Mayın 12-13-də Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı Şuşada “Xarıbülbül” musiqi festivalı baş tutdu.  Ermənistanın işğalından azad olunandan sonra ilk dəfə keçirilən festival Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı ilə təqdim olundu. 30 il idi ki, bu günün həsrətini çəkirdik, 30 il idi ki, bu günün gəlməsini gözləyirdik, 30 il idi ki, bu günü arzulayırdıq, 30 il idi ki, “Qarabağ şikəstəsini” dinlədikdə  gözlərimizdən yaş süzülürdü. Bu dəfə də süzüldü, ancaq bu süzülən göz yaşları sevinc yaşları idi. Çünki bu dəfə o səsi, o avazı Cıdır düzündən, muğamın beşiyindən eşidirdik.  

 

Festival iştirakçıları səfərdən döndükdən sonra gördükləri, təəssüratları haqqında ağız dolusu danışır, təəssüratlarını bildirirlər. Müsahibim düyaca məşhur fotoqraf Reza Deqati isə I Qarabağ döyüşlərində burada olub. İşğaldan əvvəl ən son Şuşadan çıxanlardan idi, azad olunduqdan sonra bu torpaqlara gələn fotoqrafın çəkdyi fotolar gündəmin əsas mövzusuna çevrilməyi bacarıb. Festivalda Alİ Baş Komandan İlham Əliyevlə görüşərək o illəri xatırlayıb.

 

Hazırda festival bitsə də Şuşada olan və Şuşanı qarış-qarış gəzən Reza Deqati təəssürtlarını Moderator.az-la bölüşdü. 

 

 

- Dillərə dastan, əfsanə olan Xarıbülbül gülü Şuşanın rəmzi, təbiətin möcüzəsidir. Onun adına festivalın məhz Şuşada keçirilməsi heç də təsadüfi deyil. Festivalı bütün dünya izlədi və onun sorağı uzun müddət eşidiləcək. 

 

“Xarıbülbül” Şuşada keçirilən tarixi və ənənəvi festivaldır. Özümü şanslı hesab edirəm ki, mən də bu tarixə şahidlik edənlər sırasındayam. Festival iştirakçıları sanki başqa aləmə düşmüşdülər. Təsəvvür edin ki, Qarabağın ən gözəl, səfalı bir yerində Azərbaycanın milli dəyərləri ilə zəngin olan muğamları, xalq və bəstəkar musiqiləri insanın zövqünü oxşayırdı. Təbiətlə musiqinin verdiyi rahatlıq insanın ruhuna sığal çəkirdi. 

 

- Mən I Qarabağ döyüşlərində də olmuşam, Azərbaycanın mərd oğullarının əli yalın torpaqlarını necə qorumağa çalışdığına şahidlik etmişəm. Festival başlayanda o illər gözümün qabağında canlanırdı. 1992-ci ildə Şuşada idim, Azərbaycanın mərd oğulları torpağını qorumağa çalışırdı. Hansı ki, indi onların çoxu dünyasını dəyişib. Bu gün onların da ruharı şaddır.  Şuşaya ayaqla, piyada, çətin yollarla Daşaltından gedirdik. O illərdə ermənilər bütün yolları bağlamışdılar, biz çox çətinlik çəkirdik. Bu gün isə bu torpağın öz sahibi gəlib və ənənəsinə sadiq qalır, dədə-baba torpaqlarında- Şuşada Azərbaycan muğamının səsi eşidilir. Qarabağ, xüsusən də Şuşa çox istedadlar yetişdirib. Hansı ki, o sənətkarları tək Azərbaycan deyil, bütün dünya tanıyır. Ancaq onların içində Bülbülün adını xüsusi qeyd etməliyəm. O zamanlar hər kəs Bülbülə heyran idi.  Onun səsi indi də dünya tərəfindən sevilir, dinlənilir. Şuşada keçirilən festivalda Bülübülün oğlu, nəvəsi iştirak edirdi. Onlar səhnədə idi. Bu simvolik bir məna daşıyır.

 

 

- Bəli. Mən onun ev  muzeyinə gəldim və gördüm ki, ermənilər nəinki azərbaycanlılara, onların mədəniyətinə, tarixinə belə hörmət qoymayıb, Bülübülün heykəlinə zərər yetiriblər. Axı heykəldən nə istəyiblər? 

 

Ancaq bu gün onun oğlu Polad Bülboğlu Şuşada- ata yurdundadır. Onun festivalda ifası çox möhtəşəm idi. Bülbülün oğlu, nəvəsinin həmin festivalda iştirakının xüsusi bir mənası var. 3 nəsil davam edən ənənə bundan sonra da Şuşada yaşayacaq. Onlar Cıdır düzündən dünyaya səsləndi. 

