“Azərbaycanın bu qədim unuversitetində 500 müəllim 7000 tələbəyə dərs deyirdi...”-Tariximizə fərqli baxış
“Bu darülfünunun (ərəbcə “dar”-ev, “fünun”-fənlər) (universitetin) kitabxanasında 60 min kitab var idi...”
Moderator.az aktuallığını nəzərə alaraq tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Akif Nağının Azərbaycan tarixinə və onun öyrənilməsinə fərqli baxışlarıyla bağlı silsilə yazılarını oxucuların müzakirəsinə buraxır:
(Əvvəli burada: )
Azərbaycan mədəniyyətinin Rəbbi Rəşidi
Universiteti və Nəsimi zirvəsi...-XXV mövzu
XIV-XV əsrlərdə Azərbaycanın social-iqtisadi həyatı və mədəniyyəti...
Oğuz türklərindən olan Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu sülalələrinin
hökmdarları padşah titulu daşıyırdılar. Padşahdan sonra dövlətdə ikinci əsas şəxs
Əmir-əl-üməra (əmirlər əmiri) idi ki, o da bütün hərbi qüvvələrə rəhbərlik edirdi.
Sədrəzəm ruhanilərə başçılıq edir, vəqf vergilərini toplayır, məhkəmə işlərini
qaydaya salırdı. Dövlət aparatındakı növbəti vacib şəxs Baş vəzir idi. Onu sahibi-
divan da adlandırırdılar. O, şahın möhürünü saxlayır, dövlətin daxili və xarici
işlərinə nəzarət edirdi. Ölkə əyalətlərə bölünmüşdü və əyalət canişinləri padşahın
varisləri və sülalə üzvlərindən təyin olunurdu. Əyalət divanının hər birində 300
mirzə çalışırdı. Tümən və nahiyə hakimləri tümən və nahiyyələri idarə edirdilər və
canişin tərəfindən təyin edilirdilər [5, s. 13-17].
Şirvanşahlar dövlətinin erkən orta əsrlərdən formalaşan ictimai quruluşu XV
əsrdə də elə bir əsaslı dəyişikliyə uğramamışdı. Qaraqoyunlu və Ağqoyunlular
padşah, bəzən sultan, Şirvanşahlar dövlətində ölkə başçısı şah titulu daşıyırdı [5,
s.16-17].
Ordu quruculuğuna xüsusi diqqət verilirdi. Şirvanşahların ordusunda 60 min,
Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu ordularının hər birində 100 minə yaxın döyüşçü var
idi. Ordu iki hissədən ibarət olurdu: əyalətlərdə canişin orduları saxlanılırdı. Seçmə
döyüşçülər padşahın xüsusi qvardiyasında xidmət edirdilər. Orduda ən ali rütbəli
şəxs Əmir idi [10, s.127].
Yaxın Şərq ölkələrində olduğu kimi, Azərbaycanda da ənənəvi “torpaq
beşliyi” – çeşidli torpaq sahibliyi qalmaqda idi. Bunlar divan, xassə, mülk, vəqf və
soyurqal torpaq sahibliyi idi. Dövlət torpaqları dövlət xəzinəsinə aid torpaqlar idi
və iki hissəyə bölünürdü: divan və xassə torpaqları. Bunların arasında yalnız bir
fərq var idi ki, divan torpaqlarından yığılan vergilər dövlət xərclərinə yönəldilir,
xassə torpaqlarından alınan gəlir padşah ailəsinin və bütünlükdə sarayın
saxlanılmasına xərclənirdi. Vəqf torpaqları da 2 yerə ayrılırdı – dini müəssisələrə
aid torpaqlar vəqfi-xeyri, ruhanilərin özlərinə aid olan torpaqlar isə vəqfi-əhli
adlanırdı. Oturaq əyanların irsi torpaqları mülk adlanırdı. Bu torpaqlar atadan
oğula və ya başqa hüquqi varisə keçə bilir, alqı-satqıya qoyulur, istənilən zaman bu
və ya başqa bir şəxsə bəxş edilə və hətta hərraca qoyula bilirdi. Bu torpaqlarda
oturub, onu becərən kəndlilər mülk sahiblərindən tam asılı idilər. Mülk
torpaqlarının böyük hissəsi kənd icmasına verilirdi. Mülklərin ikinci hissəsi sahələr
şəklində ayrı-ayrı kəndlilərə icarəyə verilirdi. İcma torpaqlarına görə vergi elliklə
ödənilirdisə, icarəyə görə hər bir kəndli özü ayrı-ayrılıqda vergi ödəyirdi. Torpaq
sahibliyinin sonuncu, 5-ci forması “soyurqal” moğolların dövründə formalaşmışdı
və “bəxşiş” mənasını verirdi. Soyurqal hərbi-köçəri əyanlara xidmət müqabilində
verilirdi və irsən nəsildən-nəslə ötürülürdü [4, s.184-185; 3, s.109; 21, s.153-154].
Azərbaycan əhalisi 40-a yaxın vergi və mükəlləfiyyət yerinə yetirirdi.
Kəndlilər əkdikləri torpağa görə malcəhət ödəyirdilər ki, bu da məhsulun 20%-ni
təşkil edirdi. İstər kənd, istərsə də şəhər əhalisi sudan istifadəyə görə bəhər vergisi
ödəyirdi. Maldarlıq yarımköçəri xarakter daşıyırdı. Maldarlardan çobanbəyi vergisi
toplanılırdı. Sənətkarlardan tamğa, tacirlərdən isə bac vergisi alınırdı. Müsəlman
olmayanlardan əlavə olaraq cizyə adlanan can vergisi alınırdı [6, s.85].
