Simon Conson və James Robinson ilə 2024-cü il Nobel İqtisadiyyat Mükafatına layiq görülən Daron Acemoğlu kimdir?
Moderator.az onun haqqında dosyeni təqdim edir:
1967-ci ilin sentyabrında İstanbulun Kadıköy şəhərində anadan olub. Anası müəllim və direktor olub. Atası müəllim və hüquqşünas idi. İstanbulun Kadıköydəki Aramyam İbtidai məktəbini bitirdikdən sonra Acemoğlu 1986-cı ildə Qalatasaray Liseyini bitirib. 15 yaşından siyasətlə maraqlandığını deyən Acemoğlu Türkiyənin vəziyyəti, dünyanın vəziyyəti, demokratiya və geriləmə kimi mövzularla maraqlandığını, kitab oxuduğunu bildirib.
İqtisadiyyat oxumağa qərar verən Acemoğlu xaricə getməyə qərar verib. Almaniyada Qalatasaray Universitetində təhsil alan Acemoğlu bu arada ingilis dilini öyrənməyə başlayıb. O, İngiltərənin York Universitetinin Riyazi İqtisadiyyat və Ekonometriya Departamentində bakalavr dərəcəsini bitirmişdir (1989).
Bakalavr təhsili zamanı atasını itirən Acemoğlu həmin dövrdə çətinlik çəkdiklərini və Türkiyəyə qayıtmağı düşündüyünü bildirib. Banklarda təcrübə keçən, lakin onlardan xoşu gəlməyən və akademiyaya davam etmək qərarına gələn Acemoğlu, London School of Economics-də magistr (1990) və doktorluq (1992) dərəcələrini aldı.1992-1993-cü illərdə London İqtisadiyyat Məktəbində dərs demişdir. 1993-cü ildən ABŞ-da Massaçusets Texnologiya İnstitutunda (MIT) akademik karyerasını davam etdirir. 2000-ci ildə iqtisadiyyat professoru, 2019-cu ildə isə institut professoru adını alıb ki, bu da universitetdə professor-müəllim heyətinə verilə biləcək ən yüksək addır.
Akademiyada böyük sərbəstliyin olduğunu deyən Acemoğlu siyasi iqtisad, iqtisadi inkişaf, iqtisadi artım, gəlir və maaş tarazlığı bərabərsizliyi, əmək iqtisadiyyatı, iqtisadi nəzəriyyə və insan kapitalı və təhsillə bağlı araşdırmalar aparır. Onun politoloq Ceyms A. Robinsonla birgə yazdığı “Diktatura və demokratiyanın iqtisadi mənşəyi” (2006) və “Millətlərin süqutu: Gücün, rifahın və yoxsulluğun mənşəyi” (2012) adlı əsərləri çoxsaylı mükafatlara layiq görülüb.