2024-cü ilin sonunadək Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh sazişinin imzalanması mümkündürmü?..

 

Moderator.az xəbər verir ki, Qarabağ münaqişəsindən bəhs edən “Qara bağ” kitabının müəllifi, Karneqi Fondunun baş eksperti Tom de Vaal  “Azadlıq” radiosunun erməni bürosuna açıqlamasında belə bir ehtimalın 50:50 olduğunu hesab edir.

 

“Məncə, burada iki böyük sual var. birincisi, razılaşma əldə edilə bilərmi, ikincisi, bu nə dərəcədə davamlı olacaq? Düşünürəm ki, bu il razılaşma əldə edilib-edilməyəcəyinə gələndə belə bir ehtimal 50:50-dir", - deyib  de Vaal..

 

Ekspertin sözlərinə görə, buna qədər müəyyən irəliləyişlər müşahidə olunsa da, məsələn, keçən il Azərbaycan bəzi erməni məhbuslarını azad etsə də, Ermənistan veto qoymamaq və “COP-29” sammitinin Bakıda keçirilməsinə razılıq vermək qərarına gəlib, sərhədlərin müəyyən edilməsi məsələsi də müəyyən dərəcədə irəliləyib. Lakin Bakı indi Ermənistanın konstitusiyasına dəyişikliyi irəli sürür və bu, İrəvan üçün çox çətin məsələdir...

 

“Düşünürəm ki, digər problem ondan ibarətdir ki, hətta barışıq sazişindən danışsaq belə, bəzi şeylər orada olmayacaq. Məsələn, hazırda, mənim başa düşdüyüm kimi, Azərbaycanın “Zəngəzur dəhlizi” adlandırdığı Sünikdən Naxçıvana gedən kommunikasiya marşrutu haqqında mətndə heç nə yoxdur. Yəqin ki, bu məsələ razılaşılmayacaq. Beləliklə, bu, hələ də həll edilməli olan çox mürəkkəb bir problemdir. Və hələ də çoxlu humanitar məsələlər var, məhbus məsələsi, onların hamısının həll olunub-olunmayacağı hələ bəlli deyil. Beləliklə, düşünürəm ki, bəlkə də yaxın gələcəkdə hansısa razılaşma olacaq, amma eyni zamanda, hər şey çox çətindir”, - deyə Tom de Vaal vurğulayıb.

 

 

Tom de Vaalın fikrincə, hər halda, gələcəkdə nəsə imzalansa, çətin ki, tərəflər bütün məsələləri əhatə edəcək genişmiqyaslı saziş imzalasınlar. Bu cür sənədlər son dərəcə həcmlidir, adətən bir çox işçi qrupları onların üzərində uzun müddət işləyir və indi aydındır ki, Ermənistanla Azərbaycan arasında yığılmış bir çox tarixi məsələləri tez həll etmək çətindir. Ona görə də, ekspertin fikrincə, imzalansa belə, yalnız ümumi prinsipləri olan bir çərçivə razılaşması mümkün ola bilər.

 

“Əslində, söhbətimiz əslində çərçivə sazişidir. Əsasən iki ölkə arasında münasibətlərin tənzimlənməsi şərtlərini müəyyən edən müqavilədir. Deməli, bu mənada prinsiplər üzrə razılaşmanın çox problemli olacağını düşünmürəm, amma məsələ təfərrüatlardadır, fikrimcə, orada ümumi prinsiplərdən daha çox problemli məqamlar görünə bilər”, - deyə ekspert vurğulayıb.

 

S.Laçın