Suvarma arxlarının və kəhrizlərin çox olması, sıradan çıxanların bərpa
olunub istifadəyə qaytarılması istər Cənubi Azərbaycanda, istər də Şimali
Azərbaycan torpaqlarında əkinçiliyin, ipəkçiliyin, pambıqçılığın, üzümçülüyün,
bağ və bostanların inkişafına yol açdı. Azərbaycan ipəkçiliyi onu nəinki Yaxın və
Orta Şərq şəhərləri, həm də Cənubi Avropa dövlətləri ilə sıx bağlayırdı.
Şirvanşahlar dövlətində istehsal olunan ipək Venetsiyada, Bursada, Dəməşqdə və
bir sıra başqa şəhərlərdə satılır, burada ondan gözəl parçalar toxunurdu. O zaman
ipək, Azərbaycanı “Böyük ipək yolu”na bağlayan bir vasitə, ölkə ixracının başlıca
göstəricisi idi. Azərbaycan ipəyi Rusiyada da satılır, bu dövlət ərazisinə çıxarılan
mallar içərisində görkəmli yer tuturdu. Azərbaycanın ipək təsərrüfatı beynəlxalq
ticarətdə və ölkələrarası əmək bölgüsündə mühüm iqtisadi amilə çevrilmişdi [8,
s.134].
XV əsrdə Şamaxı mühüm ipəkçilik mərkəzinə çevrilmişdi. Kontariniyə görə,
Şamaxı ipəyi Venetsiyada Talaman ipəyi adı ilə tanınırdı. Şamaxıda çeşidli ipək
parçalar istehsal edilirdi. Şirvanşahlar dövlətinin paytaxtı həm də beynəlxalq ipək
ticarəti mərkəzlərindən biri olmuşdu. Adı çəkilən Kontarini öz gündəliyində
yazmışdır: “Şamaxı Təbriz kimi böyük deyil. Ancaq mənim fikrimcə, hər
baxımdan ondan daha yaxşı, yaşayış üçün zəruri olan hər şeylə doludur” [19].
Şamaxı şəhəri və ətrafı təqribən 100-200 hektar sahə tuturdu. Burada beş-on min
ev və ya otuz-altmış min əhali yerləşirdi.
Ölkənin başqa qədim şəhəri olan Təbriz isə bütün Yaxın və Orta Şərqin
böyük sənət və ticarət mərkəzlərindən biri idi. XV yüzilin sonunda tarixi
qaynaqlarda Təbriz şəhərində 200-300 min adamın yaşaması göstərilir [20, s.519;
23, s.57]. Sultaniyyə, Marağa, Ərdəbil, Gəncə, Beyləqan və digər şəhərlər də
mühüm rol oynayırdı.
XIII – XV əsrlərdə Azərbaycanda baş verən tarixi hadisələr – moğol
hakimiyyəti, XIV əsrin ikinci yarısında siyasi çəkişmələr, XV əsrin müharibələri
və s. Azərbaycanda mədəniyyətə böyük ziyan vurmuş, elmin, ədəbiyyatın və
incəsənətin inkişafını xeyli ləngitmişdi. Lakin buna baxmayaraq, Azərbaycan xalqı
öz mədəniyyətini inkişaf etdirirdi. XIII – XV əsrlərdə təhsil sisteminin əsasını
məktəb və mədrəsələr təşkil edirdi. Məktəblər əsasən ibtidai təhsil verir, burada
şəriətin əsasına, dini ehkamlara, Quran oxunmasına xüsusi diqqət yetirilirdi. Yetim
uşaqlar üçün “Dar üli-tam” (Yetimlər evi) və “Beyt üli-təlim” (Təlim evi)
yaradılmışdı. Bu məktəblərdə 10 uşağa 1 tərbiyəçi – atabəy düşürdü. Məzhər təhsil
forması da var idi (şagirdlər müstəqil hazırlaşır və arada müəllimlərdən məsləhət
alırdılar). Mədrəsələr isə orta təhsil verirdi. Mədrəsədə dini təlimdən başqa tarix,
dil, ədəbiyyat, riyaziyyat, coğrafiya, astronomiya və sair dünyəvi elmlər tədris
olunurdu. Mədrəsədə iki müdərris (müəllim) çalışırdı. Biri dini, o biri dünyəvi
fənlərdən dərs keçirdi. Mədrəsədə təhsil şəxsi hesabdan və yaxud vəqf
gəlirlərindən ödənilirdi [8, s.135].
Azərbaycan maarifinin və elminin inkişafında Təbrizin “Rəb-i Rəşidi”
məhəlləsində yerləşən ali mədrəsə Bağdadın “Nizamiyyə” ali mədrəsəsindən sonra
Şərqdə ali təhsil verən ikinci, Azərbaycanda isə birinci ali təhsil ocağı idi. Bu
mədrəsəni Fəzlullah Rəşidəddin təsis etmişdi. Burada 500 müəllim 7000 tələbənin
təlim və tərbiyəsi ilə məşğul olurdu. Tələbələrin 6 min nəfəri müxtəlif ölkələrdən
idi. Dövlət hesabına fəaliyyət göstərən bu mədrəsədə ilahiyyat, astronomiya,
təbiətşünaslıq, təbabət, tarix, məntiq və sair fənlər öyrədilirdi. Bu darülfünunun
(ərəbcə “dar”-ev, “fünun”-fənlər) (universitetin) kitabxanasında 60 min kitab var
idi [15, s.42].
