Alimlərdən xəbərdarlıq: Qaz sobaları sağlamlığımıza necə təsir edir?
Ekskluziv
Oxunub: 6965
29 Oct 2024 | 11:05
Alimlərdən xəbərdarlıq: Qaz sobaları sağlamlığımıza necə təsir edir?
Alimlər qaz sobasından istifadənin səbəb olduğu qapalı havanın çirklənməsindən vaxtından əvvəl ölümləri araşdırırlar.
 
İlk elmi araşdırma qaz sobalarının ildə təxminən 40.000 avropalının vaxtından əvvəl ölümünə səbəb olduğu qənaətinə gəldi.
 
Moderator.az xəbər verir ki, dünya artıq 50 ilə yaxındır ki, qaz sobalarından atılan azot dioksidin (NO2) təhlükəsindən xəbərdardır. İspaniyanın I Jaume Universitetinin Sağlamlıq Elmləri Fakültəsinin tədqiqatçıları mövcud sağlamlıq sorğularını Avropa evlərində ölçülən NO2 dəyərləri ilə əlaqələndirərək illik ölüm sayını təxmin etdilər.
 
Tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, 14 Avropa ölkəsində qaz sobalarından çıxan tüstü ilə mövcud havanın çirklənməsi Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) qaydalarını pozduğuna görə orta evlərin içərisində təhlükəli şərait yaradılıb.
 
Yeni araşdırmanın aparıcı müəllifi Dr. "Biz ilk dəfə 1978-ci ildə öyrəndik ki, NO2 ilə çirklənmə qaz sobalarından istifadə edən mətbəxlərdə elektrik sobalarına nisbətən daha yüksəkdir. Yalnız indi biz onun insan həyatına təsiri barədə rəqəm deyə bilərik", - Juana Maria Delqado-Saborit bildirib.
 
Avropadakı evlərin təxminən üçdə biri qaz plitələri ilə bişirilir və bunlar ən yüksək NO2 səviyyələrinə malikdir.
 
İtaliya, Polşa, Rumıniya, Fransa və İngiltərədə qaz sobalarının səbəb olduğu vaxtından əvvəl ölümlərin ən yüksək payı var. Çirklənmə ən çox ventilyasiyası qeyri-kafi olan və yeməklərin uzun müddət bişirildiyi evlərdə baş verir.
 
Daxili havanın keyfiyyəti ciddi sağlamlıq problemidir, çünki avropalılar demək olar ki, bütün vaxtlarını evdə keçirirlər. Evlər daha çox hava keçirməmək üçün nəzərdə tutulduğundan evlərin içərisində təmiz hava da azalır.
 
Qaz sobalarının hətta söndürüldükdə belə güclü istixana qazı olan metanı sızdırdığı müəyyən edilib.
 
Xarici çirklənməyə gəlincə, NASA AB-nin avtomobil emissiyaları qaydaları və nəqliyyat vasitələrinin texnologiyası sayəsində son illərdə Avropa şəhərlərində NO2 çirklənməsində əhəmiyyətli azalma olduğunu qeyd edib. Lakin fon çirklənməsi yeni araşdırmada aşkar edilən təhlükəli səviyyələrə əhəmiyyətli töhfə olaraq qalır.
 
Tədqiqatçılar qaz sobasının çirklənməsindən ölümləri necə hesabladılar?
Bu araşdırma qaz sobalarından istifadənin insan sağlamlığına sərf etdiyi xərcləri anlamaqda mühüm bir irəliləyiş ola bilər.
 
Tədqiqatçılar, müəyyən bir NO2 səviyyəsinin səbəb olduğu astma və vaxtından əvvəl ölümün ehtimal risk nisbətlərini müəyyən edən bir çox sağlamlıq araşdırmasından istifadə etdilər.
 
Əvvəlki tədqiqatlar risk nisbətlərini real dünyaya tətbiq edə bilmədi, keçən ilə qədər Hollandiyalı tədqiqatçılar bir sıra Avropa ölkələrində evlərin içərisində və xaricində NO2-nin qaz sobalarından qaynaqlanan daxili çirklənmənin hələ də ən dəqiq təsirini əldə etmək üçün geniş ölçülər apardılar.
 
