İyunun 7-də hakim Yeni Azərbaycan Partiyası (YAP) qurultay keçirərək partiya sədri, prezident İlham Əliyevin prezidentliyə namizədliyini irəli sürdü. Partiyanın qurucuları olan şəxslərin, köhnə YAP-çıların ali tədbirə dəvət almaması isə onların bəzilərində sərt reaksiya doğurub. YAP-ın Siyasi Şura üzvü, professor Əli Əlirzayev də narazılardan biridir. Telefon açdığımız zaman kafedrada işləri ilə məşğul olduğunu deyən Ə.Əlirzayev “Yeni Müsavat”ın suallarını cavablandırdı.

- Əli müəllim, YAP-ın qurultayına dəvət olunmamağınız sizin üçün təəccüblü olmadı ki?

- Mənə bir gün əvvəl qəzetlərdən kimsə zəng elədi ki, bəs sabah YAP-ın qurultayıdır. Qurultayın olacağını mən jurnalistlərdən eşitmişəm. Amma məni heç kim dəvət etməyib. Hər halda, mənim mobil və ev telefonlarım dəyişməyib, nömrələrimi bütün respublika bilir. Qurultay olacağını bilməmək mənimçün gözlənilməz oldu. Amma qurultayda iştirak etməyə haqqım var idi. Mən qurultay nümayəndəsi olmalı idim, amma çağırmadılar.

- Qurultayda qəbul olunan qərarlarla bağlı münasibətiniz necədir?

- Yəqin ki, bundan sonra Siyasi Şuranın da üzvləri dəyişəcək. Mən həm də Siyasi Şuranın üzvüyəm. Qurultaya nümayəndə deyiləmsə, yəqin ki, yeni tərkibdə məni seçməzlər. Hər halda, mən bu işləri elə belə qəbul edirəm. Başqa nə edə bilərəm ki.

- YAP-ın qurucularından birinin, “91-lər”in, Siyasi Şura üzvünün ali toplantıdan kənarda saxlanılmasında əsas səbəb nədir?

- Bunun səbəbini siz onlardan soruşun. Mən tərəfdən bir problem yoxdur. Mən həmişə sakit adam olmuşam, Heydər Əliyevi dəstəkləmişəm, öz işimlə məşğul olmuşam. Mən heç vaxt fırıldaqçı olmamışam, indi də fırıldaq-fırıldaq, boğazdan yuxarı danışmıram. Heydər Əliyevin ağır günlərində, partiyanın yaradılmasında daim onun yanında olmuşam. O rayon təşkilatı yoxdur ki, onun təsis konfransında iştirak etməyim. YAP-ın tarixində birinci iclası Naxçıvanın kəndində mən keçirmişəm.   Axşam da gedib Heydər Əliyevə məruzə eləmişəm ki, konfransı necə keçirdik, kim, nədən narazı idi. Partiyanın üzvləri, İdarə Heyəti və digər strukturlarla bağlı prosedurların hamısını Heydər Əliyevlə bir yerdə müzakirə etmişəm. Mən 1993-cü ilin oktyabrında Bakıya gəldim, ümumiyyətlə, mən Bakıda yaşayırdım, iki illiyə Naxçıvana getmişdim. Bundan sonra Tovuz, Qazax, Şəmkir, Gədəbəy və digər rayonlarda olmuşam, partiya quruculuğunda iştirak etmişəm.

- Köhnə YAP-çılardan olan Maksim Musayev Əli Əhmədovu günahlandırmışdı. Sizin fikriniz necədir, YAP qurucularının kənarda qoyulmasında onun nə dərəcədə rolu var?

