Köhnə məhəlləmizdəki tut ağacını xatırlamışam bu gün. İlin bütün fəsillərində otağımın pəncərəsindən mənə əllərini göndərən tut ağacım.

 

Məhəllənin ən uca ağacı idi. Hə, ona ürəklə “Mənim tut ağacım” deyə bilirəm. Çünki o, mənim idi... Kim əkmişdi, bilmirdim. Heç indi də bilmirəm. O, mənim dostum idi. Uşaqlıq xatirələrimin ən gözəl, ən əlvan yerindədi. Qışda budaqlarını bir-birinə sürtərək pəncərəmin o üzündən mənə nağıl danışırdı. Yazda yaşıllığıyla gözümü oxşayırdı. Üzü yaya dönən kimi iri tutlarını mənə tərəf uzadırdı. Pəncərəmi açar, o iri, şirin tutları ovcuma yığıb ləzzətlə yeyərdim. Payızın ilk günlərində yarpaqları donlarını dəyişməyə başlayırdı. Hər gün bir neçə yarpağı rəqs edə-edə yerə düşürdü... Bakının Xəzrisi qışın nəfəsini gətirib üzümüzə üfürəndə tut ağacımın dibinə tökmüş xəzəlini ayaqlayar, o xışıltını ayaqlarımın yaddaşına yazardım...

 

Mən də dostuma sadiq idim. Düz iyirmi il-o köhnə məhəllədə yaşadığımız müddətcə onu sulayan, dibinin daşını təmizləyən mən olmuşam. Bir əlimlə suçiləyənin qulpundan tuturdum, bir əlimlə də tut ağacımın gövdəsinə sığal çəkirdim... Və beləcə, bir ağaca olan sevgimdən başlayırdı dünyaya, təbiətə olan sevgim...

Sonra o məhəllədən köçdük... Amma mən uşaqlıq dostumu heç unutmurdum. İmkan tapan kimi köhnə məhəlləmizə gedər, tut ağacıma baş çəkərdim. Hər dəfə gedəndə də bir qucaq nisgillə qayıdırdım... Anlayırdım ki, o, həsrət çəkir. Təkcə mənim yox, kölgəsini, meyvəsini əta etdiyi insanların bircə mərhəmətli baxışının, heç olmasa, həftədə bir dəfə köklərinin susuzluğunu yartıracaq bir dolu suçiləyənin həsrətidir onun gövdəsindəki qırışları çoxaldan... Anlayırdım, üzülürdüm, amma həyatın arxasınca qaçdıqca ondan uzaqlaşırdım...

 

...Hardasa üç il idi ki, yolum köhnə məhəlləmizə düşmürdü. Bir həftəsonu xatirələrimin arxasınca düşüb tut ağacımı görməyə getdim. O gözəl ağacın yerində boyu dizimə çatmayan, tozdan bomboz olan bir kötük vardı... Ağacımı kəsmişdilər... Baxışlarımda qoca bir təəssüf, boğazımda qəhər köhnə otağımın yetim qalmış pəncərəsinə baxdım...Baxdım...

 

- Xoş gəlmisən!

 

Tanış səsə diksindim. Başqa bir pəncərədə köhnə qonşumuzu gördüm. Qəhərimi boğub asta səslə salamlaşdım. Qonşumuz çox dəyişmişdi. Əvvəl onu tanımadım. Sonra sual dolu baxışlarla bir kötüyə, bir də ona baxdım. Qonşumuz başını yelləyib dedi:

 

- Eh... Ay qızım...Sən gedəndən, onsuz da, ağacı sulayan olmadı. Kimisə qınama ey, hamı öz hayındadı. Evdən çıxanda da, evə qayıdanda da canımızdan böyük problem daşıyırıq ürəyimizdə. Başımızı qaldırıb ağaca baxmaq imkanı varmı ki?! Əvvəlcə, budaqları qurudu, hər küləkdə bir-bir qırılıb yerə düşdü. Sonra quruma gövdəsinə çatdı. Bir gün də “uşaq-muşağın başına düşər” deyə gəlib kəsdilər. Yerində indi maşınlarımızı saxlayırıq.

Deməyə söz tapmadım... Hiss edirdim ki, kiplənən dodaqlarımı aralasam, hönkürəcəyəm... Sakitcə, yönümü çevirib addımlamağa başladım. Arxadan qonşumuzun səsi eşidildi:

 

- Təbiətin qanunu budur, qızım, üzülmə. İnsanlar kimi ağaclar da qocalır. Daha heç kimə lazım olmur...

 

Amma hər şey insanlar da asılıdı. İnsan təbiəti qorumalıdı, sevməlidi, təbiətə ziyan verməməlidi. Təəssüflər olsun ki, insanoğlu ziyanı verməkdədi.

Addımlarımı yeyinlətdim... Axı, o, hardan biləydi ki, bu tut ağacı mənim həmişəyaşıl xatirəmdi?! Uzaqlaşırdım köhnə məhəlləmizdəki balaca, boz kötükdən... Beynimdə isə o məhşur mahnının sözləri səslənirdi...

 

 

Leyla Turan