Bu tapıntıları miqyasda nəzərə alaraq, universitet sobalardan qapalı NO2 çirklənməsinin regional xəritələrini yaratmaq üçün hökumət məlumat dəstlərindən istifadə etdi. Bu, tədqiqatçılara Avropada NO2-nin səbəb olduğu vaxtından əvvəl ölümlərin və uşaqlıq astmasının ilk elmi təxminlərini hesablamağa imkan verdi.
 
Bununla belə, qaz sobalarının yaratdığı çirklənmənin insan həyatı üçün real dəyəri çox güman ki, daha yüksəkdir.
 
Məlumatın olmaması tədqiqatçıların daha yüksək ölüm və astma nisbətlərinə səbəb ola biləcək bəzi çirklənmə təsirlərini istisna etməli olduqlarını ifadə etdi. Onlar həmçinin yalnız NO2 çirklənməsinə diqqət yetirdilər, çünki bu, epidemioloqlar tərəfindən yaxşı öyrənilmişdir.
 
Qaz sobalarının yaratdığı digər zərərli çirkləndiricilərə karbonmonoksit, benzol, formaldehid və hissəciklər daxildir. Tədqiqatçılar bu çirkləndiricilərin təsirini dəqiq proqnozlaşdırmaq üçün lazımi məlumatlara malik olmadıqlarını deyirlər.
 
Daha az dəqiq bir metoddan istifadə edərək, qaz sobalarının uşaqlarda təxminən 367.000 astma hadisəsinə və astmaya heç bir əlaqəsi olmayan karbonmonoksitdən başqa bu digər çirkləndiricilər də daxil olmaqla, bütün yaş qruplarında 726.000 astma hadisəsinə səbəb olduğunu təxmin edirlər.
 
Qaz sobasının çirklənməsi ilə necə mübarizə apara bilərik?
Avropa İctimai Sağlamlıq Assosiasiyasının (EPHA) məlumatına görə, Aİ-də daxili hava keyfiyyəti standartları yoxdur.
 
Blok bu ilin sonunda qaz sobaları üçün yenilənmiş qaydaları təklif edəcək və NO2 daxil olmaqla, çirklənmə məhdudiyyətlərini nəzərdən keçirir.
 
EPHA Brüsseli emissiya limitləri vasitəsilə qaz sobalarının sürətlə dayandırılması, eləcə də təmiz sobalara keçid üçün maliyyə stimulları tətbiq etməyə çağırır.
 
EPHA-nın qlobal ictimai səhiyyə siyasəti meneceri Sara Bertucci, "Uzun müddətdir ki, qaz sobalarının təhlükələrinə məhəl qoymamaq asan idi" dedi. "Siqaret kimi, insanlar [qaz sobalarının] sağlamlığa təsiri haqqında çox düşünmürlər" dedi.
 
EPHA iddia edir ki, hökumətlər vətəndaşlara siqareti tərgitməyə kömək etdikləri kimi, qaz sobalarından istifadəni dayandırmağa da kömək etməlidirlər.
 