XIII-XV əsrlərdə Azərbaycanda elm sahəsində böyük irəliləyiş oldu.
Görkəmli astronom-alim Nəsrəddin Tusi 1259-cu ildə Marağa rəsədxanasının
əsasını qoydu. Burada dünyanın müxtəlif ölkələrindən gəlmiş alimlər çalışırdılar.
Başqa bir rəsədxana Təbrizin Şam-Qazan məhəlləsində fəaliyyət göstərirdi.
Nəsrəddin Tusi (1201-1274) müxtəlif elm sahələrinə aid bir çox əsərin müəllifidir.
Bunlardan “Zic-elxani” (“Elxani cədvəlləri”), “Əxlaqi-Nasir” və başqaları xüsusi
əhəmiyyət kəsb edir. Şəmsəddin Übeyd Təbrizi “Hesab” kitabının müəllifi idi.
Filosof Mahmud Şəbüstəri “Sirlər gülşəni”, “Şəhadətnamə” əsərlərini yazmışdı
[17, s.18; 9; 12, s.43].
Bu dövrdə tarixi əks etdirən bir sıra qiymətli əsərlər yazılmışdır. Fəzlullah
Rəşidəddin 14 əsər yazaraq tarixlər toplusu yaratmışdı. Bu əsərlər içərisində “Cami
ət-təvarix” (“Tarixlər toplusu”) [22, s.7], “Oğuznamə” [24, s.4-13] xüsusi yer tutur.
XIV əsrdə yaşamış Məhəmməd ibn Hinduşah Naxçıvaninin “Dəstur əl-katib”
(“Katibin göstərişləri...”) əsəri Azərbaycanın ictimai-siyasi quruluşunu
öyrənməkdə mühüm rol oynayır. Nizaməddin Şami Teymurun yürüşləri haqqında,
Gəncəli Kirakos isə XIII əsr hadisələri və albanlar haqqında qiymətli məlumatlar
vermişlər [13, s.286].
Azərbaycan ədəbiyyatı da inkişaf etmişdi. XIII əsrdə “Şərqin məna dənizi”
adlandırılan filosof, şair, yazıçı Şəmsəddin Təbrizi bir çox əsərlər yazmışdır [11,
s.191]. Azərbaycan-türk dilində ədəbiyyat daha çox inkişaf etmişdi. İzzəddin
Həsənoğlu Azərbaycan türk və fars dillərində divan yaratmışdı. Azərbaycan
dilində klassik poeziyanın ilk nümunələri yaradılmışdı. 1233-cü ildə şair Əli
Azərbaycan dilində “Yusif və Züleyxa” mövzusunda “Qisseyi-Yusif” adlı əsər
yazmışdır [1, s.165]. “Mürşidi-kamil” ləqəbli Şəms Təbrizi “Məqamat” əsəri ilə
bütün Şərqdə məşhur idi [2, s.505]. XV əsrdən başlayaraq Azərbaycan
ədəbiyyatında fars dilində yazılan əsərlərin sayı azalır, ana dili – Azərbaycan
türkcəsində yazan şairlərin sayı artırdı. Qaraqoyunlu və Ağqoyunluların dövründə
dövlət dili Azərbaycan dili idi və hökmdarlar ana dilində yazılan əsərlərə üstünlük
verirdilər. Azərbaycan dilində yazıb yaradan şairlərdən Kişvərini, Həbibini,
Nəsimini, Cahanşah Həqiqini, Şah Qasım Ənvarı göstərmək olar. Kişvəri və
Həbibi Ağqoyunlu Sultan Yaqub Mirzənin sarayında ən hörmətli şairlər idilər.
XV əsr ədəbiyyatının ən görkəmli nümayəndəsi İmadəddin Nəsimidir. Nəsiminin
yaradıcılığında insan problemi mərkəzi yer tutur. Azərbaycan, fars və ərəb
dillərində yazıb yaradan Nəsimi əsərlərinin böyük hissəsini, o cümlədən 12 min
misradan ibarət divanını öz ana dilində - Azərbaycan türkcəsində yazmışdır [18].
XIII-XIV əsrlərdə memarlıq xeyli inkişaf etmişdi. Moğolların dağıtdığı bir
çox şəhərlər yenidən bərpa olunmuşdu. 1239-cu ildə Gəncənin bərpasına başlandı.
Qazan xan Muğanda Mahmudabad şəhərini saldırdı. Əbədi paytaxt olan Təbriz
böyüyür və genişlənirdi. Burada “Arquniyyə”, “Qazaniyyə”, “Rəb-i Rəşidi” kimi
yeni məhəllələr salındı. Elxani vəziri Tacəddin Əlişahın Təbrizdə tikdirdiyi
“Əlişah məscidi” sonralar “Ərk qalası” adı ilə müdafiə qalasına çevrilmişdi.
Abşeronda Mərdəkan, Nardaran, Ramanı qalaları dövrün memarlıq abidələri idi.
