Bəşəriyyətin əsrlər boyu axtardığı cavab "Ölümdən sonra nə olacaq?" “Dünyanın ən ağıllı adamı” adlandırılan Kris Lanqanın açıqlamaları ilə sual yenidən gündəmdədir.
Moderator.az xəbər verir ki, tarixin ən yüksək IQ göstəricilərindən birinə sahib olduğu iddia edilən Kris Lanqan bu sualı cavablandırıb.
190 ilə 210 arasında olduğu iddia edilən İQ ilə Albert Eynşteyni geridə qoyduğu deyilən Lanqan ölümün son olmadığını, şüurun və ya ruhun fərqli bir ölçüyə keçdiyini deyir.
72 yaşlı Lanqan təkcə inanılmaz zəkası ilə deyil, həm də inkişaf etdirdiyi Kainatın Koqnitiv-Nəzəri Modeli (CTMU) ilə diqqət çəkir. Lanqanın nəzəriyyəsinə görə, kainat öz-özünə qurulan dil sistemi kimi fəaliyyət göstərir və varlıq “hesablama prosesi” ilə davam edir.
Kris Lanqana görə, ölüm fiziki bədənlə əlaqənin sonu olsa da, bu, varlığın sonu demək deyil. May ayında qatıldığı Theories of Everything podkastında bu fikri açıqlayan Lanqan, ölümdən sonra şüurun "reallığın mənşəyinə qayıdır" və fərdə "varlığını davam etdirmək üçün yeni bədən" verilə biləcəyini təklif edib.
Yeni bir ölçüyə keçdiyiniz zaman dünyada şəxsiyyətinizi xatırlamamağınızın mümkün olduğunu ifadə edən Lanqan, xatirələrin yox olmadığını, lakin bu xatirələrə qayıtmaq üçün adətən heç bir səbəb olmadığını deyib:
“Niyə bu xatirələrdən yapışırsınız? artıq içində olmadığın dünyanın xatirələri nəyinizə lazımdır?"- Lanqan ölüm anında şüurda avtomatik psixoloji proseslərin baş verdiyini vurğulayır.
Lanqana görə, ölümdən sonra şüur vəziyyəti bir növ meditasiyaya bənzəyir. O, bu vəziyyəti belə izah edir:
“Görürsən ki, hər şey dəyişir, amma sən indiki varlığının bir uzantısı kimi mövcudsan. Bütün yenidən doğuşlar meta-sinxrondur. Yəni hamısı eyni anda fərqli müstəvidə baş verir".
Lanqan tərəfindən hazırlanmış CTMU nəzəriyyəsi kainatı “dil əsaslı məlumat strukturu” kimi müəyyən edir. Bu quruluş kainatın özünü simulyasiya edən bir sistem olduğunu göstərir. Nəzəriyyə zamandan kənar bir nizamın mövcudluğunu müdafiə edir və bütün biliklərin yaradıcı və ya simulyatorun məhsulu olduğunu iddia edir.
Lanqan bu nəzəriyyə ilə kainatın işləməsini elm, riyaziyyat və fəlsəfi anlayışlarla izah etməyə çalışır. Onun fikrincə, reallıqda hər şey ümumbəşəri şüurun bir hissəsidir və ölüm bu şüur daxilində bir formadan digərinə keçiddir.
Kris Lanqanın açıqlamaları elm aləmində həm maraq, həm də müzakirələr yaradır. Tənqidçilər CTMU-nu mürəkkəbliyinə və elmi təsdiqinin olmamasına görə tənqid etsələr də, nəzəriyyə dərin metafizik və fəlsəfi cəhətdən maraqlıdır.
Kris Lanqan varlıq, şüur və ölüm kimi bəşəriyyət üçün ən fundamental suallara cəsarətlə cavab axtaran mütəfəkkirdir. Onun fikrincə, ölüm son deyil; Şüurun və reallığın sonsuz səyahətində yeni başlanğıcdır.