EPHA həmçinin sobaların üzərində çirklənmə riskləri barədə xəbərdarlıq edən məcburi istehlakçı etiketlərini görmək və qapalı məkanlarda yanacağın yandırılması riskləri ilə bağlı ictimai maarifləndirmə kampaniyaları təşkil etmək istəyir.
Oxşar xəbərlər
13:55, Bu gün
COP29-da iaşə xidmətlərinin təşkili qaydası AÇIQLANDI
13:50, Bu gün
Təhsil ekspertindən çağırış: “Uşaqlar üçün uyğun olmayan dərs yükləri psixoloji təzyiq, stress yaradır”
13:45, Bu gün
ABŞ prezidenti seçkilərinə 5 gün qalıb: kim irəlidədir? - İctimai rəy sorğusunun nəticələri
13:39, Bu gün
"Oğlum 3 yaşına kimi görüb, onu düzgün müalicə etmədilər" - VİDEO
13:36, Bu gün
Yaşadığı villada körpəsini və arvadını ÖLDÜRDÜ: Cinayətdən əvvəlki FOTOsu diqqət çəkdi
13:30, Bu gün
Qara Qarayev: "Neftçi"dən ayrılarkən Qriqorçuk məni qucaqlamaq istədi" - MÜSAHİBƏ
13:24, Bu gün
"Halloween" Bakıda necə qeyd olunur? - "Ölülər" və "cadugərlər"in toplaşdığı bayramın sirri... - VİDEO
13:18, Bu gün
Noyabrın ilk gününə olan HAVA PROQNOZU
13:12, Bu gün
BDU komandası Beynəlxalq universitetlərarası startap yarışmasında iştirak edir - FOTO
13:06, Bu gün
Məşhur hospitaldakı saxtakarlıqla bağlı CİNAYƏT İŞİ BAŞLANDI
13:01, Bu gün
Mərkəzi Bankdan kritik qərar - Bu mərkəzlər bağlanır
12:56, Bu gün
Səudiyyə Ərəbistanında 4400 illik qədim şəhər aşkar edildi - FOTO
12:50, Bu gün
Bu qüvvələr bölgəyə gətirilir: Toqquşmalar olarsa... – Ermənistanla sərhəddə nə baş verir? - Müsahibə
12:45, Bu gün
Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyində kadr dəyişikliyi olub
12:40, Bu gün
Sayt rəhbəri və oğlu şantaja görə həbs edildi
12:35, Bu gün
Axtarışda olan 5 şəxs Azərbaycana ekstradisiya edildi
12:30, Bu gün
Bakı ilə İrəvan arasında birbaşa telefon danışığı: Son detallar müzakirə edildi
12:26, Bu gün
Bu şəxslərə sınaq imtahanları pulsuz olacaq
12:21, Bu gün
COP29 zolaqlarında minik avtomobili ilə hərəkət dayandırılır
12:16, Bu gün
Prezident yeni nəsil metro qatarları ilə tanış oldu - YENİLƏNİB + FOTO
12:13, Bu gün
Nyutonun proqnozu: Qiyamət bu tarixdə qopacaq - FOTO
12:09, Bu gün
Leyla Əliyeva Altıağacda - FOTO
12:05, Bu gün
Maye qazdoldurma məntəqəsinin istismarı dayandırıldı - VİDEO
12:00, Bu gün
BDU nümayəndələri Qazax Milli Aqrar Tədqiqat Universitetində - FOTO
11:56, Bu gün
Sevgililər arasında mübahisə olmursa, deməli, təhlükə var - Sən demə...
11:52, Bu gün
Prezident Ruandanın Azərbaycana yeni təyin olunmuş səfirini qəbul etdi - FOTO
11:49, Bu gün
İlham Əliyev Banqladeş səfirinin etimadnaməsini qəbul etdi - FOTO
11:45, Bu gün
Afət Fərmanqızı 64 600 AZN-lik sırğalarını nümayiş etdirdi
11:40, Bu gün
Yeni səfir etimadnaməsini prezidentə təqdim etdi - FOTO
11:37, Bu gün
Bakı metrosunda qaz daşıdılar - ANBAAN GÖRÜNTÜ
11:34, Bu gün
