığa gəlib.

 

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "Detaly" nəşri yazıb.

 

Müqavilə Kemp-Deviddə keçirilən və artıq tarixi adlandırılan sammitdə imzalanıb. Müqaviləni ABŞ prezidenti Co Bayden, Cənubi Koreya prezidenti Yun Sok Yel və Yaponiyanın baş naziri Fumio Kisida imzalayıb.

 

Sonuncu danışıqların qapalı hissəsindən öncə deyib: "Biz tarix yazırıq". Bayden üç ölkənin "qaynar xətt" yaradacağını və qarşıda düran  təhdidlərə necə cavab verməyi müzakirə edəcəyini vəd edib. 

 

Faktiki olaraq, bu, "bir ölkəyə olan təhlükənin hamı üçün təhlükə olduğunun" tanınması olub. Yaponiya və Cənubi Koreya liderləri Şimali Koreyanın raket proqramının sürətləndirilməsindən və Çinin Tayvana təhdidlərindən narahatdır.

 

Bayden vurğulayıb ki, sammit təkcə Çinə deyil, həm də təhlükəsizliyin daha geniş məsələlərinə həsr edilib.

 

Lakin liderlər öz yekun bəyanatında Pekinin Cənub-Çin dənizində "təhlükəli və aqressiv siyasətini" qeyd edib. Onlar Hind-Sakit okean regionunda "status-kvonin istənilən birtərəfli dəyişdirilməsi cəhdi ilə qətiyyətlə razı olmadığını" ifadə edib.

 

Belə ki, avqustun 19-da Pekin ada yaxınlığında genişmiqyaslı hərbi təlimlərə başlayıb. Prezident Yun Şimali Koreyadan olan təhlükəyə diqqət yetirib.

 

Bununla yanaşı üç lider Kemp-Devidin Amerikanın beynəlxalq siyasətində yerini qeyd edib. O cümlədən onlar 1978-ci ildə İsrail və Misir arasında prezident Cimmi Karterin vasitəçiliyi ilə sülh danışıqlarını xatırlayıb.

 

Yeni ittifaqın yaradılması təkcə bunu "Şərqi NATO" yaratmaq cəhdi kimi görən Pekini narahat etməyib. Cənubi Koreyada ikinci dünya savaşı dönəminin Yaponiyaya hesabları bağlanmayıb.

 

Yaponiya ehtiyat edir ki, yeni müdafiə ittifaqı Çinlə iqtisadi əməkdaşlığa mane olacaq. Və əlbəttə ki, hamını bir ildən sonra Ağ evdə kimin olacağı və onun hansı siyasəti yeridəcəyi məsələsi narahat edir.

 

Xatırladaq ki, avqustun 13-də Çin Tayvanın vitse-prezidenti Uilyam Layın ABŞ-a qısamüddətli səfərindən sonra öz suverenliyinin müdafiəsi üçün "qətiyyətli və güc tətbirləri" görəcəyini vəd edib.

 

Demokratik idarəçiliyi olan Tayvanı öz ərazisi hesab edən Çin bir çoxlarının ada dövlətinin gələcək prezidenti kimi gördüyü Layın səfərini pisləyib.

 

Layın Nyu-Yorkda enişindən az sonra Çin Xarici İşlər Nazirliyinin dərc edilən bəyanatında deyilir ki, Çin "Tayvanın müstəqilliyi uğrunda mübarizə aparan separatçıların" istənilən formada ABŞ-ı ziyarət etməsinə qarşıdır.