11 iyul 1987-ci il dünya əhalisinin 5 milyard nəfərə çatdığı tarixdir. Bu səbəbdən 1989-cu ildən etibarən 11 iyul tarixi Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı (UNDP) tərəfindən “Ümumdünya Əhali Günü” kimi qəbul edilib.

Hər il olduğu kimi, bu il də “Ümumdünya Əhali Günü” ərəfəsində Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Əhali Fondu (UNFPA) dünya əhalisi ilə bağlı yeni hesabat yayıb.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) təxminlərinə görə, 2023-cü ildə ən çox əhalisi olan ölkə 1 milyard 428 milyon 627 min 633 nəfərlə Hindistan olub. İkinci yerdə 1 milyard 425 milyon 671 min 452 nəfərlə Çin, üçüncü yerdə isə 339 milyon 996 min 563 nəfərlə ABŞ gəlir. Bu üç ölkənin sakinləri dünya əhalisinin 39,7%-ni təşkil edir.

 

BMT-nin məlumatına görə, ölkələrin ümumi əhalisi içərisində 0-17 yaş qrupu uşaqların sayı ən çox Niger və Mərkəzi Afrika Respublikasında qeydə alınıb. Bu ölkələrdə 0-17 yaş qrupu uşaqların sayı ümumi əhalinin yarıdan çoxuna – 55,5%-nə bərabər olub. Bu ölkələri 54,2%-lə Çad, 54%-lə Mali izləyib. Uşaq əhalisinin ən az olduğu ölkə isə 13,9% ilə Cənubi Koreya olub. Bu ölkəni 14,1%-lə Yaponiya, 14,2%-lə Sinqapur izləyib. 2022-ci ildə dünya uşaq əhalisinin orta nisbəti 29,8% təşkil edib.

BMT-nin hesabatına görə, Avropa İttifaqına (Aİ) üzv olan ölkələr arasında uşaqların sayının ümumi əhalinin sayına olan nisbəti ən yüksək İrlandiyada qeydə alınıb – 23,3%. Bu ölkəni 21% ilə İsveç və 20,7% ilə Fransa izləyir. Uşaq əhalisinin nisbətinin ən aşağı olduğu ölkələr müvafiq olaraq 15,1% ilə İtaliya, 15,6% ilə Malta və 16% ilə Portuqaliya olub.

 

Ölkələrin ümumi əhalisi içərisində 15-24 yaş qrupunda olan gənc əhalinin sayına görə Suriya dünyada 1-ci yerdədir. Suriya əhalisinin 24,1%-i 15-24 yaş qrupunda olan gənclərdən təşkil olunub. Bu ölkəni 22,3% ilə Şərqi Timor və Mərkəzi Afrika Respublikası izləyib. Ən aşağı gənclər nisbətinə malik ölkə 6,8% ilə Ukrayna olub. Bu ölkəni 7,6% ilə Qətər və 8,5% ilə Monako izləyib.

2022-ci ildə dünyada gənc əhalinin orta göstəricisi 15,5% olub.

Aİ-yə üzv olan ölkələr arasında gənc əhali nisbətinin ən yüksək olduğu ölkə İralandiya hesab olunur. Bu ölkədə əhalinin 13,1%-i 15-24 yaş qrupunda olan gənclərdən təşkil olunur. Bu göstərici Danimarkada 12%, Hollandiya 11,9% olub. Gənc əhali nisbətinin ən aşağı olduğu ölkələr müvafiq olaraq 9% ilə Malta, 9,4% ilə Litva, 9,5% ilə Bolqarıstan və Sloveniya olub.

 

65 və daha yuxarı yaşda olan yaşlı əhalinin sayı ən çox Monakoda qeydə alınıb. Bu ölkədə ümumi əhalinin 35,8%-nin yaşı 65 və daha yuxarı olub. Bu ölkəni 30,1% ilə Yaponiya, 24,5% ilə İtaliya izləyib. Yaşlı əhalinin ən aşağı nisbətinə malik ölkə 1,6% ilə Qətər olub. Bu ölkəni 1,7% ilə Uqanda, 1,8% ilə Zambiya izləyib.

Aİ-yə üzv olan 27 ölkədə ən yüksək yaşlı əhali nisbətinə malik ölkə 24,5% ilə İtaliya olub. Bu göstərici Finlandiyada 23,6%, Portuqaliyada 22,3% olub. Yaşlı əhalinin ən aşağı nisbətinə malik Aİ ölkələri isə müvafiq olaraq 15,2% ilə Kipr, 15,4% ilə Lüksemburq və 15,5% ilə İrlandiya olub.

 

 

Gözlənilən orta ömür uzunluğu dünya üzrə 73,4 yaş, kişilər üçün 70,8, qadınlar üçün isə 76 yaş olub.

Dünyada kişilər üçün gözlənilən ömür uzunluğunun ən yüksək olduğu ölkə Monakodur. Bu ölkədə kişilər üçün gözlənilən ömür uzunluğu 85,2 il olub.

Sonrakı yerdə 83,2 il ilə Lixtenşteyn, 82,6 il ilə İsveçrə gəlir. Kişilər üçün ən aşağı ömür uzunluğuna malik ölkə 52 il ilə Çad olub. Bu ölkəni 52,1 yaşla Lesota və 52,4 il ilə Mərkəzi Afrika Respublikası izləyib.

Aİ-yə üzvü olan ölkələrdə kişilər üçün gözlənilən ömür uzunluğu İtaliya və İsveçdə 82,1 il, Maltada 81,8 il olub. Kişilər üçün ən aşağı ömür uzunluğuna malik ölkə 69,5 yaşla Bolqarıstan olub. Bu ölkəni 71,7 il ilə Latviya və Rumıniya, 72,3 il ilə Litva izləyir.

Qadınlar üçün gözlənilən ömür uzunluğuna görə də Monako birinci olub – 89 il. Bu ölkəni 88 il ilə Yaponiya və 87,2 il ilə Cənubi Koreya izləyib. Qadınlar arasında gözlənilən ömür uzunluğunun ən aşağı olduğu ölkə 54,2 yaşla Nigeriya olub. Bu ölkəni 55,4 yaşla Çad və 57,7  yaş ilə Mərkəzi Afrika Respublikası izləyib.

Aİ-yə üzv olan ölkələrdə qadınlar üçün ən çox gözlənilən ömür uzunluğuna malik ölkə 86,7 yaşla İspaniya olub. Bu ölkəni 86,1 il ilə İtaliya və Fransa, 85,8 il ilə Malta izləyib. Aİ-də qadınlar arasında gözlənilən ömür uzunluğunun ən aşağı olduğu ölkə 76,4 yaşla Bolqarıstan olub. Bu ölkəni 78,6 il ilə Rumıniya və 80,2 il ilə Litva izləyib.