"Temu” “Trendyol”u əvəz edə bilərmi?
11:30, Bu gün
Prezident yeni səfirin etimadnaməsini QƏBUL ETDİ - FOTO
11:28, Bu gün
Gömrükdə 10, bazarda 50 MANAT - İdxal məhsullarında qiymət uçurumu nədən yaranır?
11:25, Bu gün
"Qarabağ qazisi olduğum üçün, işi erməni əsilli müstəntiqin aparmasını təşkil etmişdi"
11:19, Bu gün
Bələdiyyə sədri HƏBS EDİLDİ
11:11, Bu gün
Ermənistanla Türkiyə arasında hansı konkret razılaşmalar var?..-Erməni nazir açıqladı...
11:11, Bu gün
“Leyli və Məcnun” operası ABŞ-da səhnələşdiriləcək - Təklif amerikalılardan gəlib - ÖZƏL
11:09, Bu gün
Qərbi Azərbaycanda silahlı qarşıdurma: ölən var
10:57, Bu gün
Sumqayıtda dəmir yolu stansiyasında yeniləmə aparılır - FOTO
10:57, Bu gün
“Bu halda Gürcüstanda növbədənkənar parlament seçkiləri keçirilə bilər...”
10:49, Bu gün
Dəniz balıqları qeybə çəkilib, göl balıqları meydan sulayır - QİYMƏTLƏR
10:36, Bu gün
Makron bu il Ermənistana gələcəkmi? - Səfir CAVAB VERDİ
10:25, Bu gün
Faciəvi şəkildə ölən Günel nazir köməkçisinin bacısı imiş
10:23, Bu gün
Yataqxanadakı evləri özəlləşdirənlər.... - Vəkildən AÇIQLAMA
10:17, Bu gün
Həkimlərin maaşı hansı mexanizmlə artırılacaq - RƏY
10:00, Bu gün
İlham Əliyev elektrik mühərrikli avtobus və taksilərə baxıb
09:58, Bu gün
Azərbaycanda valideynlərin uşaq tərbiyəsi zamanı ETDİYİ SƏHVLƏR
09:49, Bu gün
"Kənandan boşandın?" şərhinə belə reaksiya verdi: Boşanıb səni... - VİDEO
09:40, Bu gün
Ukrayna bu tarixdə öz raketi ilə Rusiyanı vuracaq
09:30, Bu gün
İqtisadiyyat.az 6 yaşını qeyd edir
09:24, Bu gün
Axşamlar toya gedib, səhərlər qatıq satan məşhur müğənni GÖRÜN KİMDİR - FOTO
09:18, Bu gün
Diabeti sıfırlayan 21 dəqiqəlik qayda: Bunu hər gün etmək orqanları yeniləyir
09:11, Bu gün
İran seçkilərə qədər bu ölkəyə zərbə endirəcək
09:07, Bu gün
Azərbaycanda unun qiyməti müəyyənləşdi - Bu tarixdən etibarən....
08:56, Bu gün
Keşiş Baqrat xaricə getdi: Müalicə, yoxsa daha güclü və əyani təlimat üçün?..
08:49, Bu gün
Şöhrət Məmmədovun toyundan görüntülər - VİDEO
08:37, Bu gün
DİQQƏT! Əlinizdə bu xətt varsa...
08:30, Bu gün
Ruh və sənət fatehi
08:28, Bu gün
Bakıda iki nəfərin faciəvi ölümü: qatarın işığı yanmayıb? - VİDEO
08:19, Bu gün
Qadın müdirini pusquya saldı, başına çəkic vurdu - İlginc OLAY
08:10, Bu gün
Ərdoğan Azərbaycanı bu SİYAHIDAN ÇIXARDI
07:59, Bu gün
Rayon xəstəxanalarında yaranan icbari tibbi sığorta problemi ilə bağlı RƏSMİ AÇIQLAMA
07:50, Bu gün
Şimali Qəzza xəstəxanasının direktoru oğlunun da qətlinə rəğmən işini tərk etmədi...-VİDEO
07:49, Bu gün
İsrail ordusu Livanın şərqindəki əraziləri atəşə tutub
07:41, Bu gün
Kosmosda bir ilk: Göndərilən robot tozsoran işə salındı
07:04, Bu gün
İsrail və Haiti jurnalist qətllərinin cəzasız qaldığı dövlətlər siyahısında birincidir...-"CPJ"
30 Oct 2024 | 23:50
