Bu qadın- Hevda Livant çıxılmaz vəziyyətlə üzləşib. Ürəyi sanki ikiyə bölünüb. Bir tərəfdə İsrailə vətənpərvərlikdən doğan vurğunluq, o biri tərəfdə isə bu vurğunluqdan uzaq olan oğlu qərar tutmuşdu. Ananın o biri iki oğlu isə hazırda İsrail ordusunda xidmət edir. Onlardan biri hətta Qəzza zolağında keçirilən hərbi əməliyyatların iştirakçısıdır. Hərbi xidmətdə olan qardaşlar CNN kamerası qarşısında dayanmaq istəmədilər. Heç bizimlə danışmağa da həvəs göstərmədilər. Xanım Livantdan oğlanları arasındakı hərbi xidmətə fərqli yanaşmaya özünün münasibətini  soruşdum. O, isə bu sualla bütün anaların verə biləcəyi bir cavabı verdi: ”Onların üçü də mənim oğlumdur”.

Udinin atası Davidi Seqal bizim buraya gəlişimizdən əndişəli görünürdü, o elə oğlunun qərarından da narahat idi. Hər halda bizə elə gəldi. Ancaq o da oğlunu gördükdən sonra hər şeyi unutdu sanki.

Gənc oğlan həbsdən buraxılmamışdan öncə xeyli sorğu-suala tutulub. Nəhayət saat 10:30-da onu azad etmişdilər. Atası onu qucaqlayıb bağrına basdı. Udinin anası deyir ki, onlar oğullarının üzündə yenidən gülüş görməkdən çox məmnundurlar. 

Ancaq bu gənc yalnız həftə sonunu kənarda keçirə bilər, vaxt tamam olan kimi yenidən həbsxanaya dönməlidir.  Hazırda ona 20 günlük cəza verilib. Ancaq bu cəzanın üzərinə yenidən 20 gün də əlavə oluna bilər. Və bu minvalla onun həbs müddəti nəzəri baxımdan aylarla uzana bilər... 

Gənc öncə bir qab humusu (Yaxın Şərqdə məşhur yemək adıdır) dişinin altından keçirir, daha sonra isə hərbi xidmətdən imtinasının səbəblərini mənə açıqlayır.

Artıq mən öyrənmişdim ki, Udi ailəsi ilə birlikdə İsrailin şimalında yaşayır. Orada Ərəb-İsrail məktəbində oxuyub. “Mən başa düşdüm ki, ərəblər mənim dostum ola bilər, ərəblər mənim düşmənim deyillər, onlar mənim qonşularımdır”, Udi CNN-ə belə deyir.

“Nədən hərbi xidmətə getmirsən”, sualıma cavab olaraq o, dedi: “Əgər mən döyüşçü olmasam da, ofisdə oturmalıydım. Başqa birisi isə vuruşmalıydı, başqa birisi insanları öldürəcəkdi, başqa birisi qonşu torpaqları işğal edəcəkdi. Hərbi paltarda olduğuma görə mən də işğal faktını dəstəkləmiş olacaqdım”.

“Düşünürsən ki, hərbi xidmətdən imtina etməklə nəyi isə dəyişə bilərsən, axı sizin kimi düşünənlər azlıqdadır”, sualına cavab olaraq Udi dedi: “Bilirəm ki, bu addımım işğal prosesinin qarşısını ala bilməz. Ancaq mən ümid edirəm ki, bu kimi imtinaları insanlar görəcəklər və hərbi xidmətə qərar verməmişdən öncə düşünüb-daşınacaqlar. Orduda olanlar da bu kimi imtinalardan xəbər tutandan sonra Qəzzada insanları öldürmək üçün tətiyi çəkməmiş düşünəcəkər”, deyə o, öz mövqeyin izah edir.

Hərbi xidmətdə olan qardaşları barədə də soruşdum. Deyir ki, mübahisəmiz çox olur, ancaq onlar mənim qardaşımdır və qardaşlıq gözəldir. 

Udinin anası oğlunun seçimini hörmətlə qarşılayıb. Ana ümid edir ki, onun hərbidə olan oğulları da öz xidmətlərin sülh şəraitində başa vura biləcəklər. Öz borcunu yerinə yetirməyi lazım bilən oğullarına da ananın heç bir etirazı yoxdur. Ancaq kiçik oğlundan da narazı deyil. Ana deyir ki, kiçik oğlumuzdan ailə olaraq çox şey öyrəndik: “Bizim Udi kimi gənclərə ehtiyacımız var. Onların da səsi eşidilməlidir. Əgər 400 nəfər gənc Qəzzaya görə hərbi xidmətdən imtina edibsə, bundan İsrailə onsuz da bir şey olan deyil”.

Ana istəyir ki, yaşadığı ölkənin siyasətində müsbətə doğru dəyişikliklər olsun.  Münaqişə davam etdiyinə görə İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu öz kürsüsündə yerini rahat hiss etməməlidir. Düşünməsin ki, bu minvalla iqtidarda qala bilər.

Udi isə deyir ki, insanların əsas “azadlığı odur ki, onlar Qəzzaya, Qərb Sahilinə gedə bilmirlər. Əslində İsrail özü də işğal olunub. Çünki onun yeritdiyi işğal siyasətinə görə mən hərbiləşmiş cəmiyyətdə yaşayıram, zorakılığa dəstək verən cəmiyyətdə yaşayıram, şovinist cəmiyyətdə yaşayıram ”.

