Erik Mariya Remarkın “Qərb cəbhəsində yenilik yoxdur” romanı "İncil"dən sonra dünyada ən çox nəşr edilən kitab sayılır. Dəqiq satış və nəşr sayı bəlli olmasa da bu əsər kütləvi şəkildə dünyaya yayılan ən məşhur əsərlərdəndir.

Remark bütün yaradıcılığı boyu müharibədən yazıb. İlk romanı olan  “Qərb cəbhəsində yenilik yoxdur” isə təxminən 50 dildə 20 milyon tirajla yayılıb. 

Onlara məktəbdə nəzakət qaydalarını öyrətmişdilər; etik normanı pozmadan yemək yeməyi, düzgün salamlaşmanı, dəb qaydalarına uyğun geyinməyi və s. Ancaq onlara yağışlı gecədə od qalamağın necə mümkün olduğunu, qanı şırıltıyla axan əsgərə kömək etməyin yolunu heç kəs başa salmamışdı. Paul Boymer və onun məktəbli yoldaşları günlərin biri hərbi xidmətə yollanır. Və bu xidmət zibilə qalmış I Dünya müharibəsinə təsadüf edir. 

19 yaşlı, müharibəni filmlərdə gördükləri kimi anlayan, savaşa əyləncə axtarışında atılan bu gənclər anındaca qanla, əzabla rastlaşırlar. Soyuq-soyuq meyitlər qalaqlanır ətraflarında. Elə o an anlayırlar ki, müəllimlər, filmlər onları aldadıb. 

Əsərin qəhrəmanı Paul Boymer tibb məntəqəsində can verən dostu Frans Kemmerixin çarpayısının başında xəyala dalır: “Mən çəkmələrimə baxıram, onlar kobut və iri idi. Şalvarın balağı çəkmənin içinə keçirilmişdi. Bu forma insanı daha kök və güclü göstərir. Amma çiməndə və paltarı soyunanda yenə arıq ayaqlar və çiyinlər öz yerində qalır. Belə olanda əsgər yox daha çox gənc oğlanlara bənzəyirik. Heç kim inana bilməz ki, bu ağır yaralıları daşıya bilərik. Çılpaq vaxtımızda çox qəribə görünürdük. Belə olanda özümüzü hərbiçidən daha çox mülkü vətəndaşlar kimi tanıyırıq. Çiməndə Frans Kemmrix uşaq və cılız arıq görünürdü. Axı necə ola bilər o indi qarşımızda uzanıb, ölür... Dünyada yaşayan hər kəsi bu çarpayının yanına çağırıb qışqırmaq lazımdır, “Bu Frans Kemmirixdir, onun 19 yaşı var. O, ölmək istəmir, ona kömək edin”.

Dostlarını və yaşamağa ümidini itirə-itirə müharibə illərini birbirinə calayan Boymer bir gün yaralanır. Aldığı xəsarət müalicə olunandan sonra onu bir neçə günlük Almaniyanın sakitə şəhərlərindən birinə - evə buraxırlar. Məzuniyyət günlərində o nə ailə üzvləri ilə, nə sakit yaşam tərzilə uyğunlaşa bilmir. Həyatının çox cansıxıcı hal aldığını düşünür. Sonra hiss edir ki, o müharibə, daha doğrusu səngərdə yarıxoş, yarızor doğmalaşdığı əsgər yoldaşları üçün darıxır. Yenidən cəbhəyə dönən qəhrəman bir gün kəşfiyyat zamanı düşmən ərazisində azır. Və günlərlə bir çalada daldalanmalı olur. Bu zaman qarşı tərəfin hərbiçilərindən biri təsadüfən onun yanına düşür. Boymer bir an belə düşünmədən, əvvəldən planlaşdırdığı kimi hərbiçiyə əlindəki süngü ilə bir neçə zərbə vurur. Hərbiçi huşunu itirir, bir an sonra ayılır. Və uzun müddət ölmür, xırıldayır, dəhşət saçan gözlərlə Boymerə baxır, baxır. Bu zaman Boymer əsgərə pıçıldayır: “Dostum mən öldürmək istəmirdim. Bir də bura atılsaydın bunu eləməzdim. Əlbəttə ki, sən özünü yaxşı aparsaydın. Əvvəl sən mənim beynimdə yaşayan və mənə qərarımı diqtə edən mücərrəd anlayış, uydurma ideyalar olmusan. İndi mən həmin o, uydurma ideyaları öldürdüm. Amma indi görürəm ki, sən də mənim kimi bir insansan. Mən öncə əl qumbaran, süngün və silahın barədə düşünürdüm. İndi isə sənin üzünə baxıram və arvadını, həmçinin ikimizin də malik olduğu şeylər haqqında düşünürəm. Bağışla məni dostum, biz həmişə belə şeyləri gec görürük. Axı bizə əvvəldən niyə demirlər ki, siz də bizim kimi yazıq adamlarsız, analarınız bizim analarımız kimi oğulları üçün eyni dərəcədə dərd çəkir. Siz də bizim kimi ölümqabağı eyni dərəcədə qorxur, eyni dərəcədə ağrıyırsız. Bağışla məni dostum, axı sən necə mənim düşmənim ola bilərsən? Əgər silahı və hərbi formanı çıxarıb atsaq, sən də Kat və Albert kimi mənim qardaşım ola bilərdin. Ömrümdən 20 ili götür və ayağa qalx, daha çox götür çünkü onunla nə edəcəyimi bilmirəm”.

Boymer artıq müharibənin sonuna çatmaq üzrədi. 10-a yaxın dostundan yalnız biri sağ qalıb: Stanislav Katşinski. O da ayağından yaralanıb. Ancaq yarası yüngüldü. Boymer onu çiyninə alıb cəbhə xəttindən tibb məntəqəsinə qaçırır. Yolda şirin-şirin söhbətləşirlər. Tibb məntəqəsinə çatanda sanitar Boymerə deyir:

“Sən boşuna əziyyət çəkmisən. Mən başa düşmədim ona baxdım. O, Kata işarə etdi, axı o, ölüb. Mən onu başa düşməyərək dedim: 

- Onu baldır sümüyündən vurublar. 

Sanitar yaxın gələrək dedi: 

- Hələ üstəlik bu da. 

 - O sadəcə haldan düşüb.

 Katın əlləri hələ istidir. Onu çayla ovuşdurmaq üçün çiyinlərindən tutaraq qaldırdım. Bu zaman barmaqlarımın yaş olduğunu hiss elədim. Onları Katın başının arxasına keçirəndə qana bulaşmışdı. Sanitar yenə dişlərini qıcıyaraq dedi: 

- Görürsən!

 Katı gətirərkən başından vurublarmış, amma mən bunu hiss eləməmişdim, başında balaca bir deşik var idi. Yəqin yolunu azmış bir qəlpə başına dəymişdi...

Remark qəhrəmanını sonadək öldürmür. Müəllifin müharibəyə olan nifrətinin son həddi əsərin son sətirlərində bəllli olur. 

Təsəvvür edin ki, bütün hərbiçilər, hətta mülkü vətəndaşlar da əmindir ki, müharibə bitib, artıq almanlar məğlub olub. Ancaq sülh müqaviləsi imzalanmır. Əsgərlər ara sıra könülsüz atışır. Əsərin qəhrəmanı Boymer isə, belə sakit günlərin birində, heç bir qəhrəmanlı nümunəsi göstərməyərək, hərbi məlumatların yalnız bir cümlədən – “Qərb cəbhəsində yenilik yoxdur” cümləsindən ibarət bir rahat bir gündə ölür.