"Navalnının ölümü Putinin "ağrılı rəmzinin" təzahürüdür - "Financial Times"
Ekskluziv
Oxunub: 2547
27 Feb 2024 | 16:40
 
"Putinin hakimiyyətinin altından istənilən çıxmaq istəyi mafiya üslubunda satqınlıq kimi qəbul edilir..."
 
"Əgər Qərb iki ol öncə Rusiya tammiqyaslı hərbi müdaxiləyə əl atanda daha çox qətiyyət nümayiş etdirsəydi, bu gün həm Qərbin özü, həm də Ukrayna Putinə qarşı daha yaxşı mövqedə olardı..."
 
Navalnının "xeyirxah" insanların fəaliyyətsizliyi ucbatından şərin zəfər çalacağı haqqında öncəgörənliyi həyatda öz təsdiqini tapıb.
 
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "Financial Times" nəşri yazıb.
 
Qərbin Rusiya aktivlərinin Ukraynaya verilməsi ilə bağlı tərəddüdləri Putin və onun mafiyasını həvəsləndirib.
 
Müxalifət lideri Aleksey Navalnının ölümü Putinin "ağrılı rəmzinin" təzahürü kimi Ukraynaya və bütün dünyaya göstərdi ki, vaxtından öncə ehtiyatlılıq ucbatından müharibə hələ udulmayıb.
 
Navalnının Rusiyaya dönməsindən öncə "xeyirxah" insanların fəaliyyətsizliyi ucbatından şərin zəfər çalacağının mümkünlüyü barədə sözləri, deyəsən, öncəgörənlik olub. Bu barədə nəşr Qərbin Putin və onun mafiyası ilə bağlı hərəkətləri və tərəddüdlərini təhlil edərək yazıb.
 
"Biz Vladimir Putinin Aleksey Navalnının ölümünün özünün əlaltısı Viktor Yanukoviçin Müstəqillik Maydanında etirazlardan sonra Ukrayna prezidenti vəzifəsindən kənarlaşdırılmasının 10 illiyinə və ya tammiqyaslı müharibənin ikinci ildönümünə həsr etdiyini bilmirik. Lakin belə ağrılı təqvimi rəmz onun xarakterinə uyğundur", - qəzet yazıb.
 
Navalnının ölümü və Ukraynaya hücum faktı nəticələrinə görə bir-biri ilə bağlı olan proseslər deyil. Bu, Putinin ona etiraz edənləri, - fərq etməz, bir rusiyalı tənqidçi müxalifətçi və ya bütöv Ukrayna milləti olsun, - cilovlamağa cəhd edəndə istifadə etdiyi eyni quldurluğun təzahürləridir, nəşr vurğulayıb.
 
"Onun hakimiyyətinin altından istənilən çıxmaq istəyi mafiya üslubunda həddən artıq sərt cəzanın mövcud olmadığı satqınlıq kimi qəbul edilir, nəşr yazır.
 
Hələ bir il öncə Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsinin ərazi və hətta Ukraynanın gələcəkdə NATO üzvü olacağı səbəbindən münaqişə olmadığı aydın olub.
 
"Bu, həyat tərzi uğrunda olan mübarizədir, bu məqsədlə Moskva 1940-cı illərin sonlarında Şərqi Avropaya zorla qəbul etdirdiyi cəmiyyəti məhv edən neosovet restavrasiya və işğalı təklif edir. Buça bir tərəfə, Donbasın qəddarlığı bunu sübut edir", - nəşr yazıb.
 
Qəzet iddia edir ki, Navalnının ölümü nə Qərbin xarici mübarizəsinin, nə də Ukraynanın Rusiyaya qarşı daxili mübarizəsinin hələ udulmadığını aydın şəkildə göstərib. 
 
Ukraynalılar bunu hələ 2014-cü ildən anlayır, lakin onların tərəfdaşları Putinə qarşı özlərinin cəsarətsizliyinin qarşısını heç cür ala bilmir. Kiyevə edilən heç bir dəstək və ödəmələr bunu gizlətmək iqtidarında deyil.
 
"Bu cəsarətsizlik silah məsələsində özünü daha çox büruzə verir. Ukrayna döyüş sursatları qıtlığından cəbhə xəttini qoruyub saxlamağa cəhd edir. Onun əkshücumu qismən öz səması uğrunda kifayət qədər mübarizə apara bilmədiyindən uğursuz olub.
 