"Haydı, uşaqlar, cəsarətli olun, belə də davam edin!.." - Alla Puqaçova
30 Oct 2024 | 23:05
Ən uyumlu bürclər...
30 Oct 2024 | 23:00
Bakıda toyda lağ edilən rəqsin tarixi şok etdi - VİDEO
30 Oct 2024 | 22:52
İspaniyadakı daşqınlar nəticəsində xəsarət alanlar arasında azərbaycanlı yoxdur
30 Oct 2024 | 22:50
Əhalinin NƏZƏRİNƏ: ​Noyabrın 1-dən başlanılır...
30 Oct 2024 | 22:49
Kadırov Ukrayna SQ-nin Baş Qərargahının binasına endirilən zərbənin səbəbini açıqladı
30 Oct 2024 | 22:45
"Azərbaycanda qızları evdən bir boğaz əksilsin deyə evləndirirlər" - Psixoloq
30 Oct 2024 | 22:40
Nazirdən yeni təyinatlar
30 Oct 2024 | 22:33
"Hansı peşələr yaxın gələcəkdə yox olacaq?" - mütəxəssislərdən açıqlama
30 Oct 2024 | 22:33
Netanyahu qlobal sistemin məhvinin sübutudur
30 Oct 2024 | 22:25
Çörəyi kifdən necə qorumaq barədə məsləhətlər
30 Oct 2024 | 22:23
İsrail Hizbullahın yanacaq anbarlarını vurdu
30 Oct 2024 | 22:15
Çində qasırğa nəticəsində 7 nəfər ölüb, itkin düşən var
30 Oct 2024 | 22:10
Azərbaycanın qadın boksçusu dünya birinciliyində ilkə imza atdı
30 Oct 2024 | 22:05
Bakıda 2 nəfər qatarın altında qalıb öldü - Təfərrüat
30 Oct 2024 | 22:00
Bakıda bu evlər təhlükədədir - VİDEO
30 Oct 2024 | 21:55
Gimnaziadada birinci yeri tutan cüdoçularımız Vətənə qayıdıblar
30 Oct 2024 | 21:53
Trampın qələbəsi NATO-nun sonu ola bilər
30 Oct 2024 | 21:50
"İordan çayının Qərb sahili və Qəzza bölgəsi işğal edilmiş ərazilərdir" - Quterriş
30 Oct 2024 | 21:42
Rusiyaya son sanksiyalar... - Blinken hədəfi açıqladı
30 Oct 2024 | 21:37
“Hizbullah”ın yeni baş katibindən ilk açıqlama: görün nə vəd etdi
30 Oct 2024 | 21:35
Türkiyə Rusiyaya kərə yağı idxalına başladı
30 Oct 2024 | 21:30
Həkimlər ölmüş heyvanı diriltdi - Tibbdə ilk
30 Oct 2024 | 21:27
Bakı metrosunun qarşısında SIXLIQ: Vətəndaşlar içəri daxil ola bilmədilər
30 Oct 2024 | 21:23
Ukrayna qadınları noyabr ayından hərbi xidmətə çağırılacaqmı?..
30 Oct 2024 | 21:15
Bakı ilə əlaqələr daha da inkişaf edəcək - Papuaşvili
30 Oct 2024 | 21:05
Rusiya qalib gəldi - Zelenski
30 Oct 2024 | 20:55
Analitiklər artım gözləyirdilər, amma azaldı
30 Oct 2024 | 20:45
Britaniyada "meymunçiçəyi" virusunun yeni variantına rast gəlinib
30 Oct 2024 | 20:40
Baydenin müşavirləri xüsusi missiya ilə Yaxın Şərqə yollanır
30 Oct 2024 | 20:39
Bağırov  20-ci illərdə Xalq Cümhuriyyəti parlamentinin üzvünü 4 il himayə edib...
30 Oct 2024 | 20:20
Bu Avropa ölkəsində ən yüksək hava xəbərdarlığı elan edildi
30 Oct 2024 | 20:10
Gürcüstan Prezidenti Baş Prokurorluqda dindirilməkdən imtina edib
30 Oct 2024 | 20:05
ABŞ 14 Türkiyə şirkətini qara siyahıya saldı
GÜNLÜK
30 Oct 2024 | 19:33
“Otaqlar qəzalı vəziyyətdədir, soyuqdur, müəllim çatışmır, 11-ci sinif yoxdur”- Axtaçı kənd məktəbinin bitməyən PROBLEMLƏRİ-ÖZƏL
