Bədənimizə qoyulan zaman çarxını-bioloji saatı, hətta ona cavabdehlik daşıyan zülalları da ixtira etdilər..

 

Lent.az saytının “Rəsmilərlə qeyri-rəsmi söhbət” rubrikasının qonağı Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi İdarə Heyətinin sədri, deputat Zahid Orucdur.

 

 

- Əgər belə təsir bağışlayırsa, çox şadıq. Müsahibə müsbət notda balşayır. Əlbəttə var. İnsanın düşüncə tipi 11 ildən bir dəyişir. Taleyinə təsir edən faktorlar da oradan qaynaqlanır. Biz gəncliyimizi xüsusilə güzəştsiz, impulsiv və emosional qərarlarla keçiririk. Əksinə olsaydı, həyat çox rəngsiz görünər və min illər tarixin axarını dəyişən inqilablar, üsyanlar, yaxud çevrilişlər baş verməz, standart və rutin mövcudluq dünyanı dözülməz edərdi. Biz 44 yaşa qədər daha sərt və prinsiplərindən əsla vaz keçməyən birisi kimi görünmüşüksə, indi hər məsələdə alternativləri daha dərindən axtaran və uzlaşma tapmağa çalışan bir formaya, texnoloji dillə desək, moda üstünlük veririk. Çevrəmizdə müxtəlif küsülülük, inciklik, hətta barışmazlıq yaşayanlara münasibətdə indi tez-tez deyirəm-Alp dağlarını aşa bilirik, lakin bir mm hündürlüklü hikkəmizdən adlamaqda çətinlik çəkirik. Həyatın qanunları ilə, təbiətlə harmoniyanı itirsən, ömrünün ritmini əldən qaçıracaqsan. Bax onda zamanla, zəmanə ilə, cəmiyyət və ətrafla konfliktin başlayacaq, daim konfrontasiya mühitində olacaqsan. Görürsünüz, el dilində belə bir söz var-filankəs “davakar” adamdır. Ona görə insanın fiziologiyası ruhu və xarakterinin məhsuluna çevrilir. Elmi kəşflər də bunu sübut edir. 2017-ci ildə Nobel mükafatı biosaatı, daha doğrusu bədənimizə qoyulan zaman çarxını-bioloji saatı, hətta ona cavabdehlik daşıyan zülalları da ixtira etdilər. Orqanizmimiz illik, aylıq, həftəlik və günlük bioloji ritmlərin üzərində qurulub. Elə bilin, Yer öz oxu və Günəş ətrafında necə dövr edirsə, bioritmlər də bizim içimizdə o cür fırlanır və hər saniyə ona uyğun maddələr mübadiləsi yaradır, ürək döyüntülərini təyin edir və idrakımızı, hərəkətlərimizi fomalaşdırır. 

 

Uşaq ikən bizə “Ana torpaq” şeirini öyrədəndə mənə qəribə gəlmişdi. Etiraz edib demişdim ki, mənim anam torpaq deyil, Minədir. 50 yaşda hiss edirsən ki, sən əslində torpağın bir parçasısan. Təbiətlə, Torpaqla, Vətənlə konfliktə girmək olmaz,  Herakl da olsan, uduzacaqsan. Pozitivliyi qorumağa çalışırıq. Bəzən ətrafımdakılar deyirlər ki, sən bizim ölmüş hüceyrələrimizi, həyat enerjimizi oyadırsan. Sözlərin energetikasına çox inanıram. Leksikonumuzu ağır, ruhsuz, zərərli sözlərdən təmizləməliyik. İnsan həm sözdə, həm əməldə xeyirxah olmalıdır. Bir yaxşı əməlin 40 qapını açdığına dair mifoloji deyimlər elə-belə yaranmayıb.  Bir zamanlar baş kulinarımız Tahir Əmiraslanov deyirdi ki, sevgi ilə hazırlanan xörəklər daha dadlı olur, çoxları onu qəbul etmirdilər, lakin bütün canlı aləm harmoniyadadır. Xeyirlə  Şərin savaşı əbədidir  və Xeyir həmişə qalib gələcəkdir.

 

 

- Heç zaman pislik etməmişəm.

