Dünya bazarında neftin qiymətinin aşağı düşməsi Azərbaycan kimi iqtisadiyyatı karbohidrogen ehtiyatlarından asılı olan ölkələr üçün xeyli gərginliklər yaşadır.
Amma keçmiş maliyyə naziri Saleh Məmmədov Moderator.az-ın bu narahatçılığına əsas görmür və ölkənin rezervlərinin irihəcmli olmasını sığortalayıcı amil kimi göstərir, eyni zamanda hökumətə görülməli olan işlərin istiqamətini göstərir:
"Hesab edirəm ki, neftin qiymətinin aşağı düşməsi üçün amillərin hamısı eyni zamanda təsir göstərmir.Neftin qiymətinin kəskin aşağı düşməsinə hansı amillər təsir edə bilər?
Birincisi, İrana qarşı tətbiq edilən
embarqonun aradan qaldırılması, ikincisi, Rusiyaya tətbiq edilən sanksiyaların
aradan qaldırılması, üçüncüsü, İraqda neft istehsalının artırılması nəzərdə
tutulur. Amma bu günki gündə sadaladığım bu amillərin heç biri həyata keçməyib
və dünya iqtisadiyyatını da elə bir ciddi böhran gözləmir ki, neftin qiymətinin
sürətlə aşağı düşməsinə təsir edə bilsin. Təm əksinə, İrana qarşı embarqo
aradan qaldırılmayıb, İraq və ümumilikdə Yaxın Şərq regionundakı hərbi əməliyyatlar
səbəbindən neft istehsalının artım tempində geriləmələr var. Rusiyada da vəziyyət
o qədər ürəkaçan deyil. Yəni Qərblə Rusiya arasındakı ciddi narazılıqlar ola
bilsin ki, bu ölkədə də neft istehsalının azalmasına gətirib çıxarsın. Bu isə
dünya bazarında neftə olan tələbata təsir göstərərək onun qiymətini azaltmaq
yox, artıra bilər.
O ki, qaldı Azərbaycana, zənn etmirəm ki, hətta
neftin qiymətinin kəskin şəkildə aşağı düşməsi ölkə iqtisadiyyatına ciddi təsir
edə bilsin. Əvvəla, ona görə ki, bu gün Azərbaycan iqtisadiyyatı böyük
potensiala, rezervlərə malikdir. Hətta neftin dünya bazarındakı qiyməti kritik
həddən də aşağı düşsə, bu ölkə iqtisadiyyatına həlledici təsir edəcək gücdə
deyil. Çünki böyük miqdarda rezervlər yığılıb, dar ayaqda həmin rezervlərdən
istifadə edilərək prosesi uzun müddət tənzimləmək olar. Təbii, bu o demək deyil
ki, önləyici tədbirlər görülməməlidir. İqtisadiyyatımızı neft asılılığından
qurtarmaq üçün çox geniş və əhatəli işlər görülməlidir. Dediyim kimi, Azərbaycanın
çox geniş potensialı və rezervləri var ki, sürətli inkişafı təmin etmək,
iqtisadiyyatı neft asılılığından xilas etmək mümkün olsun. Bunun üçün ilk növbədə
xırda və orta sahibkarlığı inkişaf etdirmək, onun inkişafını tormozlayan amilləri
aradan qaldırmaq lazımdır. Xırda biznesə təkan verməklə ölkənin bütün rezervlərini
hərəkətə gətirmək olar. Hesab edirəm ki, bu gün Azərbaycanda xırda və orta
sahibkarlığın imkanlarından olduqca zəif istifadə olunur. Bu sahəni inkişaf
etdirməklə iqtisadiyyatı hətta o səviyyəyə gətirmək olar ki, neft-qazdan çox
ölkəyə gəlir gətirsin. O zaman nəinki bütün bu risklər aradan qalxmış olar, ölkənin
uzun illər boyunca sürətli və dayanıqlı inkişafı təmin edilərdi. Ölkənin
iqtisadi inkişafının dayanıqlı təminatı üçün neft-qaz sektoruna deyil, xırda və
orta biznesin genişlənməsinə arxalanmaq lazımdır. Bu gün dünyada, o cümlədən əksər
inkişaf etmiş ölkələrdə kiçik biznes Ümumdaxili Məhsulun 50-70 faizini təşkil
edir. Amma bu göstərici Azərbaycanda çox aşağı səviyyədədədir. Demək olar ki,
10 faiz civarında ola, ya olmaya. Ancaq xırda biznesin inkişafı üçün həm böyük
miqdarda maliyyə ehtiyatları var, həm sərmayələr yatırmaq üçün sənayedə, kənd təsərrüfatında,
nəqliyyatda, digər xidmət sahələrində çoxlu obyektlər var. Çox uzağa getmək
lazım deyil, qonşu ölkələrə baxın. Qardaş Türkiyədə ÜDM-in 50 faizdən çox kiçik
müəssisələrin payına düşür. Azərbaycan da bu yolu getməli və iqtisadiyyatı
risklərdən sığortalamalıdır.”