- Bu festivalın nəinki dünyaya mesaj ötürməsi, bizlər üçün mənəvi yükü daha çox idi.

 

- Əlbəttə. Mənə ən çox təsir edən səhnə isə festivalın açılışında ulu öndər Heydər Əliyevin Şuşa ilə bağlı çıxışında Ali Baş Komandan İlham Əliyevin baxışları idi. O, atasının vəsiyyətini yerinə yetirmişdi. Elə yerdə dayanmışdım ki,  Prezidentə yaxın idim. Onun gözlərindən yaş süzülürdü. Mən onun gözlərinin fotosunu çəkdim. Onun gözlərində o dərin hissi gördüm və çox kövrəldim.

 

Bu və bunun kimi çox sevinc dolu hisslər yaşadıq.  “Xarıbülbül” festivalına müxtəlif sənətçilər qatılmışdı. Xalqın istedadlı ziyalılarının əksəriyyəti festivalın iştirakçıları idi. Festivalın gözəl ab-havası, aurası, mistik bir enerjisi vardı. Səhnəyə çıxan ifaçılar isə sanki burdan dünyaya bir mesaj ötürürdülər. Onlar bu günü 30 il gözləmişdilər. Həmin gün arzuların çin olduğu gün idi.

 

 

- Prezident İlham Əliyev dedi ki, Reza müəllim siz I Qarabağ döyüşlərində o hadisələri lentə almısınız, bizimlə bərabər olmusunuz. İndi də burdasınız. Mən də İlham Əliyevə dedim ki, 40 ildir dünyanın müharibələrini görmüşəm. Bu, birinci müharibə idi ki, bir nəfər həm hərbi istiqamətdə işi, həm siyasi, həm də informasiya işini aparırdı. O isə əgər siz bu müharibə ilə bağlı həqiqətləri dünya ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırmasaydınız, ümumiyyətlə, məsələ ilə bağlı fikir elə təhrif edilmiş kimi qalacağını bildirdi. Hətta keçmişə dönüb dedi ki, o vaxt dünya mediasına bizim çıxışımız yox idi. Tək siz gəlmişdiniz, siz də foto çəkirdiniz. Amma ermənilər bütün imkanlardan istifadə edib, bütün ölkələrdə olmazın yalanlar yayırdılar. İndi isə artıq müharibə ilə bağlı həqiqətləri siz çatdırmısınız, mən çatdırmışam.

 

Bilirsiniz ki, mən təkcə I Qarabağ savaşını deyil, eyni zamanda  “20 Yanvar” hadisələrini də çəkmişəm. I Qarabağ döyüşlərindən sonra 10 il  məcburi köçkünlərimizlə görüşürdüm. Mən hər zaman burda olmuşam.

 

 

- Şuşa çox maraqlıdır. Filmlərdə gördüyünüz o təbiət mənzərəsi, təmiz havası,  gözəlliyi insanı valeh edir. Hazırda burada bərpa işləri gedir. İşğaldan sonra Şuşaya gələndə burada hər yer dağıdılmışdı. İndi bir qədər bərpa işləri gedib və işlər davam edir. Əminəm ki, Şuşa bizim ən gözəl memari şəhərimiz olacaq. 

 

 

- Əlbəttə. Mən Bülbülün, Zeynəb Xanlarovanın,  Rübabə Muradovanın səsi ilşə böyümüşəm. Harada yaşamağımdan asılı olmayaraq 30 il “Qarabağ şikəstəsi”ni eşidəndə ağlamışam.(sükut). 

 

 

- Festivalda da “Qarabağ şikəstəsi”ni dinlədikdə ağladım. Bu sevinc göz yaşları idi. Bu göz yaşları bir başqa idi. 

 

 

- Fotoda bütün fərq özünü göstərir. O zaman əli yalın, heç bir sialh suratı olamyan Azərbaycan oğulları torpağını qorumağa çalışırdı. Onlar şəhid olmağı belə gözə almışdı. İndiki ordu isə silahlanıb, bu illər ərzində daha güclü, möhkəm olub. Bu foto bir tarixdir. Qəhrəmanlıq tarixi. Şuşanın tarixi.

 

P.S: Söhbətimizin sonunda Reza Deqati onlayn şəkildə bizə Şuşanın mənzərəsini göstərdi. Bu dəfə o susdu, kameradan boylandığımız mənzərə danışdı...