Bu konkret çatışmazlıqlar Qərb liderlərinin Ukraynanın qırıcılar verilməsi xahişindən əvvəlcə imtina etməsi, sonra isə döyüş sursatlarının onların istehsalı üçün zəruri olan təxirəsalınmaz tədbirləri uzlaşdıra bilməməsinin nəticəsi olub", - qəzet izah edib.
 
Əgər Qərb hələ iki il öncə Rusiya tammiqyaslı hərbi müdaxiləyə əl atanda daha çox qətiyyət nümayiş etdirsəydi, bu gün həm Qərbin özü, həm də Ukrayna Putinə qarşı daha yaxşı mövqedə olardı. Hazırda Rusiyaya qarşı sanksiyalar çox zəifdir, burada həm çoxlu boşluqlar var, həm də onlara kifayət qədər əməl edilmir", - nəşr yazıb.
 
Neft üzrə məhdudiyyətləri də parlaq misal kimi göstərmək olar.
Onlar o qədər "səmərəli" olub ki, 2023-cü ildə Rusuyaya misli görünməyən gəlir əldə etməyə imkan verib, nəşr xatırladır.
 
Daha bir "ağrılı" məsələ Rusiya aktivlərinin Ukraynaya verilməsidir. İki il öncə Qərb ölkələri 300 milyard dollarlıq valyuta ehtiyatlarına Moskvanın çıxışını əngəlləyib, vəd edib ki, Rusiya müharibə ilə bağlı Ukraynanın itkilərini kompensasiya etməyincə blokdan çıxarmayacaq.
 
Lakin Qərb indiyədək bu kompensasiyanı təmin etməyə və aktivləri Ukraynanın bərpa Fonduna köçürməkdə qərarsız olub. "Əgər iki il öncə Qərb liderləri irəliyə getsəydilər, bu, Ukraynanın müqavimət qabiliyyətini möhkəmləndirə bilərdi", - qəzet yazır.
 
Buradan həm hərbi, həm də iqtisadi olaraq iki nəticə çıxarmaq olar. Bunlar ondan ibarətdir ki, Qərbin vaxtından əvvəl "ehtiyatlılığı" Ukraynanın əzablarını uzadıb və dünya ilə böhrana tab gətirə biləcəyini hesab edən Rusiya diktatorunu ruhlandırıb. Eyni zamanda, bu ehtiyatlılıq Rusiya qüvvələrinin geriyə oturdulması üçün ödəniləcək bədəli artırıb, nəşr yazıb.
 
"Navalnının Rusiyaya sonuncu dönüşündən öncə müraciəti bundan ibarət olub ki, "şərin zəfəri üçün yeganə nəsnə xeyirxah insanların heç nə etməməsidir". Şər həmçinin yaxşı insanların həddən artıq ehtiyatlı olduğu zaman qalib gəlir. Belə səhvlərə bir daha yol verməyin", - qəzet yazır.
 
Budanovun Navalnının ölümü ilə bağlı versiyası və başlıca faktlar
 
Kremlin siysasi məhbusu olan Navalnının ölümü haqqında fevralın 16-da bəlli olub. Rusiyanın Cəzaların icrası Federal Xidmətinin versiyası ondan ibarət olub ki, müxalifətçi Yamal-Nenetsk həbsxanasında gəzinti zamanı özünü pis hiss edib. Rusiya iddia edib ki, Navalnını xilas etməyə cəhd göstərib, lakin həkimlər onu reanimasiya edə bilməyib.
 
Həmin gün Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski deyib ki, Navalının ölümü rejimi tərəfindən digər əzab verilənlər kimi Putinin əl işidir. Eyni zamanda, Qərb siyasətçiləri də bəyan edib ki, Navalnı, ehtimal ki, Putunin əmri ilə qətlə yetirilib.
 