Bu dövrdə türbələrin tikintisinə geniş yer verilirdi. Naxçıvanda Cuğa kəndində
Gülüstan türbəsi, Sultaniyədə Şərq türbələrinin incilərindən sayılan Olcaytu
Xudabəndə türbəsi (1305-1313), 1322-ci ildə Bərdə türbəsi, Qarabağlar kəndində
(Naxçıvan) Hülaki xanın arvadı Quti xatunun şərəfinə tikilmiş türbə gözəl
memarlıq nümunələridir. XIV əsr memarlıq abidələrindən biri də Bərdə
körpüsüdür. 16 gözdən ibarət olan bu körpünün uzunluğu 170, eni isə 5 metrdir
[13, s.297-304].
XV əsrdə də bir sıra görkəmli memarlıq abidələri yaradıldı. Bunlardan
Bakıda Şirvanşahlar Saray kompleksinin binalarından birini – divanxananı, “Bayıl
daşları”nı, Mərdəkan qalasının kitabəsini, Qaraqoyunlu Cahanşah tərəfindən
Təbrizdə inşa etdirilən “Göy məscidi” (1465), Ağqoyunlu Sultan Yaqub Mirzənin
əmri ilə tikilən “Həşt behişt” (1483) saray kompleksini, “Həsən padşanın
camesi”ni, “Nəsriyyə” və “Məqsudiyyə” mədrəsələrini göstərmək olar [7, s.163].
Görkəmli musiqişünas Səfiyəddin Urmavi (1230-1294) “Kitab əl-ədvar”
(“Musiqi dövrləri haqqında kitab”) əsərini yazmışdır. XV əsrdə Azərbaycanda
yetişmiş ən mahir musiqiçilərdən Əbdülqadir Marağaini (1353-1445) göstərmək
olar. Onun yaratdığı mahnılar, muğamlar, rəqs melodiyaları Yaxın və Orta Şərq
mədəniyyətinə böyük təsir göstərmişdir. Əbdülqadir Marağai ilk dəfə 12 əsas
muğamdan törəmə 24 şöbə sistemini elmi cəhətdən əsaslandırmış, musiqi mətnləri
və Azərbaycan dilində şeirlər yazmışdır [16, s.29]. Dövrün tanınmış rəssamı
təbrizli Əmir Dövlətyar rəssamlıq məktəbi yaratmış, onlarla rəssam yetişdirmişdi
[14, s.65].
Ədəbiyyat:
1. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, IV cild. Bakı, “Elm”, 1980.
2. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, X cild. Bakı, “Elm”, 1987.
3. Azərbaycan tarixi. 7 cilddə, III cild (XIII-XVIII əsrlər). Bakı, “Elm”, 2007.
4. Əfəndiyev O. Azərbaycan Səfəvilər dövləti. Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007.
5. Fərzəlibəyli Ş. XV əsr Azərbaycan dövlətlərinin quruluşu. Bakı, “Elnur-P”, 2003.
6. Fərzəliyev Ş. Azərbaycan XV-XVI əsrlərdə (Həsən bəy Rumlunun “Əhsənüt-təvarüx”
əsəri üzrə). Bakı, “Elm”, 1983.
7. Qasımov X. Orta əsrlərdə Azərbaycan mədəniyyəti. Bakı, “Azpoliqraf”, 2008.
8. Qəniyev H. Azərbaycan tarixi. Bakı, “Elm və təhsil”, 2019.
9. Marağa rəsədxanası. – guneyazerbaycan4.blogspot.com /2012/10/ maragarsdxanas.
html.
10. Nuriyeva İ. Azərbaycan tarixi (ən qədim dövrlərdən zəmanəmizədək). Bakı, “Elm və
təhsil”, 2019.
11. Onullahi S.M. XIII-XVII əsrlərdə Təbriz şəhəri. Bakı, “Elm” 1982.
12. Özgüdenli O.G. Gazan Han ve Reformları (1295-1304). İstanbul: Kaknüs yayınları,
2009.
13. Piriyev V. Azərbaycan XIII-XIV əsrlərdə. Bakı, “Nurlan”, 2003.
14. Toğan Ə.Z.V. Azərbaycan. (Azərbaycan dilində çapa hazırlayanlar: Mirzə Ənsərli
(Ləmbəli), Tofiq Nəcəfli) Bakı, “Ocaq”, 2007.
15. Yaşar M. Reşiduddin Fazlullahın Camiu`t-Tevarih isimli eserinin Harezmşahlar
kisminin tercume ve değerlendirilmesi. İstanbul, İstanbul Universitesi sosial bilimler
enstitüsü, 2008.
16. 100 böyük türk. (Azərbaycan dilinə tərcümə edən Sabir Adil. Redaktoru: Məlik
Allahverdiyev) Bakı, “Elm”, 1991.
17. Zakirqızı A. (Məmmədova). Nəsrəddin Tusinin dünyagörüşü. Bakı, “Elm”, 2000.
18. Azeri Turkish.- iranicaonline.org/articles/azerbaijan-viii.
19. Контарини А. Путешествие в Персию. Параграф 14.- vostlit.info/Texts/rus10/
Kontarini/frametext1.htm.
20. Нефедов С. «Война и общество. Факторный анализ исторического процесса.
История Востока». Москва, изд. Дом «Территория будущего», 2008.
21. Петрушевский И.П. Очерки по истории феодальных отношений в
Азербайджане... Ленинград, изд-во ЛГУ, 1949.