30 Oct 2024 | 17:00
"Biz əvvəlcə cinsi əlaqədə olduq, sonra isə..." - Balaxanıdakı qətlin şok təfərrüatı - FOTO/VİDEO
30 Oct 2024 | 21:23
Ukrayna qadınları noyabr ayından hərbi xidmətə çağırılacaqmı?..
30 Oct 2024 | 14:30
“Kinostudiyanın direktorunun arvadı filmlərdə çəkilməyimə qadağa qoymuşdu, qaynanam isə...” - MƏŞHUR AKTRİSA
30 Oct 2024 | 14:24
Kirayə qiymətləri kəskin ARTDI – Günlük 300 manata...
30 Oct 2024 | 14:54
İlham Əliyev sərəncam imzaladı
30 Oct 2024 | 15:38
"Dünya düzəninə qarşı savaşda Putin uğur qazanır..."
30 Oct 2024 | 14:12
Çek-ap müayinələr pulsuz ola bilər? - RƏSMİ AÇIQLAMA
30 Oct 2024 | 14:52
"Mənə kim cinayət işi açır? İşinizlə məşğul olun" - Ramiz Mehdiyevdən sərt açıqlama
30 Oct 2024 | 16:42
DİN-də yeni imkanlar: Zabit heyətinə QƏBUL MÜSABİQƏSİ BAŞLADI
HƏFTƏLİK
29 Oct 2024 | 09:17
Dondurulmuş ət niyə boz olur? - SƏBƏBİ BUDUR
24 Oct 2024 | 17:05
İlham Əliyevlə Paşinyan bu məsələləri müzakirə ediblər - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
24 Oct 2024 | 16:27
İlham Əliyev XVI BRİCS Sammitinin ilk plenar iclasında çıxış etdi - YENİLƏNİB + FOTO
27 Oct 2024 | 20:15
Kişilərin 25, qadınların 14 faizi xəyanət edir - Yeni araşdırma
29 Oct 2024 | 11:05
Alimlərdən xəbərdarlıq: Qaz sobaları sağlamlığımıza necə təsir edir?
26 Oct 2024 | 13:48
Tanınmış aparıcı ailə həyatı qurdu: “Çox xoşbəxtəm, çünki...” - FOTO/VİDEO - ÖZƏL
27 Oct 2024 | 21:44
Sabahın havası meteohəssas insanlar üçün necə olacaq?
29 Oct 2024 | 12:13
Sahibkarlara tətbiq ediləcək yeni  cərimə özünü doğruldacaqmı? 
29 Oct 2024 | 13:30
“Türk dövlətləri ilə daha sıx hərbi əməkdaşlıq haqqında düşünməliyik” - Qüdrət Həsənquliyev
29 Oct 2024 | 12:51
"Pulun və orduda şəxsi heyətin qıtlığı Putini müharibənin aparılma üsulunu dəyişməyə vadar edəcək" - ISW
AYLIQ
30 Oct 2024 | 19:33
“Otaqlar qəzalı vəziyyətdədir, soyuqdur, müəllim çatışmır, 11-ci sinif yoxdur”- Axtaçı kənd məktəbinin bitməyən PROBLEMLƏRİ-ÖZƏL
30 Oct 2024 | 17:00
"Biz əvvəlcə cinsi əlaqədə olduq, sonra isə..." - Balaxanıdakı qətlin şok təfərrüatı - FOTO/VİDEO
30 Oct 2024 | 21:23
Ukrayna qadınları noyabr ayından hərbi xidmətə çağırılacaqmı?..
30 Oct 2024 | 14:30
“Kinostudiyanın direktorunun arvadı filmlərdə çəkilməyimə qadağa qoymuşdu, qaynanam isə...” - MƏŞHUR AKTRİSA
30 Oct 2024 | 14:24
Kirayə qiymətləri kəskin ARTDI – Günlük 300 manata...
30 Oct 2024 | 14:54
İlham Əliyev sərəncam imzaladı
30 Oct 2024 | 15:38
"Dünya düzəninə qarşı savaşda Putin uğur qazanır..."
30 Oct 2024 | 14:12
Çek-ap müayinələr pulsuz ola bilər? - RƏSMİ AÇIQLAMA
30 Oct 2024 | 14:52
"Mənə kim cinayət işi açır? İşinizlə məşğul olun" - Ramiz Mehdiyevdən sərt açıqlama
30 Oct 2024 | 16:42
DİN-də yeni imkanlar: Zabit heyətinə QƏBUL MÜSABİQƏSİ BAŞLADI