Lakin bu günlər Ukrayna MN Baş Kəşfiyyat İdarəsinin rəhbəri Kirill Budanov onun ölümünün öz versiyasını səsləndirib
 
O, deyib ki, Navalnıda tromboz baş verib. "Mən sizi məyus edə bilərəm, amma onun gerçəkdən trombdan öldüyü bizə bəllidir. Bu, bu və ya digər dərəcədə təsdiq edilib. Bu, bizim bildiklərimizdir", - Budanov deyib.
Oxşar xəbərlər
15:44, Bu gün
Bakıda yolda DAVA: sürücülərdən biri digərinə bıçaq çəkdi - VİDEO
15:37, Bu gün
"Almaniya Avropa İttifaqında liderliyini itirir" - "The Economist"
15:30, Bu gün
Əhaliyə ödənilən sosial ödənişlərin məbləği açıqlandı
15:23, Bu gün
Olimpiya hərəkatının Fransa ləkəsi – III Reyxin etmədiyi pisliyi Yelisey edib - TƏHLİL + FOTO
15:16, Bu gün
Parlament seçkiləri ilə əlaqədar qeydə alınan müşahidəçilərin sayı açıqlandı
15:09, Bu gün
Zaxarova Paris-2024-ün açılış mərasimini tənqid etdi
15:02, Bu gün
Fransa dünyada ifşa olundu - Paris Olimpiadasında nələr baş verir?
15:00, Bu gün
Kəlbəcər rayonuna ilk dəfə infotur təşkil edilib VİDEO
14:55, Bu gün
Deputatlığa namizədlərin sayı AÇIQLANDI
14:48, Bu gün
Növbədənkənar parlament seçkisi ilə əlaqədar neçə bülleten çap ediləcək?
14:41, Bu gün
Azərbaycan idmançısı olimpiadaya UĞURLU START verdi
14:38, Bu gün
Bakı Zooloji Parkı mediadan NİYƏ QAÇIR?
14:33, Bu gün
Rüfətdən Elza Seyidcahana SƏRT SÖZLƏR
14:26, Bu gün
Kamilə toy tarixini açıqladı
14:19, Bu gün
“NKVD”-nin cəza poliqonları – Stalin nazirin bağ evini də ölüm düşərgəsinə çevirib
14:12, Bu gün
Fransadan Azərbaycana qarşı növbəti təxribat: Bakı cavab tədbiri görəcək?
14:05, Bu gün
Nikol Bakının dəvətini qəbul edəcək? - Rusiyadan baxış
13:57, Bu gün
Nazirləri "mavi" olan ölkənin şeytan şousu - Dinlər belə ələ salındı - FOTO/VİDEO
13:50, Bu gün
Ev tikmək istəyən torpaq sahiblərinə BƏD XƏBƏR
13:44, Bu gün
Çarlz Veyli: "Mina təhlükəsi Qarabağın sürətli inkişafına ciddi maneədir" - FOTO
13:38, Bu gün
Çağırışçılarla döyüş hazırlığı üzrə məşğələlər keçirilir - FOTO/VİDEO
13:32, Bu gün
Beynəlxalq səyyahlar minaların zərərsizləşdirilməsi prosesini izlədi
13:25, Bu gün
İlansancmaları zamanı zərdab tapılmır? - "Ölkədə istehsalı gözlənilir"
13:18, Bu gün
"Azərbaycan və Türkmənistanın elmi-mədəni-iqtisadi əlaqələri müstəqillik illərində yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyub" - Cavanşir Feyziyev
13:11, Bu gün
Vətəndaşların 43 min manatını mənimsəyən şəxs saxlanıldı - VİDEO
13:04, Bu gün
“Soros uşaqları”nın kadastr sənədi olmayan ölkəsi ilə bağlı təhlükəli plan - Qərb Ermənistanı savaşa çəkir
12:58, Bu gün
Paris-2024: Cüdoçumuz mübarizəni dayandırdı
12:53, Bu gün
AFFA rəsmisi Türkiyə klubunun oyununa təyinat aldı
12:48, Bu gün
"Bəbirləri mühafizə edək!" ekoloji yay düşərgəsi keçirilib - FOTO