22. Петрушевский И.П. Рашид-ад-дин и его исторический труд// Рашид-ад-дин.
Сборник летописей. Москва-Ленинград: Изд-во АН СССР, 1952, т.1 кн.1.
23. Хождение за три моря Афанасия Никитина. Ленинград, Наука, 1986.
24. Шукюрова Р.М. Введение в «Огузнаме». Баку, «Элм», 1987.
00:27, Bu gün
"TOST" dağıdıldı, rəhbəri saxlanıldı - FOTO
28 Sep 2024 | 23:51
Sürücülərin nəzərinə: Qırmızı işıqda qalmamaq üçün bilməli olduğunuz qayda
28 Sep 2024 | 23:10
Botoks sizi daha gənc göstərir - Bunun insana xeyiri varmı?
28 Sep 2024 | 23:00
İlham Əliyevlə Paşinyan bu tarixdə görüşə bilər
28 Sep 2024 | 22:55
Millət vəkili şəhidin ildönümü mərasiminə qatıldı
28 Sep 2024 | 22:54
İran Livana könüllü qoşun göndərməyə hazırlaşır
28 Sep 2024 | 22:44
Xarkova PUA hücumu: Ali Məhkəmənin hakimi öldü
28 Sep 2024 | 22:36
Hərbi əməliyyatlar dərhal dayandırılmalıdır - BMT
28 Sep 2024 | 22:28
Arıqlamaq üçün yumurtanı BU VAXT YEYİN
28 Sep 2024 | 22:20
Fidan: Blinkenlə Bakı-İrəvan sülhündən danışdım
28 Sep 2024 | 22:13
Sentyabrın sonunda ÜÇ BÜRCÜN həyatı kəskin dəyişəcək
28 Sep 2024 | 22:05
Ostin İsrailin hücumuna görə onunla iki dəfə danışdı
28 Sep 2024 | 21:59
İraqda əhali ABŞ səfirliyinə hücum çəkdi
28 Sep 2024 | 21:55
“BMT-dəki çıxışından sonra onun əlini sıxmaq üçün növbəyə durdular” - FOTO
28 Sep 2024 | 21:50
Şimpanze 8 aylıq körpəni öldürdü, insanlar belə qisas aldı
28 Sep 2024 | 21:43
Bu bürclər daim kasıb qalacaqlar - PROQNOZ
28 Sep 2024 | 21:38
Nəsrullahın öldürülməsi ədalətlidir - Bayden
28 Sep 2024 | 21:32
Ahu Tubaya hörmətsizlik- “Qızı Hülya Avşarın, Banu Alkanın dəfnə gəlməməsinə əsəbləşdi”-ÖZƏL
28 Sep 2024 | 21:30
İranda beş günlük matəm elan edildi
28 Sep 2024 | 21:20
İmmunitet sistemini gücləndirən mövsümi qidalar
28 Sep 2024 | 21:16
ABŞ Ukraynadan atəşkəs planı gözləyirdi - Keçmiş səfir
28 Sep 2024 | 21:08
Nəvəsini efirə gətirib aparıcı olmasını istədi
28 Sep 2024 | 21:00
Bu gedişlə İsrail Xameneini də aradan götürə bilərmi? - GƏRGİNLİK
28 Sep 2024 | 20:49
Fransadan Ermənistana HÖRMƏTSİZLİK
28 Sep 2024 | 20:45
Qadınla əlbir olub yarım milyonu mənimsəyən Hüseyn görün kim imiş - FOTO
28 Sep 2024 | 20:37
18 yaşlı oğlandan inanılmaz əməl: Qadınla əlbir olub 700 min pulu... - VİDEO
28 Sep 2024 | 20:32
“Mən danışsam, siz biabır olub, susacaqsınız” - FOTOLAR
28 Sep 2024 | 20:29
İran prezidenti: ABŞ Nəsrullahın qətlinin əmri ABŞ-dan verilib
28 Sep 2024 | 20:24
Kök pəhrizi ilə arıqlayın
28 Sep 2024 | 20:16
Ərdoğan İsrailin Livana hücumunu pisləyib
00:27, Bu gün
"TOST" dağıdıldı, rəhbəri saxlanıldı - FOTO
28 Sep 2024 | 23:51
Sürücülərin nəzərinə: Qırmızı işıqda qalmamaq üçün bilməli olduğunuz qayda
28 Sep 2024 | 23:10
Botoks sizi daha gənc göstərir - Bunun insana xeyiri varmı?
