Son günlər Qarabağın azad edilməsi ilə bağlı səslənən saysız-hesabsız proqnoz və ehtimallara daha biri əlavə edilib ki, bu da ağır iqtisadi durumda olan Ermənistanın məcburiyyət qarşısında zəbt etdiyi torpaqlardan imtina edəcəyi ilə bağlıdır. Məlum qənaəti bölüşən siyasilər hesab edir ki, regional və beynəlxalq layihələrdən kənarda qalan, müəyyən mənada iqtisadi baxımdan təcrid edilən Ermənistanın işğaldakı torpaqları könüllü azad etməkdən başqa yolu yoxdur.

Şübhəsiz, məntiqsiz və bir o qədər gülünc olan bu fikrin əsassızlığını ayrıca şərh etməyə ehtiyac yoxdur. Ən azından ona görə ki, hələ bu dünyada heç bir xalq iqtisadi çətinlik ucbatından işğal etdiyi torpaqlardan imtina etməyib. Şərhə ehtiyacı olan əsl məsələ bu fikrin hansı zərurətdən meydana çıxması və bunun vəd etdiyi təhlükədir.

Sözsüz ki, ermənilərin guya işğaldakı torpaqlardan könüllü imtina edəcəyi ilə bağlı ortaya atılan bu fikir Qarabağın 20 ildən artıqdır ki, işğal altında qalması və rəsmi Bakının verdiyi milyonlarla bəyanata rəğmən hələ də bu torpaqları azad edə bilməməsi ilə bağlıdır. Ermənistana enerji nəqli və digər beynəlxalq layihələrin timsalında kökə vəd edən, bəzi hallarda isə onları Azərbaycan ordusu və türk süngüsü ilə hədələyən hökumətin bu sahədəki acizliyi yeni və daha orijinal bir yalanın ictimai şüura ötürülməsini zəruri edib. Görünür, artıq hər zaman yalançı cəsarəti ilə diqqət çəkən hakimiyyət də başa düşüb ki, torpaqların azadlığı ilə bağlı səsləndirdiyi “lazım gələrsə” ifadəsi belə istər zaman, istərsə də kəsərlilik baxımından öz ciddiyyətini itirib və indi elə bir yalan istehsal etmək lazımdır ki, bu yalan  onlara daha bir neçə il qazandıra bilsin.

Nə qədər acınacaqlı da olsa, on illiklər uzunu xalqın üzləşdiyi min cür məhrumiyyətə müharibə və ya müharibə şəraiti adı ilə haqq qazandıran, hətta demokratik islahatları belə ərazi bütövlüyü təmin olunmadığı üçün həyata keçirə bilmədiyini iddia edən hakimiyyət, bu gün sözün həqiqi mənasında Ermənistanın mərhəmətinə ümid bağlamaqdadır.

Bəli, bu, 20 ilik Qarabağ həsrətinin tragikomik sonudur. Və bu son özü-özlüyündə bir sıra suallar doğurur. Madam ki, hər şey sonda birmənalı olaraq Ermənistanın qərar və davranışlarından asılı olacaqdı, madam ki, rəsmi Bakı özündə işğaldakı torpaqları müharibə yolu ilə azad etmək qətiyyəti, siyasi yolla həll etmək qüdrəti tapmayacaqdı, o zaman ordu və silahlanmaya xalqın boğazından kəsilən  milyardlarla dollar vəsait sərf etməyin nə mənası vardı? Və ən əsası, madam ki, bir torpaq əlindən alınan xalqa sədəqə kimi, ianə kimi verilir, o torpağa yenidən vətən demək, onun üzərində şəstlə addımlamaq mümkündürmü?

Bütün bu proseslər göstərir ki, bu gün Qarabağ bizdən hər zamankından daha uzaq, daha əlçatmazdır. Çünki heç vaxt ”“ diplomatik danışıqların uğursuzluqla yekunlaşdığı, Rusiyanın aşkar şəkildə Ermənistanı silahlandırdığı bir zamanda belə Qarabağın taleyi düşmənin mərhəmətindən asılı olmayıb. Madam ki, artıq rəsmilər belə Ermənistanın iqtisadi çətinliklər baxımından Qarabağdan imtina edəcəyini iddia edir, madam ki, cəmiyyətin ağlına, şəxsiyyətinə hörmət etdiyi simalar belə bu ideyanın təbliğatçısı qismində çıxış edir, demək doğrudan da ümid düşmənin mərhəmətinə qalıb.

Sözsüz ki, Ermənistan hətta ən ağır iqtisadi böhran və blokada şəraitində belə yüzilliklər ərzində zəbt etməyi xəyal etdiyi torpaqların bir qarşını belə Azərbaycana könüllü verməyəcək. Edərsə, bunu hökmən Azərbaycanı bütün dünyada rüsvay etmək, onu ələ salmaq məqsədi ilə edəcək. Lakin istənilən halda belə bir möcüzə baş verər və Ermənistan Qarabağdan könüllü şəkildə imtina etdiyini dilə gətirərsə, o zaman Azərbaycanın o torpaqlara sahib çıxması çox böyük səhv və rəzalət olacaqdır. Və əgər Azərbaycan nə zamansa belə bir situasiya ilə üzləşərsə Qarabağdan imtina etməyi, onunla mənəvi baxımdan da vidalaşmağı bacarmalıdır. Çünki...

Çünki bu dünyada ən böyük itki nə pul, nə insan, nə də torpaq itkisidir. Bu dünyada ən böyük itki şərəf və namus itkisidir. Çünki bunlarsız yaşamaq heç bir şərəfli insana və xalqa nəsib olmayıb.

Seymur Əliyev

E-mail: [email protected]