12:42, Bu gün
Bazar gününün HAVA PROQNOZU açıqlandı
12:35, Bu gün
Açılış mərasimində oyunların emblemi olan bayraq tərs qaldırıldı - VİDEO
12:32, Bu gün
Azərbaycan idmançısı Paris-2024-ə məğlubiyyətlə başladı
12:28, Bu gün
"İrəvana ikiqat cavab verilməlidir ki, sülhdən başqa sözü olmasın" - Fazil Mustafa
12:22, Bu gün
Paşinyan yeni diaspor yaradır - ŞƏRH + FOTO
12:17, Bu gün
"Deyirdilər təhsili yoxdur, bu necə aktrisa olub, balerina necə klinika aça bilər, amma…?”- Leyla Şıxlinskayadan MARAQLI AÇIQLAMALAR
12:16, Bu gün
Ağcabədidə son 1 ayda narkotiklərlə əlaqəli 20 nəfər saxlanılıb
12:12, Bu gün
Ağadadaş Ağayevin son durumu açıqlandı: “Əgər səhhəti əl versə...”
12:08, Bu gün
“Fitch Ratings”dən Azərbaycanın dövlət borcu ilə bağlı PROQNOZ
12:05, Bu gün
Ayaq qoxusunu yox etmək üçün 5 SADƏ ÜSUL
12:02, Bu gün
Həmin hədəflər vurulacaq: Azərbaycan xəbərdarlıq etmişdi
11:59, Bu gün
Dəhşətli qətlin təfərrüatları: “Arvadının başını kəsib özü ilə apardı”
11:56, Bu gün
Polşalı səyyah Xudafərin körpüsünün UNESCO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına salınmasını vacib sayır
11:54, Bu gün
Qida mütəxəssisi həyəcan TƏBİLİ ÇALIR: “Evdə düzgün konserv olunmayan meyvə və tərəvəzlər zəhərlənməyə, ölümə səbəb olur”
11:48, Bu gün
“Pezeşkian soydaşlarımızın bu tələbini  tamlığı ilə yerinə yetirməyəcək...”
11:45, Bu gün
Nigarla Mehin kimə söz atır?
11:42, Bu gün
Tramp prezident seçilərsə…
11:41, Bu gün
Türkiyədə fahişəliyə məcbur edilən azərbaycanlı qadınlar TUTULDU
11:40, Bu gün
Soyuq duşun FAYDALARI- Əzələlərin bərpası, stress... 
11:38, Bu gün
Bu giləmeyvə insanı xərçəngdən qoruyur
11:36, Bu gün
İranın yeni seçilən prezidenti sabah and içəcək
11:35, Bu gün
İxtisas seçimi bu tarixdə BAŞLAYIR
11:31, Bu gün
“Deyir, üçüncü uşaq olmasa, səni boşayacağam” - FOTO
11:30, Bu gün
“İbrahim anlaşması”nın TƏHLÜKƏSİ - Cənubi Qafqazda vəziyyət GƏRGİNLƏŞƏCƏK
11:25, Bu gün
Cavanşir körpüsü ərazisindəki yol nə vaxt hazır olacaq? - VİDEO
11:21, Bu gün
Noyabrda Bakıda toylar keçirilməyəcək? - VİDEO 
11:19, Bu gün
Əməkhaqları bu vaxt artırılacaq: İlk kateqoriya müəyyənləşib - Şərtlər açıqlandı
11:15, Bu gün
Kəlbəcərə ilk dəfə infotur təşkil edildi - FOTOLAR
11:14, Bu gün
Yağan intensiv yağışlar nəticəsində bəzi çaylardan sel keçib
11:07, Bu gün
FHN əhaliyə müraciət etdi
11:00, Bu gün
Bu xidmət Şəkidə PULSUZ OLDU 
10:52, Bu gün
"Real" 16 yaşlı argentinalı futbolçunu transfer edir
10:47, Bu gün
Bürclərin hansı gizli zəif cəhətləri yaşamağa mane olur?
10:45, Bu gün
Azərbaycanda daha hansı banklar bağlanacaq?
10:41, Bu gün
DYP-dən sürücülərə XƏBƏRDARLIQ
10:39, Bu gün
Taksilərin zolaq PROBLEMİ - Sürücülər yeni cərimələrdən NARAZIDIR - VİDEO
