Kəlbəcər rayonu dəniz səviyyəsindən 1500-3800 metr yüksəklikdə, Tərtər çayı vadisində, Kiçik Qafqaz dağlarında yerləşir. Kəlbəcər inzibati rayon kimi 8 avqust 1930-cu ildə yaradılıb. Rayona bir şəhər, bir şəhər tipli qəsəbə (İstisu) və 128 kənd daxildir. Dəlidağ, Keyti, Murovdağ, Kəpəz, Şərgi Göyçəgölü, Göyçənin Mıxtökən, Qarabağ yaylasının bir hissəsi Kəlbəcərin təbii sərhədləri tərkibindədir. Ən yüksək zirvəsi olan Camışdağın (Murov dağının zirvəsi) hündürlüyü 3724 metrdir. Rayon zəngin flora və faunaya malik təbiət muzeyidir. Kəlbəcər rayonu ərazisində 500-dən artıq müxtəlif bitki növü vardır. Onlarda 200-ə qədəri dərman bitkiləridir. Rayonun mərkəzi və şimal hissəsində enliyarpaqlı meşələr (palıd, fıstıq, vələs), meşə-çöl bitkiləri, yüksək və qismən orta dağlıqda alp və subalp çəmənlikləri geniş yer tutur. Dağ keçisi, qonur ayı, çöl donuzu, daşlıq dələsi, ular, qartal bu yerlər üçün xarakterik fauna növləridir.

 

 

Bu bölgə faydalı qazıntılarla, o cümlədən qızıl, civə və qiymətli tikinti materialları (tuf, perlit, obsidan, travertin, və s.) ilə zəngindir. Kəlbəcərin 30 min hektar ərazisini meşələr təşkil edir. Azərbaycan geoloqlarının səyi nəticəsində burada bir sıra qızıl (Söyüdlü, Ağduzdağ, Zərqulu, Ağzıbir, Qızlitən, Qazıxanlı, Qalaboynu və s.), xromit, volfram, mis, molibden, qurğuşun, sink, civə, sürmə, mərgümüş, asbest yarımqiymətli və məmulat daşları (nefritoidlər, jadeit, mərmər oniksi, irizasiyalı obsidian, qranatlar), mineral boyalar, perlit, üzlük daş, travertin, listvenit, müxtəlif cür tuf yataqları aşkar edilib. Bu yataqlardan Söyüdlü və Ağduzdağ yataqları sənaye əhəmiyyəti daşıyır ki, onların bazasında Kəlbəcər rayonunda qızıl sənayesi təşkil etmək olar.

 

 

Rayonda əsasən dağ-çəmən və qonur dağ-meşə torpaqları yayılıb. Meşələrin ümumi sahəsi 30 min hektara yaxındır. Kəlbəcər rayonunda çox sayda mineral su qaynaqları var. Onlardan ən məşhurları Yuxarı İstisu, Aşağı İstisu, Qoturlu İstisuyu, Turşsudur. Kəlbəcər rayonu axar çaylarla zəngindir. Onlardan ən böyüyü Tərtərçaydır. Məşhur İstisu Tərtərçayın yuxarı axın hissəsində yerləşir. Bu ulu insan məskəninin istər daş-qayası, istər torpağı, suyu, istərsə də havası loğmandır. Ümumilikdə, Kəlbəcər ərazisində 500-dən artıq bitki növü mövcuddur. Onlardan 200-ə qədəri dərman bitkisi hesab olunur və dərman bolluğunun olmadığı dövrlərdə rayon əhalisi bu bitkilərlə müxtəlif xəstəliklərin müalicəsinə, xəstələrin şəfa tapmasına nail ola bilirdilər. Böyük turizm potensialı olan Kəlbəcər rayonunun gələcək inkişafı həm də bölgənin zəngin təbiətinin qorunub saxlanmasından asılıdır. Otuz ilə yaxın düşmən tapdağı altında qalan torpaqlarımızın hər qarışının, azad edilən hər kəndin, hər şəhərin, o cümlədən Kəlbəcər rayonunun Azərbaycan üçün əhəmiyyəti son dərəcə böyükdür. 

 

Tarixi qələbədən sonra Kəlbəcər rayonunun yeni inkişaf dövrü başlayıb. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə bütün işğaldan azad olunmuş ərazilərdə, o cümlədən Kəlbəcər rayonunda genişmiqyaslı tikinti-quruculuq işlərinə start verilib. Artıq müxtəlif sahələri əhatə edən infrastruktur layihələrinin icrası sürətlə davam edir. Kəlbəcərli fermerlər, arıçılar yay mövsümündə təsərrüfatlarını doğma yurdlarına köçürürlər. Əhalinin bu il yeni inşa olunan Kəlbəcər şəhərinə köçürülməsinə start veriləcək. Kəlbəcərə, Başlıbelə və digər kəndlərə əhali yerləşdikcə  bu bölgənin təbiətinin, ətraf mühitinin, ekologiyasının, təbii sərvətlərinin qorunması məsələsi də aktuallaşır. 

 

 

Ümumilikdə, ölkəmizin zümrüd qaşı Kəlbəcərin inkişafı və gələcəyi üçün təbiətin müdafiə olunması günün aktul məsələsinə çevrilməlidir. Sakinlər bilməlidirlər ki, doğma diyarın inkişafı turizm, kənd təsərrüfatı kimi aparıcı sahələrin inkişafından əhəmiyyətli şəkildə asılıdır. Təbiətə zərər vurulmaması, onun qorunması isə bölgədə turizmin, kənd təsərrüfatı sahəsinin inkişafına təkan verəcək. Mütəxəssislər hesab edir ki, Kəlbəcərdə qoruq, milli park yaratmaq lazımdır artıq. Həm təbiətimizi qoruyaq, həm də ekoturizm inkişaf etsin.