- Heç o vaxt Əli Əhmədov YAP-da yox idi. Şəhriyar adına klubda YAP-ın iclası keçiriləndə da Əli Əhmədov yox idi. Heç “Motodrom”dakı tədbirdə də yox idi. “Motodrom”dan lent yazıları qalıb, Heydər Əliyev orda siyasi mitinq keçirir, onun arxasında dayanan adamların bir neçəsi ölüb. Fərəməz Muqsudov və digər bir neçə nəfər. Biz qabaqda dayanmışdıq, Heydər Əliyev də danışırdı. Mən orda Əli Əhmədovu görməmişəm, o, YAP-a sonradan gəlib. Qısqanclığa gəldikdə, mən bu məsələni bir nəfərin adına yaza bilmərəm. Mən heç kəsin adını çəkmək istəmirəm. Həmçinin ayrı-ayrı adamların səviyyəsinə də düşmək istəmirəm.  Mən mənəvi cəhətdən, şəxsiyyət kimi formalaşmağıma, respublikada qazandığım hörmətimə görə ancaq özümə, ailəmə, dədə-babama minnətdaram. Onu da deyim ki, mən hazırda heç kimə qibtə eləmirəm. Lap bu gün yüksək vəzifələrdə çalışan, böyük imkanların sahibi olan, ölkənin iqtisadiyyatının 20-30 faizi əllərində olan şəxslər var, onlara da qibtə eləmirəm. Çünki vaxtilə onlar mənim yanımda dolanmağı özlərinə şöhrət sayırdılar. Lap istəyirlər böyük vəzifədə olsunlar, yaxud döşünə döysünlər. Mənim keçdiyim yolları onlar keçməyiblər axı. Mən keçdiyim yolla fəxr eləyirəm, odur ki, heç kəsə qibtə eləmirəm. Amma həm də düşünürəm ki, niyə belə olmalı idi, axı ən azı mən dəvət olunmalıydım. Bu saat fiziki cəhətdən də sağlamlığım pis deyil, ağlım özümdədir, yaxşı tədqiqatlarım var. Eyni zamanda mən demirəm ki, bu, filankəsin səhvidir. Bu, bir sistemdir, sistem belə olmalıdır. YAP özü bir adamlıq deyil axı, bu partiya kollektiv məhsuldur. Düzdür, şəxsiyyət ətrafında toplanan, Heydər Əliyevin şəxsiyyəti ilə qurulan bir partiyadır. Ancaq bu partiya bir gündə yaranmayıb ki, illərlə formalaşıb. Vaxtilə Heydər Əliyev özü də partiya ilə bağlı qərarını bir gündə verməyib. Yayda gəldilər yanına, dedi ki, payıza kimi baxarıq. Yadımdadır, partiya məramnaməsinin əlyazmasını gətirib qoydular Heydər Əliyevin qabağına, mən onda Naxçıvanda, Heydər Əliyevin kabinetində idim, Heydər bəy də Ali Məclisin sədri idi. Heydər bəy dedi ki, məramnaməni qoyun qalsın. O variant qaldı, amma özü öz variantını işlədi, YAP-ın məqsəd, vəzifələri, əsas istiqamətləri kimi məsələlərə toxundu.

- Necə bilirsiniz, sizdən başqa qurultayda daha kimlər olmalı idi?

- Birinci növbədə YAP-ın yaradılmasında balaca xidməti olan adamlar da dəvət olunmalı idi. Lap inciklik olsa da belə. Bunlar elə fikirləşirlər ki, mən gedib orda oturardım, birdən söz alıb nələrsə danışardım. Tutaq ki, mən qəzetlərdə münasibətlərin yeni formasını təzahür etdirirəm. Ancaq bu o demək deyil ki, mən gedib orda camaat içində kimisə tənqid edəcəkdim. Bununla belə, onlar mənim adımı kölgədə qoyurlar və bununla münasibətləri daha da dərinləşdirirlər, özlərinin mahiyyətini açırlar. Hər halda, sistemdir, sistem belə də olmalıdır.

- YAP sədrinin yeni seçilən müavinləri ilə bağlı fikrinizi bilmək istərdim...