10:35, Bu gün
Bakıda xanım sürücünün maşınından içi dolu çantası oğurlandı - HADİSƏ ANI
10:32, Bu gün
"Marketlərdə anarxiya var, xurmaya qurd düşürsə, demək..." - Ekspert
10:29, Bu gün
Bu məmurlar istefa verəcək - İcra başçısı, səfir..
10:24, Bu gün
Xərçəngsən dedilər, ağciyərindən bibər çıxdı
10:15, Bu gün
Arazdəyənin üzərində Bayrağımız dalğalanır - FOTO
10:15, Bu gün
Dadlı meyvə salatını necə hazırlayaq? - SADƏ ÜSUL
10:11, Bu gün
“Pompeonun Ukraynadakı müharibəni bitirmək üçün 500 milyardlıq planı ən real plandır...”
10:09, Bu gün
PSJ "Barselona"nın bu futbolçunu almasına imkan verməyəcək
10:02, Bu gün
Abşeronda bir azyaşlı körpə hovuzda boğulub
09:56, Bu gün
"Ermənistan Hindistandan bu ölkə üçün silah alır"
09:49, Bu gün
Bəzi bölgələrə leysan yağıb - FAKTİKİ HAVA
09:43, Bu gün
Bakiç “Şamaxı”da
09:37, Bu gün
Yeddinci mərtəbədən yıxılan azyaşlı sağ qaldı
09:30, Bu gün
Ucarda meşəlik ərazidə çətənə kolları yetişdirən şəxs saxlanılıb
09:22, Bu gün
“Google” erası başa çatır - "OpenAI" yeni axtarış sistemini işə salır
09:14, Bu gün
“Harris qalib gəlsə, III Dünya müharibəsi baş verəcək”
09:07, Bu gün
3 arvadı var, gənc xanım saxlayır - Xalq artistinin gəlinindən şok iddia - VİDEO
09:00, Bu gün
Məşhurlardan biri balta ilə hədə-qorxu gəldi - FOTO
08:49, Bu gün
Paşinyan Bakıya “səfəri”ndən niyə şou düzəldir?
08:37, Bu gün
Azərbaycan bazarını ələ keçirən Çin avtomobilləri: Üstünlükləri nələrdir?
08:28, Bu gün
Zeytun belə yeyildikdə “zəhər”ə çevrilir
08:19, Bu gün
Qəhvəni bu saatlarda içməyin – DİQQƏT!
08:17, Bu gün
Sərxoş "FSB" agenti Paris Olimpiadasında törədəcəyi  təxribatdan danışdı...-VİDEO
08:11, Bu gün
İtaliya 10 il fasilədən sonra BUNU ETMƏYİ PLANLAŞDIRIR 
07:59, Bu gün
Üzünü görən hamı ondan qorxurdu - kişi "İfritə"nin SİRLƏRİ
07:53, Bu gün
Alimlər ilk görüşlərdə qadın və kişilərin əsas səhvlərini açıqlayıblar
07:41, Bu gün
Niyə kənd yumurtası?
02:30, Bu gün
Parisdə Yay Olimpiya Oyunlarının açılış mərasimi keçirilib - YENİLƏNİB
02:13, Bu gün
Telefonla bizi necə izləyirlər? - Mütəxəssislərdən XƏBƏRDARLIQ
02:01, Bu gün
Kral III Çarlz Muxtar Babayevi qəbul edib
00:38, Bu gün
Azərbaycanda atadan 14 yaşlı oğluna qarşı ZORAKILIQ: Evin əşyalarını başında qırdı
00:18, Bu gün
Akif Nağının imzaları təqdim olundu
26 Jul 2024 | 23:45
Qatardan qalan adam - Anarın yeni hekayəsi
26 Jul 2024 | 23:36
Ali təhsil müəssisələrinə ixtisas seçiminin vaxtı açıqlanıb
26 Jul 2024 | 23:20
Yazıçı Vaqif Sultanlının yaradıcılığı haqqında “Dənizlə sahil arasında” adlı kitab yayınlandı - FOTO
GÜNLÜK
26 Jul 2024 | 16:40
İlham Əliyevdən iki MÜHÜM FƏRMAN
26 Jul 2024 | 18:51