 

 

- Hər iki tərəfin maraqlarını düşünərək araşdırılan mövzularda reallıqları olduğu kimi əks etdirməyə çalışırıq. Tarixən idarəetmə sistemində sevilməyən iş həqiqəti söyləməkdir. Problemlərini qoyduğun nazirliklər, qurumlar mütləq səndən narazı qalır. Bunu 5 ildir şəxsi təcrübəmdə yaşayıram. Ölkə rəhbərinin məsələyə xüsusi diqqəti bizə kömək olur. O, özü göstəriş verib ki, məlumatı rəngləmədən çatdırın. Biz elə də etmişik. Ona görə tədqiqat işlərimizin 70 faizi ictimailəşmir, çünki xidməti istifadə üçündür. Qələbədən sonra insanlarımız haqlı olaraq “Zəfər süfrəsi” istəyir, qalib xalq tələbləri ilə çıxış edir və ənənəvi problemləri eyni hərbi həmlə ilə həllini arzulayır. Hər bir vətəndaş 44 günlük təhsil, səhiyyə, məşğulluq və sair fərdi planları cızır. Lakin son 4 ildə dünya miqyasında pandemiya ilə başlayan və qlobal təhlükəsizlik sisteminin çöküşü, embarqo və sanksiyalarla davam edən qiymət artımları hər yerdə, o cümlədən ölkəmizdə narahatlıq doğurur.  Zəfər millətimizindir. Dəmir yurmuğu təşkil edən qollar, biləklər və əllər Ali Baş Komandan başda olmaq xalqa məxsusdur.  Əlbəttə, məğlubiyyət dövrünindən fərqli olaraq, hər bir insanımız indi yaxşı yaşamağı istəməkdə haqlıdır. 44 günlük müharibə qlobal layları tərpətdi, Qarabağ problemi lokal xarakterli münaqişə olmadığını hamı gördü. Lakin hər birimiz son 30 ilin hadisələrindən eyni dərəcədə təsirlənmişik-adlar, ttullar və statuslar fərqli olsa da, hamımız bir damla şəhid ailəsi, qaçqın, köçkün, qarabağlı, göyçəliyik. Bizim nəslin taleyi bir-birinə çox oxşayır. Sanki bir millət-bir insan ömrü yaşayır. Əlbəttə, kimsə boğazından kəsib azad edilən ərazilərin daha tez qurulmasına razı olar, lakin hər bir isan övladı altruist ola bilməz. Yəni,  başqasının ömrünü yaşamaq həmişə mümkün olmur. Deyirik ki, Cənubi Qafqazın iqtisadi potensilanının üçdə ikisi bizdədir, rəqəmlər də bunu sübut edir, belə olan halda qalib xalqın ermənilərdən və gürcülərdən 2 dəfə daha yaxşı yaşaması kimi təbii-doğal istəyi formalaşır. Əlbəttə, dövlət bütün regional və beynəlxalq təhlükələri neytrallaşdıraraq, millətin sosial-itisadi gələcəyini  formalaşdırır. Yəni, Norveçin yerində olsaydıq, xarici hərbi basqıları neytrallaşdırmaq zərurəti olmazdı. Ona görə, hər zaman deyirəm-qalib xalqı idarə etmək çətindir. Neft hasilatının aşağı düşməsi, Rusiya - Ukrayna müharibəsi fonunda ticarət zəncirlərinin qırılması, yeni dünya savaşı təhlükəsi istənilən hakimiyyətlər qarşısında fərqli çağırışlar yaradır. İstəmirəm söhbətimiz siyasiləşsin-rubrikanız fərqlidir. Lakin kollektiv Qərbin Ukraynaya verdiyi silahlarla fərqli miqyasları vurmaq icazəsindən sonra diqqət edirəm ki, cəmiyyətimizdə bir hərəkətlənmə varmı-yəni, kimsə investiyasını dayandırır, pul kütləsini ölkədən çıxarırmı. Şükürlər olsun ki, belə tendensiya yoxdur. Hakan Fidan 3-cü dünya müharibəsi təhlükəsini deyəndən bir neçə gün keçib, halbuki cənab prezident 2023-cü ildə onun fərqli üsullarla aparıldığını söyləmişdi. Ona görə, Qarabağ qələbəsini yaşamaq üçün hələ böyük zaman fürsəti gərəkdir. Son 30 ildə azərbaycanlılar qədər qlobal transformasiyaya məruz qalan ikinci xalq yoxdur.