- Mehriban xanımın seçiləcəyi mənimçün gözlənilən idi. Hələ əvvəldən sizə demişdim ki, İlham Əliyev seçkiyə getməsə, Mehriban xanım prezident olacaq. Akif Əlizadə əvvəl YAP-çı olmayıb, indi bilmirəm, bəlkə YAP-a girib. Ancaq sədr müavinləri hamısı ölkədə bir, iki, üç nömrəli insanlardır, tanınmış şəxslərdir. Düzdür, onların heç biri YAP-da olmayıb, hamısı sonradan gəliblər. YAP-ı yaradanlar kənarda qalıb, bu, artıq birmənalı qəbul olunmalıdır. Bunlar gedib özlərinin memuarlarını yazmalıdırlar ki, biz bu işləri görmüşük, tarixə düşmüşük. Daha onları heç kəs qabağa çıxmağa qoymayacaq. YAP-ı yaradanlar keçdiyi yollarla fəxr eləməlidirlər. Onlar xəyala dalmalıdırlar ki, biz doğrudan da belə kişilər olmuşuq. (gülür) Heydər Əliyevin arxasınca getməyən, onu tənqid edən, əleyhinə məqalə yazan, onunla heç vaxt kəlmə kəsməyən adamlar indi YAP-ın yaradıcıları olublar. Xalq belələrini qəbul eləmir, bunu başa düşmək lazımdır.

- YAP qurultayı partiya sədri İlham Əliyevin namizədliyini üçüncü dəfə irəli sürdü.

- Mən bir dəfə demişəm, yenə deyirəm, YAP kimi namizəd olaraq irəli sürürsə, o, keçəcək, prezident olacaq. Çünki bu partiyanın 600 min üzvü var. Mən demirəm ki, İlham Əliyev hamıdan güclüdür. Sadəcə, YAP-ın qüvvəsi böyükdür. Düzdür, prezidentdir, çoxlu işlər görüb, yarımçıq qalan işlər var. Odur ki, İlham Əliyevdən başqa variant yoxdur. Ancaq unutmaq olmaz ki, bu, həmin millət, həmin xalqdır. İlham Əliyev özü Azərbaycana birbaşa gələ bilmirdi, Türkiyədən Naxçıvana gəlirdi. Şəxsən mən Heydər Əliyevin yanında olanda Türkiyədən gələrkən onunla görüşmüşəm. Heydər Əliyev o vaxt soruşdu ki, İlham Əliyevi tanıyırsan? Dedim, əlbəttə, tanıyıram, görüşmüşəm. Bu mənada o vaxtları da nəzərə almaq lazımdır. Özü də deyirdi ki, elə adamlar var idi ayaqlarını yerə döyürdü. O vaxt ayaqlarını yerə döyən adamlar indi vəzifədədir. Mən Əli Həsənovun haqqında heç bir şey deyə bilmərəm. Amma o, açıq Heydər Əliyevçi olmayıb axı. Mən onu Heydər Əliyevin ətrafında görməmişəm. Heydər Əliyevin ağır günlərində mən onların heç birini görməmişəm, bu, faktdır. Heydər Əliyevin elə ağır günləri olub ki, adam o günləri xatırlayanda dəhşətə gəlir, deyir İlahi, bu millət niyə onu bu günə salırdı. O zaman bir çoxları vəzifədəydi, deyə bilərdilər ki, Heydər Əliyevə ev verin, şərait yaradın. Heydər Əliyev aeroportda düşdü, Bakıda iki gün qala bilmədi, getdi Naxçıvana. Rəhmətlik Rəfaeli də göstərirlər hərdən. O zaman bu adamlar heç bir addım atmadı. Amma mən “Aydınlıq”, “Azərbaycan” qəzetində gündə məqalə yazırdım ki, Heydər Əliyevin siyasəti belədir. Qarabağa nə qədər əsassız vəsait qoydular, dedim ki, bu, lazım deyil. Yaxud ittifaq müqavilələri, referendum məsələsini Naxçıvanda ləğv elədik. O zaman bunlar harda idi?

- YAP-ın qurultayı ilə eyni gündə müxalifətin böyük birliyi - Mili Şura təsis olundu. Mümkündürmü ki, YAP-ın ögey münasibətilə üzləşməyiniz sizin bu qurumda təmsilçiliyinizlə nəticələnsin? Ümumiyyətlə, bu təşkilatla bağlı fikriniz necədir?

