"Ukraynada müharibənin başa çatmasının iki ssenarisi mövcuddur, bunlar hərbi və diplomatik ssenarilərdir, hazırda hərbi yol diplomatik yola nisbətən daha aktual görünür..."

 

Kimsə sammit iştirakçılarının Birgə Bəyanat imzalamaqla Ukraynada müharibənin bitəcəyini gözləyibsə, o, əlbəttə ki, indi böyük məyusluq hiss edir.

 

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "bbc.com" nəşri yazıb.

 

Nəşr qeyd edir ki, Rusiyanın tammiqyaslı hərbi müdaxiləsinin üçüncü ilində belələri artıq yoxdur.

 

Gəlin, İsveçrənin Bürgenştok şəhərində nələrin baş verdiyinə nəzər salaq.

 

Diplomatik təşəbbüs

 

Beləliklə, müharibənin başa çatmasının iki ssenarisi mövcuddur: biri hərbi ssenaridir, bu zaman tərəflərdən biri döyüş meydanında qələbəyə nail olur; digəri diplomatik ssenaridir, bu zaman müharibənin bitməsi şərtləri haqqında siyasətçilər razılığa gəlir.

 

Hazırda döyüş meydanında Rusiya hücumdadır, lakin xüsusi uğur qazana bilmir. Ukrayna müdafiə olunur, lakin Qərbin getdikcə intensivləşən tədarükü ona ümid aşılayır. Bu mənada yaxın zamanlarda cəbhədə xüsusi dönüş gözlənilmir.

 

Amma diplomatik sahədə Ukrayna təşəbbüsü açıq-aşkar ələ alıb. İlyarım öncə Ukrayna özünün ədalətli və davamlı sülh düsturunu təklif edib və bütün bu aylar ərzində onu siyasi müşavirlərin görüşündə irəliyə aparıb.

 

Məhz Ukrayna bu gün Vladimir Zelenskinin təşəbbüsü ilə heyrət doğuracaq şəkildə yüzədək dövlət və beynəlxalq təşkilatların nümayəndələrini sammitə toplamağı bacarıb.

 

Nəticədə Ukrayna nümayəndə heyəti İsveçrə sammitini özünün qələbəsi hesab edir. Biz Birgə Bəyanatda Ukrayna diplomatiyasının təkid etdiyi ifadələrin yer aldığını görürük.

 

Məsələn, "Ukraynada münaqişə" kimi amorf ifadənin yerinə "Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsi" ifadəsi, Zaporojye AES-i öz nəzarətinə verilməsi tələbi, Ukraynadan qanunsuz deportasiya edilən uşaqların vətənə qaytarılması tələbi bu qəbildəndir.

 

Bugünədək bu bəndlər formal olaraq Kiyevin istəkləri olub. Hazırda bu, dünyanın yarısının (və ya ukraynalı diplomatların daha dəqiq ifadə etdiyi kimi, "dünyanın əksəriyyətinin") rəsmən təsbit olunmuş mövqeyidir və yaxın zamanlarda Rusiyaya təqdim ediləcək.

 

İsceçrə XİN rəhbəri İnyatsio Kassis artıq bəyan edib ki, yaxın zamanlarda Moskvadakı həmkarlarını sammitin yekunları barədə məlumatlandıracaq. Bundan sonra isə bu nəticələrlə nə etməli olduğu Moskvanın işidir.

 

Rusiyanın mümkün iştirakı

 

Sammit iştirakçıları ümid edir ki, Bürgenştokda qəbul edilən qərarlar və burada aparılan və Birgə Bəyanatda əks edilməyən diskusiyalar əsasında gec-tez danışıqlar prosesi başlanacaq və hansısa məqamda Rusiya bu danışıqlara qoşulacaq.

 

İkinci sülh sammitinə Rusiya nümayəndələrini də dəvət etmək niyyəti var, lakin bu sammitin nə zaman və harada keçiriləcəyi ilə bağlı hələlik anlaşma yoxdur.

 

Lakin bu, diplomatik yoldur və ya, böyük ehtimalla, bu gün dünyanın 90 ölkəsinin dəstək verdiyi cığırdır və sammit təşkilatçılarının əmin etdiyi kimi, onların sayı artacaqdır.

 

Lakin sammit iştirakçıları etiraf edir ki, Rusiyanın növbəti sammitdə iştirakına ümid azdır. Vladimir Putin bundan sonra da döyüşməyə hazırdır, onun sammit ərəfəsində səsləndirdiyi "sülh təklifləri" isə mahiyyət etibarilə Ukraynanın təslim olması tələbidir.

 

Bir tərəfdən bu o deməkdir ki, hazırda sülhə aparan hərbi yol diplomatik cığıra nisbətən daha aktual görünür. Tərəflər arasında əsas "danışıq aparan" onların silahlı qüvvələridir.

 

Digər tərəfdən, Putinin danışıqlar aparmaq qabiliyyətinin olmaması, onun sülh haqqında, hətta qeyri-müəyyən söhbətlərin bundan sonra da Ukraynanın və başqalarının təhdid edilməsi ilə əvəzləmək niyyəti Rusiya liderinin özü üçün problemə çevrilir.

 

Yekun mətbuat konfransında Vladimir Zelenski etiraf edib ki, Putinin bəyanatları Ukraynaya kömək edib. Bu bəyanatlardan sonra onun müharibəni başa çatdırmaq istəyi barədə ritorikası hətta Rusiya liderinə simpatiya bəsləyən ölkələr üçün də dumana çevrilib.

 

"Bəzən düşmənin səhvi böyük uğurdur", - Zelenski deyib və əlavə edib ki, başa çatan sammiti böyük uğur hesab edir.

 

Aydındır ki, əgər biz  müharibənin bitməsinin Ukrayna, bütün Qərb dünyası və bizim əmin olduğumuz kimi Qlobal Cənubun əhəmiyyətli hissəsinin tərəfdar olduğu diplomatik yolundan danışırıqsa, orada yalnız ilk addım atılıb.

 

Lakin indiki şəraitdə hətta bu addımın kifayət qədər inamlı olması və iflasa uğramaması artır yaxşı haldır. Və bu, gələcək üçün ehtiyatlı nikbinlik təlqin edir.