28 Sep 2024 | 23:00
İlham Əliyevlə Paşinyan bu tarixdə görüşə bilər
28 Sep 2024 | 22:55
Millət vəkili şəhidin ildönümü mərasiminə qatıldı
28 Sep 2024 | 22:54
İran Livana könüllü qoşun göndərməyə hazırlaşır
28 Sep 2024 | 22:44
Xarkova PUA hücumu: Ali Məhkəmənin hakimi öldü
28 Sep 2024 | 22:36
Hərbi əməliyyatlar dərhal dayandırılmalıdır - BMT
28 Sep 2024 | 22:28
Arıqlamaq üçün yumurtanı BU VAXT YEYİN
28 Sep 2024 | 22:20
Fidan: Blinkenlə Bakı-İrəvan sülhündən danışdım
28 Sep 2024 | 22:13
Sentyabrın sonunda ÜÇ BÜRCÜN həyatı kəskin dəyişəcək
28 Sep 2024 | 22:05
Ostin İsrailin hücumuna görə onunla iki dəfə danışdı
28 Sep 2024 | 21:59
İraqda əhali ABŞ səfirliyinə hücum çəkdi
28 Sep 2024 | 21:55
“BMT-dəki çıxışından sonra onun əlini sıxmaq üçün növbəyə durdular” - FOTO
28 Sep 2024 | 21:50
Şimpanze 8 aylıq körpəni öldürdü, insanlar belə qisas aldı
28 Sep 2024 | 21:43
Bu bürclər daim kasıb qalacaqlar - PROQNOZ
28 Sep 2024 | 21:38
Nəsrullahın öldürülməsi ədalətlidir - Bayden
28 Sep 2024 | 21:32
Ahu Tubaya hörmətsizlik- “Qızı Hülya Avşarın, Banu Alkanın dəfnə gəlməməsinə əsəbləşdi”-ÖZƏL
28 Sep 2024 | 21:30
İranda beş günlük matəm elan edildi
28 Sep 2024 | 21:20
İmmunitet sistemini gücləndirən mövsümi qidalar
28 Sep 2024 | 21:16
ABŞ Ukraynadan atəşkəs planı gözləyirdi - Keçmiş səfir
28 Sep 2024 | 21:08
Nəvəsini efirə gətirib aparıcı olmasını istədi
28 Sep 2024 | 21:00
Bu gedişlə İsrail Xameneini də aradan götürə bilərmi? - GƏRGİNLİK
28 Sep 2024 | 20:49
Fransadan Ermənistana HÖRMƏTSİZLİK
28 Sep 2024 | 20:45
Qadınla əlbir olub yarım milyonu mənimsəyən Hüseyn görün kim imiş - FOTO
28 Sep 2024 | 20:37
18 yaşlı oğlandan inanılmaz əməl: Qadınla əlbir olub 700 min pulu... - VİDEO
28 Sep 2024 | 20:32
“Mən danışsam, siz biabır olub, susacaqsınız” - FOTOLAR
28 Sep 2024 | 20:29
İran prezidenti: ABŞ Nəsrullahın qətlinin əmri ABŞ-dan verilib
28 Sep 2024 | 20:24
Kök pəhrizi ilə arıqlayın
28 Sep 2024 | 20:16
Ərdoğan İsrailin Livana hücumunu pisləyib
28 Sep 2024 | 20:08
50 mindən çox Livan sakini bu ölkəyə qaçdı
28 Sep 2024 | 20:00
“Azərbaycan Atabəyləri” filmindən ilk görüntülər - VİDEO
28 Sep 2024 | 19:52
Onun bu fikirləri əsassızdır - Rəsmi Bakı
28 Sep 2024 | 19:48
Arzu Niftalıyeva vəfat etdi
28 Sep 2024 | 19:30
Bakıda piyada səkisi parklanma üçün zəbt edildi
28 Sep 2024 | 19:26
Nəsrullahın meyitini bu əşyasına görə tanıdılar - FOTO
28 Sep 2024 | 19:18
İşə müraciət etmək üçün ən yaxşı gün hansıdır?
28 Sep 2024 | 19:10
Şərabın ən ucuz olduğu ölkələr
28 Sep 2024 | 19:03
Qocalmanı sürətləndirən 5 amil
28 Sep 2024 | 18:55
Həsən Nəsrullahı o əvəz edəcək?
28 Sep 2024 | 18:50
Premyer Liqa: "Zirə" "Kəpəz"i məğlub edib
28 Sep 2024 | 18:43
İraqda Nəsrullaha görə 3 günlük mətam elan edildi
28 Sep 2024 | 18:37
ABŞ qoşunlarını İraqdan çıxarır
28 Sep 2024 | 18:32
Telefonu gün ərzində neçə dəfə doldurmaq olar?
28 Sep 2024 | 18:28
Hindistanda dəhşət: Uşaq cadu ritualının qurbanı oldu - FOTO
28 Sep 2024 | 18:20
Pezeşkian: “Hizbullah” liderini öldürmək əmri ABŞ-dən verilib
28 Sep 2024 | 18:19
Anavətənçilər Zəfər Parkını ziyarət etdi
28 Sep 2024 | 18:16
Azərbaycanda maliyyə piramidası şəbəkəsi ifşa edilib
28 Sep 2024 | 18:14
"Google" keçmiş işçisini geri qaytarmaq üçün 2,7 milyard dollar xərclədi
28 Sep 2024 | 18:06
“Gənc fotoovçu yaşıl kənddə” adlı layihənin icrasına başlanılıb
28 Sep 2024 | 18:05
Xərçəng riskini artıran məşhur qidaların adları çəkildi
28 Sep 2024 | 18:04
DİN bu dələduzluq pramidasını ifşa etdi - VİDEO
28 Sep 2024 | 17:57
COP29 sədrliyi ABŞ-da iqlimlə bağlı maliyyələşmə məsələlərini müzakirə edib - FOTO
28 Sep 2024 | 17:52
Elarizin nəvəsi ilə “dueti” — VİDEO
28 Sep 2024 | 17:47
“Həsən Nəsrullahın qətlindən sonra İran İsrailə ənənəvi yanaşmasından geri çəkilə bilər...”