Israilin Müdafiə Nazirliyi CNN-ə  “nə qədər gəncin hərbi xidmətdən imtina etməsi ilə bağlı suala” cavab vermək istəməyib. Onlar bunun təhlükəsizlik baxımından məqsədə müvafiq olmadığını söyləyiblər. 

CNN vurğulayır ki, Udinin atası da, anası da İsrail Ordusunda hərbi xidmətdə olublar. Buna baxmayaraq onlar müstəqil qərar verən oğullarına görə qürur duyurlar. Ancaq bu məsələyə görə onların qarışıq hisslər yaşadığı da aydın sezilir. 

Ata İsrail-ərəb münasibətləri haqqında düşüncəsini belə ifadə edir: “”Həmas” haqlı deyil, ancaq İsraili də mələk sanmıram. Düşünürəm ki, hərbi və siyasi yolların hər ikisi bu problemin həllində birgə istifadə olunmalıdır”. 

Anası da oğlunun qərarından narahat olmadığın deyir, amma bu qərarın oğlunun həyatına mənfi təsir edə biləcəyindən də narahatlığını gizlətmir. 

“Sənə qərarından dolayı hədə-qorxu gələnlər varmı”, sualıma cavab olaraq Udi deyir:  “”Facebook”da belə hədələr çox oldu, e-mail-də də həmçinin. Həmin adamlar deyirlər ki, məni öldürmək istəyirlər, çünki mən satqınam”¦ancaq mən yaxşıyam və qorxmuram”.

Udi, əlbəttə ki, “Həmas”ın müdafiəçisi deyil. Onun düşüncəsinə görə bu təşkilat fələstinlilərə kömək etmir, əksinə problemləri daha da çoxaldır. Ancaq o, “Həmas”ın raket hücumlarına İsrailin verdiyi kəskin cavabı da doğru saymır. 

-Bəs sənə desələr ki,  öz ölkənə hörmət etmirsən, vətənpərvər deyilsən, bu kimi ittihamlara cavabın varmı?

Gənc düşünmədən cavab verir: ”Mən vətənimə hörmət etmək istəmirəm, mən heç vətənpərvər də olmaq istəmirəm. Mən insanlara hörmət etmək istəyirəm, ölkələrə yox”.

İsraildə hərbi xidmət məcburidir. Kişilər 3 il, qadınlarsa 2 il hərbi xidmətdə olmalıdır. 

İsraildə biz hara getdiksə gəncləri hərbi paltarda və silahda gördük. Onlar özlərini qorumağa hazır durumda idi. Belə bir ölkədə güclü milli hisslərdən kənarda qalmaq çox çətindir. Udi isə bu əhvaldan uzaqdır. Təbii ki, o, özünü qəhrəman da hesab etmir. Deyir ki, bu hərəkətinə görə onu cəsarətli hesab edənlərlə də razı deyil. 

Ancaq Udi bu ölkədə tək deyil. Onu kimi hərbi xidmətə “yox” deyən başqaları da var. Udi İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahuya məktub yazan 130 gəncdən biridir. Onlar sadəcə “yox” demirlər, həm də İsrailin yeritdiyi siyasəti tənqid edirlər, ölkəni hərbi cinayətlər törətməkdə suçlayırlar. Bu kimi ittihamları isə dövlət rədd edir. 

Bu, onun həbsxanadan kənarda keçirəcəyi birinci həftəsonudur. O, özü kimi “imtina edən”lərin onun üçün hazırladığı kiçik qonaqlığa da vaxt ayırıb. 

Bu qrup gənclər özlərini “İşğalı rədd edənlər” adlandırır. Və Facebook-da öz mövqelərini ifadə edən statuslar paylaşırlar. Onlar İsrailin oğul və qızlarıdır. Onlar da səslərinin duyulmasını arzu edirlər. Onlar Facebook vasitəsi ilə məktublar göndərirlər, hər kəsi həmin məktublara imza atmağa çağırırlar. 

Həmin axşam mən də baş nazirə etiraz məktubu yazan bir neçə gənclə görüşdüm. Onlar ağlasığmaz dərəcədə siyasiləşmiş gənclər idi və onlar İsraildəki əsas millətçi düşüncədən fəal şəkildə kənarda dururdular. 

16 yaşlı Bar Levy hələ məktəbdə oxuyur: ”Mən ordunun gördüyü işlərlə razı deyiləm. Düşünürəm ki, bu əxlaqa ziddir. Onlar həm bizi, həm də fələstinliləri bu hərəkətləri ilə incidirlər”.

Danil Elsohnun isə 18 yaşı var. “Sülh Pəncərəsi“ təşkilatının könüllülərindən biridir. “Düşünürəm ki, ordu bizim cəmiyyətin hərbiləşməsinə ciddi təsir edən amildir. Onların təsiri ilə bizim cəmiyyət zorakılığa köklənib, repressiyaya meyllənib. Mən isə belə şeylərin iştirakçısı olmaq istəməzdim“, o, deyir. 

19 yaşlı Danielle Yaor da deyilən fikirləri bölüşür, işğalın əleyhdarı olduğunu söyləyir. 

Belə fikirdə olanlar o qədər də çox olmasalar da onların rəyi və hərəkətləri İsrailin daxilində gedən müzakirələrə səbəb olub. Bu gənclər daha açıq və daha ədalətli cəmiyyət arzusundadır. 

Bu arada isə Qəzzada hərbi əməliyyatlar və münaqişə davam edir”¦