Fədayə Laçın bu səbəbdən toylarda ata və qardaş muğamı oxumur: "Toy yiyəsinə də, sifariş edənə də..."
26 Jul 2024 | 16:02
Ağadadaş Ağayevin vəkilindən SENSASİON MÜSAHİBƏ: "Əvvəllər məhkum olunmuş şəxs öldürülməlidir..."
26 Jul 2024 | 18:53
Sahibsiz itlərlə qarşılaşdıqda nə edək? - KİNOLOQ İTLƏRLƏ DAVRANIŞ QAYDALARINI AÇIQLADI  
26 Jul 2024 | 17:35
Bu marşrut üzrə əlavə qatar reysləri təyin edildi
26 Jul 2024 | 16:30
Əhaliyə XƏBƏRDARLIQ EDİLDİ - İyulun 27-si...
26 Jul 2024 | 22:25
Azərbaycanda vəzifəli şəxsin qətlinin TƏFƏRRÜATI: İşığı kəsib evdən çıxmasını gözləyiblər
26 Jul 2024 | 16:18
UNEC-in 18 tələbəsi təhsilini Avropanın aparıcı universitetlərində davam etdirəcək
26 Jul 2024 | 16:24
ADP sədri Sərdar Cəlaloğlu seçkidən geri çəkildi
26 Jul 2024 | 17:00
"Belə davam edə bilməz": üç ölkə İsrail, İran və HƏMAS-a birgə müraciət ünvanladı
HƏFTƏLİK
24 Jul 2024 | 07:08
Ginnesin Rekordlar kitabına düşən azərbaycanlı xanım: “Bəlkə də bir çoxlarının xəbəri yoxdur ki..”-FOTO+ÖZƏL
21 Jul 2024 | 08:11
Uğur Qapıları açılacaq: 23 İyuldan etibarən həyatlarında ağ zodiak başlayacaq 2 Bürc
26 Jul 2024 | 08:12
Araik Arutyunyan Parisdə Erməni Evinin açılışında iştirak etdi...-FOTOLAR
24 Jul 2024 | 07:29
Çin Rusiyanı 50 milyardlıq layihədən bayıra “atdı”...
25 Jul 2024 | 14:30
Şəkərli dibetin qarşısı alınandırmı? - HƏKİM AÇIQLADI
25 Jul 2024 | 14:36
Sürücülük vəsiqəsi olmadan maşın sürənləri gözləyən CƏRİMƏ - Ekspertdən XƏBƏRDARLIQ
24 Jul 2024 | 14:16
Ağadadaş Ağayevin qohumundan inanılmaz iddia - 3-4 gün əvvəl ailə üzvləri ilə...
26 Jul 2024 | 15:32
Bu universitetlərdə təhsil haqqı artırıldı - SİYAHI
24 Jul 2024 | 09:30
Revanşist Baqrat bu dəfə Göyçədə pərt oldu...-Ruhanilər qarşılamadı...-FOTO
25 Jul 2024 | 20:43
Bütün növ pensiyalar artacaq – AÇIQLAMA
AYLIQ
26 Jul 2024 | 16:40
İlham Əliyevdən iki MÜHÜM FƏRMAN
26 Jul 2024 | 18:51
Fədayə Laçın bu səbəbdən toylarda ata və qardaş muğamı oxumur: "Toy yiyəsinə də, sifariş edənə də..."
26 Jul 2024 | 16:02
Ağadadaş Ağayevin vəkilindən SENSASİON MÜSAHİBƏ: "Əvvəllər məhkum olunmuş şəxs öldürülməlidir..."
26 Jul 2024 | 18:53
Sahibsiz itlərlə qarşılaşdıqda nə edək? - KİNOLOQ İTLƏRLƏ DAVRANIŞ QAYDALARINI AÇIQLADI  
26 Jul 2024 | 17:35
Bu marşrut üzrə əlavə qatar reysləri təyin edildi
26 Jul 2024 | 16:30
Əhaliyə XƏBƏRDARLIQ EDİLDİ - İyulun 27-si...
26 Jul 2024 | 22:25
Azərbaycanda vəzifəli şəxsin qətlinin TƏFƏRRÜATI: İşığı kəsib evdən çıxmasını gözləyiblər
26 Jul 2024 | 16:18
UNEC-in 18 tələbəsi təhsilini Avropanın aparıcı universitetlərində davam etdirəcək
26 Jul 2024 | 16:24
ADP sədri Sərdar Cəlaloğlu seçkidən geri çəkildi
26 Jul 2024 | 17:00
"Belə davam edə bilməz": üç ölkə İsrail, İran və HƏMAS-a birgə müraciət ünvanladı