Artıq uzun illərdir ki, hakimyyətin həm ölkə daxilində, həm də ölkə xaricində sivil, demokratik, güclü görünmək üçün ciddi cəhdlər həyata keçirdiyi, bu məqsədlə böyük maddi, mənəvi qüvvə sərf etdiyi göz önündədir. Lakin bütün cəhdlərə rəğmən bu gün də mövcud hakimiyyətə münasibətin əsla ürəkaçan olmadığı şəksizdir.
Ümumiyyətlə,
Azərbaycanda dövlət-xalq, hakimiyyət-vətəndaş münasibətlərindəki ən böyük
yanlış birincilərin güclü görünmək üçün
həqiqi gücə deyil, onun imitasiyasına meyl etməsidir. Halbuki, güclü görünməyin
yeganə yolu sözün həqiqi mənasında güclü olmaqdan keçir. Dövlətin, hakimiyyətin
güc və ehtiram mənbəyi isə xalq, onun mövcud idarəetmə sisteminə münasibətidir.
Dövlətin
varlı olması üçün xalqın varlı olması mütləqdir. Xalqı varlı etmək üçün dövlət
rəhbərliyində təmsil olunanlardan hər hansı fövqəladə səy, qeyri-adi fədakarlıq
tələb olunmur. Bunun üçün sadəcə olaraq xalqa çatmalı olan haqqa qəsb etməmək,
onu oğurlamamaq yetərlidir. Başqa sözlə desək, dövlətin xalqın cibinə girməkdən
imtina etməsi onun xalqın varlanması yolundakı xidməti hesab edilə bilər.
Xalqın varlı olması dövlətin varlı, qüdrətli
olması deməkdir. Çünki hələ heç vaxt kasıb xalqın varlı dövləti, kasıb dövlətin
isə varlı xalqı olmayıb.
Hakimiyyət-vətəndaş
münasibətlərində də bu prinsipin gözlənilməsi zəruridir. Hakimiyyət ən azından
özünü güclü və dayanıqlı etmək xatirinə vətəndaşın haqqına əl uzatmamalı, özünü
cəmiyyətə, xidmət etdiyi və ya xidmət etməli olduğu vətəndaşa etibar etməyi
bacarmalıdır.
Xalq
güclü olanda dövlət də, hakimiyyət də güclü olur və bu güc hakimiyyəti bütün
qalan yüklərdən azad edir.
Bu gün
Azərbaycanda xalq gücsüz olduğu üçün hakimiyyət də özünü gücsüz hiss edir və
buna görə də, özünü güclü göstərmək üçün davamlı olaraq müxtəlif vasitələr
axtarmalı olur. Azərbaycanda hakimiyyət həqiqətən də güclü olanda onun şəninə təriflər
səsləndirmək üçün ayrı-ayrı milli-beynəlxalq siyasiləri, avropalı yetkililəri,
senat və konqres üzvlərini, QHT təmsilçilərini satın almaq lazım gəlməyəcək.
Hakimiyyət güclü olanda Avropa və ABŞ-a kürü daşımaq məcburiyəti ortadan
qalxacaq. Hakimiyyət güclü olanda ayrı-ayrı Qərb ölkələrinə məxsus orden və
medalları, fəxri adları milyonlar hesabına almaq və bu təltiflərin tənənəli təqdimetmə
mərasimini təşkil etmək zərurətinə son qoyulacaq. Hakimiyyət güclü olanda ABŞ və
Avropanın tanınmış mətbu orqanlarında yalançı inkişaf və uğur haqqında reklam
xarakterıli yazılar dərc etdirmək, dövlət büdcəsi üçün ağır yükə çevrilən çoxlu
sayda dostluq-qardaşlıq cəmiyyətləri saxlamaq ənənəsdən imtina etmək mümkün
olacaq.
Kimin
nə deməyindən asılı olmayaraq, hakimiyyət xalqın sevgisi ilə güclüdür. Xalq hakimiyyəti
nə qədər sevirsə, xalq idarəetmə sistemindən nə qədər razıdırsa hakimiyyyət də,
idarəetmə sistemi də bir o qədər güclüdür.
Həqiqi
güc olmadan güclü kimi görünmək mümkün deyil və belə bir imitasiyanın sonunda hər
zaman böyük sarsıntı və dəhşətli rüsvayçılıq dayanır. Səddam Hüseyn İraqı, Qəddafi
Liviyası və s. rejimlərin timsalında bu
rüsvayçılığa şahid olmaq mümkündür. Bu liderlərin başında dayandığı hakimiyyətlər
ona görə süqut etmədi ki, onlara qarşı daha böyük güclər mübarizə aparırdı. Bu
hakimyyətlər ona görə süqut etdi ki, onlar gerçək güc və qüdrətdən, həqiqi xalq
məhəbbəti, xaql dəstəyindən məhrum idilər. Lakin buna baxmayaraq özlərini güclü
göstərməkdə israr edir və bəzən bunu sübut etmək üçün kütləvi həbslər və qətllər
təşkil edir, Səddam Hüseyn ordusunda olduğu kimi qızıl avtomatla silahlanan dəstələrin
nümayişkəranə paradını təşkil edirdilər. Lakin heç nə onları rüsvayçı aqibətdən
xilas etmədi.
Bəli,
güclü görünməyə səy göstərməklə güclü olmaq tamamilə fərqli şeydir. Necə ki, ötən əsrin 70-ci
illərin məşhur Çin liderlərindən birinin dediyi kimi: şir şəklində görünmək hələ
şir olmaq demək deyil.
Seymur
Əliyev
e-mail:
[email protected]