Vəd etdiyi kimi, bir müddət əvvəl görüşdüyümüz  “Tövbə” Cəmiyyətinin sədri Hacı Əbdül Moderator.az -a nadir retro-avtomobillərdən olan “Çayka”sının macərasını danışdı.

-Bilirsiz, heç bu “Çayka” vaxtilə kimin olub? Desəm, inanmazsınız...

-Yuri Qaqarinin...

 

-1980-cı illərin ortaları  olardı. Balakəndən Tofiq adlı bir dostum vardı. Bakıda “Azərbaycan” nəşriyyatının yataqxanasının  komendantı işləyirdi. Bir gün dedi ki, Əbdül(onda hələ Həccə getməmişdim), qaynım Balakəndə  “OPİT”in (sovet dövründə Rayon İctimai İstehlak  Cəmiyyəti) müdiri işləyirdi, onu dolaşdırıb həbs ediblər. Həbsdən çıxıb, indi rayonda iş vermirlər. Gör, ona buralarda bir iş tapa bilərsən. Dedim, bir şey fikirləşərik...

Tofiqin qaynı  Fazil adlı bir cavan oğlan idi. O vaxt indiki “Space” telekanalının yerində olan C.Cabbarlı adına kinoteatrın yanında “Şəngülüm” adlı bir kafemiz vardı(Yeri gəlmişkən, “Space” telekanalının qarşısındakı parkı da ilk dəfə mən düzəltdirmişəm). Əvvəlcə çayxananı verdim ona ki, işlətsin. Fazil bir neçə gündə başladı əvvəlkindən qat-qat artıq gəlir  gətirməyə. Gördüm ki, ticarəti yaxşı bacarır. Kafeni bütövlükdə verdim onun ixtiyarına. Daha sonra Fazili nəşriyyatın yeməkxanasına və çörək sexinə müdir düzəltdirdim. Orda da yaxşı işlədi. Bir müddət sonra da 8-ci mikrorayonda onun üçün bir “Bolluq” kooperativi açdırdım.  Bir dəfə Fazil mənimlə görüşüb dedi ki, Əbdül, sən mənə bir belə köməklik göstərdin, məni təzədən dirçəltdin. İndi bilmirəm,  sənin  xəcalətindən necə çıxım. Cavab verdim ki, sənin sağlığın bəsdir. Dedi yox e, sənə nəsə bağışlamalıyam. Bir az fikirləşəndən sonra söylədi ki, bəs Qaqarinin SSRİ-də bircə dənə məndə olan bir “Çayka”sı qalıb. Onu sənə hədiyyə edəcəm... 

Sonra Fazil mənə “Çayka”nın tarixçəsini danışdı. Deməli, Qaqarin həlak olandan sonra onun xanımı həmin “Çayka”nı  Moskvada işləyən varlı bir gəncəliyə satır.  Təəssüf ki, adını unutmuşam.  Həmin gəncəli Qaqarinin “Çayka”sı ilə gəlib çıxır Gəncəyə.  O vaxt Heydər Əliyev respublikanın 1-ci katibi idi. O xəbər tutur ki, bəs Gəncədə bir nəfər “Çayka” ilə gəzir. Əshabələrinə deyir ki,  indi 1-ci katiblər “Qaz-31”-lə gəzir, bu kimdi ki, “Çayka” ilə   gəzir, gedin o “Çayka”nı gətirin bura.  Maşını gətirirlər Bakıya - Mərkəzi Komitənin həyətinə. Gəncəli balası isə gedir Moskvaya şikayətə. Qaqarinin arvadına deyir ki, bəs vəziyyət belədir, mənə satdığın “Çayka”nı əlimdən alıblar, xahiş edirəm, pulumu qaytarın. Bunu eşidən kimi Qaqarinin xanımı  gedir o vaxt SSRİ baş katibi olan Brejnevin yanına. O da Heydər Əliyevə zəng edir ki,  zəhmət olmasa, “Çayka”nı qaytar sahibinə. Heydər müəllim də təzədən bu maşını qaytarır gəncəliyə. Amma gəncəli daha “Çayka”nı sürməyə ehtiyat edir. Gizlincə çıxarır satışa. Həmin bu dostumun  qaynı Fazil də “OPİT”in müdiri işləyəndə pulunu verib “Çayka”nı  gəncəlidən alıb saxlayır. Və Heydər Əliyev 1982-ci ildə Moskvaya işə gedəndən sonra Fazil başlayır “Çayka”nı arxayınca sürməyə...  

Xülasə, Fazil vaxtilə Qaqarinin sürdüyü o “Çayka”nı mənə bağışladı. Amma elə oldu ki, həmin vaxt Qarabağ məsələsi, mitinqlər-filan düşdü ortalığa, baş qarışdı və “Çayka” qaldı elə Fazilin həyətində. 1992-ci ildə həbs olundum, sonra Heydər Əiyev hakimiyyətə gələndə həbsdən çıxıb Moskvaya müalicəyə getdim. Qayıdandan sonra elə həmin Fazilin bir dostu yadıma saldı ki, Hacı, bəs “Çayka”n təzə təmirdən çıxıb niyə gedib yiyə durmursan, axı Fazil onu sənə vermişdi. Yalnız bundan sonra “Çayka”nı gedib gətirdim həyətimə. Amma düzü, özüm sürməyə risk etmədim. Bir tatar dostum var idi, o sürüb gətirdi... 

Bu günədək Hacı Əbdüldən “Çayka” avtomobilini kimlər pul verib almaq istəyib?

Bəs külli miqdarda pul təklifi müqabilində o, bu məşhur avtomobili niyə satmayıb?