28 Sep 2024 | 17:43
İcmadan Peter Stanoya ŞİLLƏ KİMİ CAVAB
28 Sep 2024 | 17:37
İsrail və Azərbaycan müdafiə əlaqələrinin inkişafında yeni addım atıb
28 Sep 2024 | 17:31
Aerobika gimnastikası üzrə millimiz dünya çempionatının finalına yüksəlib
28 Sep 2024 | 17:25
"Yaxın Şərqdə sülhə aparan yeganə yol İsrail və Fələstin dövlətlərinin yan-yana yaşamasıdır"
28 Sep 2024 | 17:19
Suqovuşanın azadlığı uğrunda qəhrəmanlıq göstərən Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı
28 Sep 2024 | 17:12
Nazirlikdə Paralimpiya mükafatçıları ilə görüş keçirilib - FOTO
28 Sep 2024 | 17:06
Dövlət sərhədini pozmağa cəhd göstərən 22 nəfər saxlanıldı - FOTO
28 Sep 2024 | 17:00
COP sədrlikləri “Rio Üçlüyü” təşəbbüsünə start verir
28 Sep 2024 | 16:54
FHN Biləcəridəki yanğınla bağlı məlumat yaydı - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
28 Sep 2024 | 16:48
Azərbaycanda əhali çörəkdən imtina edir: Görün tərkibinə nə qatırlar
28 Sep 2024 | 16:42
"Çin Rusiyaya Ukrayna savaşı üçün dronlar tədarük edir" - "The Times"
28 Sep 2024 | 16:36
Mahir Emreli komanda yoldaşı ilə dalaşdı
28 Sep 2024 | 16:30
Smartfon işlədənlər OXUSUN: Məlumatlarınız və pullarınız belə oğurlanır
28 Sep 2024 | 16:24
Sürücülərin NƏZƏRİNƏ! - Bu yolda avtobus zolağı ləğv edilib - FOTO
28 Sep 2024 | 16:18
"Azərbaycan Dövlət Su Ehtiyatları Agentliyi haqqında Əsasnamə” dəyişdi
28 Sep 2024 | 16:06
Bu dövlət orqanları torpağın kateqoriyasının dəyişdirilməsinə rəy verəcək
28 Sep 2024 | 16:03
“Müəyyən geo-siyasi məsələlər həllini tapmayınca Zəngəzur dəhlizi açıla bilməz...”
28 Sep 2024 | 16:00
Torpaqların bir kateqoriyadan digərinə keçirilməsi qaydaları təsdiqləndi
28 Sep 2024 | 15:55
"Hizbullah" Nəsrullahın öldürüldüyünü TƏSDİQLƏDİ
28 Sep 2024 | 15:49
Kərim Vəliyev Azərbaycan Ordusunda aparılan islahatlardan danışdı
28 Sep 2024 | 15:43
Bu məşhurlar da repçinin əxlaqsız məclisində yer alıbmış - FOTO
28 Sep 2024 | 15:37
"Yaxın Şərq böyük müharibə həddindədir" - Lavrov
28 Sep 2024 | 15:31
Mourinyonun əvəzlədiyi türkiyəli baş məşqçi "Qarabağ"ı çalışdırmaq istəyir
28 Sep 2024 | 15:25
Start qiyməti 100 min manata yaxın olan telefon nömrələri - SİYAHI
28 Sep 2024 | 15:18
Kamilənin toyu BU TARİXDƏ olacaq
28 Sep 2024 | 15:12
Astroloqlardan XƏBƏRDARLIQ: Nadir hallarda sevgidə xoşbəxt olan BÜRCLƏR
28 Sep 2024 | 15:06
Yemək yeyəndə niyə su içmək olmaz?
28 Sep 2024 | 15:00
Qocalmanı sürətləndirən 5 amil
28 Sep 2024 | 14:54
Şəhid Vüsal Omarovun xanımından ürəkağrıdan sözlər: "Həm yoldaşımı, həm də atamı itirdim" - VİDEO
28 Sep 2024 | 14:48
"Qisas çox ağır olacaq və bütün İsraili lərzəyə gətirəcək" - "Hizbullah"
28 Sep 2024 | 14:42
Sağlamlıq turizminin inkişafında Naftalan neftinin rolu artırılır - SƏRƏNCAM
28 Sep 2024 | 14:36
Xüsusi təyinatlılar təlimdə - Gecə şəraitində şərti düşmən obyektinə qəfil basqın - VİDEO
28 Sep 2024 | 14:30
13 yaşlı qızı qaçıran 20 yaşlı oğlan ölkədən QAÇDI - VİDEO
28 Sep 2024 | 14:24
“Dövlət informasiya ehtiyatlarının və sistemlərinin Nümunəvi Əsasnaməsi” təsdiqləndi
28 Sep 2024 | 14:18
"Aldığı üzüyü taxmaq qismət olmadı" - 21 yaşlı şəhid Tərlan Quliyevin yarım qalan xəyalları
28 Sep 2024 | 14:11
Ərəblər Azərbaycana niyə əvvəlki kimi gəlmirlər? - ARAŞDIRMA
28 Sep 2024 | 14:05
Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgisinə hazırlıq prosesi müzakirə edilib
28 Sep 2024 | 13:58
Prezident fərman imzaladı
28 Sep 2024 | 13:52