- Mən bundan sonra heç bir təşkilata daxil olmaq istəmirəm və olmayacağam da. Amma milli maraqlara xidmət edən hər bir fikrə, ideyaya münasibətim normaldır. Mən Azərbaycan xalqının, öz balalarımın gələcəyi, inkişafı, Azərbaycan milləti, xalqı üçün fəaliyyət göstərməyə, ölkəmizin müstəqilliyini qorumağa daim hazıram. Mən hər zaman bu istiqamətdə fəaliyyət göstərmişəm. Heydər Əliyevin yanında olanda torpaq islahatları konsepsiyasını, proqramını yazmışam, özəlləşdirmə komissiyasının üzvü olmuşam, Heydər Əliyevin şəxsi tapşırığı əsasında bu sahə ilə bağlı təkliflərimi vermişəm. Mən də vaxtilə müxalifətdə olmuşam. 90-cı illərdə, Vəzirovun, Mütəllibovun vaxtına etiraz səsimi qaldırmışam. İndi isə iqtidar içərisində obyektiv danışığıma görə məni o həndəvərə qoymurlar. Bu gün hər hansı bir təşkilatın yaradılması demokratiyanın, azadlığın, fikir ayrılığının əlamətidir. Mən özüm də daim həyat səviyyəsində, iqtisadiyyata, dövlətçiliyə, kadr potensialının inkişafına aid öz fikirlərimi demişəm, iqtidar tədbirlərində də, Milli Məclisdə oturanda da.

- Sizin bir məsələ ilə bağlı da fikriniz maraqlıdır, necə bilirsiniz, Milli Şura seçkilərə hansı şəkildə, kimin namizədliyi ilə getsə, uğur qazana bilər?

- Mən o təşkilatın üzvü deyiləm. Amma bu təşkilat yaranıbsa, onun hüquqi statusu varsa, yaxşı olar onlar da razılaşıb bir nəfərin namizədliyini irəli sürsünlər. Necə ki, YAP bir nəfərin namizədliyini irəli sürür. Hər halda, bu qurumun məramnaməsi, əsasnaməsi var. Vahid fikrə dəstək olmaq həmrəylik, birlikdir. Bu qurumda da iki namizəd olanda təbii ki, problem yaranacaq, parçalanma olacaq. İndi kimi məsləhət bilirlərsə, buyursunlar.

Müsahibə başa çatandan az sonra öyrəndik ki, Ə.Əlirzayev YAP Siyasi Şurasından çıxarılıb. Buna görə də onunla yenidən əlaqə saxlayıb fikirlərini öyrəndik:

"Bu mənimçün gözlənilən idi. Onlar elə hesab edirlər ki, guya mən partiyanın siyasətinə zidd getmişəm. Nə olar, canları sağ olsun. Bu, onların verdiyi qiymətdir. Mən tamamilə bu qərarın əleyhinəyəm. Əgər partiya xalqın partiyasıdırsa, mən də xalqa xidmət eləmiş adamam, partiyanı yaradanlardan biriyəm. Zaman gələr görərlər ki, kim partiyaya sadiq olub, kim sadiq olmayıb. Bu partiyanın əziyyətini çəkən adamlardan biri də mənəm. Amma bu partiya özgə ələ düşəndən sonra təbii ki, partiya təmizlənəcək, ora öz adamlarını salacaqlar. Onsuz da mən bu qərarı gözləyirdim, onlar məqam axtarırdılar. Mən kimisə tərifləməmişəm, heç tərifləməyəcəyəm də. Mən YAP-ın yaradıcısıyam və YAP-ın yaradıcısı olaraq tarixdə qalacağam. Düz 21 il Siyasi Şuranın üzvü olmuşam. Onların heç ömrü də çatmaz 21 il Siyasi Şura üzvü olmağa. Mən bütöv, sözü deyən adam olmuşam, yaltaqlıq etməmişəm, cızığımdan çıxmamışam, xalqın mənafeyini qorumuşam. Görünür, elə adamlar lazımdır ki, yeri gələndə cızığından çıxsınlar. Çıxarıblar, qoy çıxarsınlar. Yəqin daha fəal adamlar olacaq, bunları da görəcəyik inşallah".