"ABŞ Rusiya ərazisinin dərinliyinə zərbələrə icazə versə, Rusiya "ölümcül" zərbələr endirə bilər"
28 Sep 2024 | 13:46
İlham Əliyev Si Cinpini təbrik etdi
28 Sep 2024 | 13:41
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28 Sep 2024 | 13:35
Bu ərazilərdə havada toz müşahidə olunur
28 Sep 2024 | 13:29
Türkiyə paytaxtında İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidlərinin xatirəsi anıldı - VİDEO
28 Sep 2024 | 13:23
Azərbaycan üç istiqamətdə Ermənistandan təzminat tələb edə bilər - ŞƏRH + FOTO
28 Sep 2024 | 13:17
Bədii gimnastlarımız Balkan Kubokunda fəxri kürsüyə yüksəliblər
28 Sep 2024 | 10:42
Arıq və qısaboy çağırışçılar - Onlar bu hallarda əsgər aparılmır - Rəsmi AÇIQLAMA
28 Sep 2024 | 10:03
“Qənirə xanım qəfil dünyasını dəyişdi, mən o insanları bağışlayıram, əminəm ki, bacım da bağışlayıb”- ÖZƏL+MÜSAHİBƏ
28 Sep 2024 | 07:32
İsrail Nəsrullahın bunkerdə iclas çağırdığını öyrəndikdən sonra zərbə endirib...-“NYT”
28 Sep 2024 | 10:21
Bakıda evlər kütləvi satışa çıxarıldı: Mərkəzə yaxın ərazilərdə ucuz mənzillər var
28 Sep 2024 | 06:44
"Nəsrullahla əlaqə kəsilib... Ölüb-ölmədiyini söyləmək hələ tezdir...- "Reuters"
28 Sep 2024 | 08:24
İsrail “Hizbullah” komandirlərinin öldürüldüyünü açıqladı
28 Sep 2024 | 08:16
Ömrü uzadan qidalar - SİYAHI
28 Sep 2024 | 11:40
Bu bürclər üçün çətin dövr başlayır - "İşdə münaqişə..."
28 Sep 2024 | 10:44
"Türkiyə ilə bu sazişə getməsi o deməkdir ki, Ermənistan hərbi ritorikadan əl çəkib...”
28 Sep 2024 | 08:49
İnternetdəki sağlamlıq və gözəllik məsləhətlərinin TƏHLÜKƏLƏRİ
26 Sep 2024 | 19:19
Məktəblərdə tədrisdən çıxarılmalı fənlər – Onları əvəz etməli çox vacib dərslər
24 Sep 2024 | 10:15
“Nə olsun o xanəndəlik sinfini bitirib, gəlin araşdıraq hansı muğamları bilir, öyrənib?”-Xalq artistindən İRAD+FOTO+ÖZƏL
25 Sep 2024 | 21:59
"İran Fələstinin mübarizə bayrağını daha daşımayacaq" - Məsud Pezeşkian
22 Sep 2024 | 16:55
Bitki yağları zərərlidirmi? - Mütəxəssisdən açıqlama
27 Sep 2024 | 10:52
Wi-Fi sürətini və gücünü artırmaq üçün 10 ÜSUL
24 Sep 2024 | 15:25
Azərbaycanın ilk LAZER SİLAHI - FOTO
24 Sep 2024 | 23:23
Azərbaycana da gəldi - Əsas qadınları tutur, 89 gün davam edir...
27 Sep 2024 | 16:21
Yaşar Nuri, Səyavuş Aslan və Amaliya Pənahovanın 34 il əvvəl çəkilən nadir GÖRÜNTÜLƏRİ
23 Sep 2024 | 12:50
"Ermənistan bilməlidir ki, bizimlə ultimatum dili ilə danışmaq mümkün olmayacaq"
28 Sep 2024 | 10:42
Arıq və qısaboy çağırışçılar - Onlar bu hallarda əsgər aparılmır - Rəsmi AÇIQLAMA
28 Sep 2024 | 10:42
Arıq və qısaboy çağırışçılar - Onlar bu hallarda əsgər aparılmır - Rəsmi AÇIQLAMA
28 Sep 2024 | 10:03
“Qənirə xanım qəfil dünyasını dəyişdi, mən o insanları bağışlayıram, əminəm ki, bacım da bağışlayıb”- ÖZƏL+MÜSAHİBƏ
28 Sep 2024 | 07:32
İsrail Nəsrullahın bunkerdə iclas çağırdığını öyrəndikdən sonra zərbə endirib...-“NYT”
28 Sep 2024 | 10:21
Bakıda evlər kütləvi satışa çıxarıldı: Mərkəzə yaxın ərazilərdə ucuz mənzillər var
28 Sep 2024 | 06:44
"Nəsrullahla əlaqə kəsilib... Ölüb-ölmədiyini söyləmək hələ tezdir...- "Reuters"
28 Sep 2024 | 08:24
İsrail “Hizbullah” komandirlərinin öldürüldüyünü açıqladı
28 Sep 2024 | 08:16
Ömrü uzadan qidalar - SİYAHI
28 Sep 2024 | 11:40
Bu bürclər üçün çətin dövr başlayır - "İşdə münaqişə..."
28 Sep 2024 | 10:44
"Türkiyə ilə bu sazişə getməsi o deməkdir ki, Ermənistan hərbi ritorikadan əl çəkib...”
28 Sep 2024 | 08:49
İnternetdəki sağlamlıq və gözəllik məsləhətlərinin TƏHLÜKƏLƏRİ
