ÖZÜ Ã–ZÜNÜ TƏFSİR EDƏN "QURAN"
Oxunub: 8046
17 Jul 2014 | 14:16
ÖZÜ Ã–ZÜNÜ TƏFSİR EDƏN
Ramazan ayı münasibəti ilə iman gətirmək istəyən din qardaşlarımıza bu qısa təfsirin kömək etməsini Böyük Yaradandan təmənna edirik!


Qurandakı işarələrin aşkarlanması

Qurandakı işarələrin gizlin mənasının aşkarlanmasının çoxlu üsul və metodları təşkil olunub. İslam tarixində bunlardan ən populyar olanı “əbcəd üsulu” və hürufilikdir. Bu üsullar sonda bidətə gətirib çıxardığından, onlardan imtina edilib. “Əbcəd üsulu” antik dövrün böyük filosofi Pifaqorun dünyanı idrak üsuluna uyğun ərəblərin yaratdığı bir üsuldur. Pifaqora görə, hər bir rəqəm gizli mənaya malik bir işarədir və hər şeyin rəqəmsal ifadəsi ilə onun mənasını aşkarlamaq olar. Əbcəd üsulu bundan bir az fərqli olaraq hər bir səsi bir ədədlə işarələyir, sonra sözlərin rəqəmsal cəmini tapır, daha sonra həmin rəqəmlərin bir-birinə münasibətinə görə Qurandakı sözün kosmosda nəyə işarə etdiyini iddia edirlər. 
Bu üsulu biz müasir dövrdə Riçard Monteqyunun “unversal qramatika” üsulundan da görürük. Onun üsuluna görə,əvvəlcə  qramatik təhlil üçün cümlədəki nitq üzvləri dil kateqoriyaları- ilə  əvəzlənir, sonra ümumi dil kateqoriyalari rəqəmlərlə əvəzlənir. Sonra cümlələri təşkil edən sözlərin rəqəmsal ifadəsi ilə riyazi metod dilçiliyə tətbiq olunur. Müəllifi erkən öldüyündən, üsul yarımçıq qalmış və buna görə də dilçilikdə geniş rəgbət qazanmamışdır.
İkinci üsul “hürufilər” tərəfindən tətbiq olunub. Hürufilər rəqəmlərin əvəzinə hər bir hərfin bir işarə olduğunu qəbul edib, sonra sözü təşkil edən hərflərin mənalarndan sözün gizli mənasını aşkarlamağa cəhd edib. Buradan da, sonda bidət hesab edilən “mən Allaham” qənaətinə varıblar. Bu üsul da Qurandakı işarələrin dialektik aşkarlanması ilə bağlı olduğundan, ayələrin ehkamlıq xüsusiyyəti ilə bir araya sığmır.

Quranın ən böyük hikmətlərindən biri

Bizim təklif etdiyimiz üsul, ehkamin ehkamla təfsirinə əsaslandığından həm ayənin ehkam xüsusiyyətini saxlayır, həm də işarənin mənasını aşkarlamağa imkan verir. Üsulumuzun metodu işarəetmənin Qurandakı üsuluna uyğundur. 
Bəs Quranda mənaya işarəetmə necə həyata keçirilib? Yəni işarəetmənin neçə növündən istifadə edilib? 
Biz Quranda qramatik kateqoriyalara (Quran qramatik kateqoriyalarla aşkar ifadə edilir) uğun olaraq bir-birindən fərqli beş cür işarəetmə olduğunu ayırd edirik.
Birincisi, simvolla işarə. 
Bura nöqtə aiddir. Quran özü bəyan edir ki, onun tam mətninin mənası (tekstoloji işarə) “bismillahirəhmanirəhim” cümləsində (sintaqmatik işarə), onun mənası “bismillah” sözündə (leksikoloji), “bismillah” sözünün mənası başlanğıc “b”səsində (fonoloji işarə), onun da mənası “b” hərfinin altındakı nöqtədədir (simvolik işarə). Bu, o deməkdir ki, əgər Qurani Kərim göndərilməsəydi, bir nöqtəni dəqiq  şərh etmək imkanı olsaydı, onda biz bir nöqtənin bütün mənasından, Quran ayələri ilə tanış olmadan belə, onun bütün mənasını aşkarlaya bilərdik. Bu, Quranın ən böyük hikmətlərindən biridir. Həqiqətən də Quranın bütün surələrinin aşkar və gizli mənalarını nöqtənin şərhindən aşkarlamaq olar. Bununla bağlı, yenə Quranda aydın ayələr mövcuddur.
İkincisi, fonemlə işarə. 
Quranda bəzi surələrin birinci ayəsi tək-tək hərflərlə ifadə edilmişdir. Məsələn, Bəqərə surəsinin birinci ayəsi “İ,L,M” hərf işarələri ilə ifadə olunur. Belə hərflər nöqtədən fərqli olaraq bütün Quranı yox, onun surələrinin bir qisminin, yəni hissənin  mənasını özündə saxlayır.
Üçüncüsü, leksemlə işarə. 
Sözlə işarə 3 cürdür. Dünyəvi sözün forması ilə işarə. Belə işarələr insanın öz gündəlik  işlətdiyi, təcrübədən aşkarladığı və mənasını bildiyi sözlərlə işarə edilir. Bu zaman həmin sözün mənası konkret sözün mənasından fərqlənir. Məsələn, Quranda “Allah istədiyinə “ol” dedikdə olur” ayəsindəki “ol” (ərəbcə KUN) sözü işarəedici sözdür, hansı ki, istənilən xalqın dilində “ol” sözü var, amma heç bir xalqın dilində  “ol” deməklə nəsə olmur. Buradan aydın olur ki, Quranda forması bizə aydın olan “Kun” sözünün mənası gizlin mənadır. 
İkincisi, metafizik sözlər. Belə sözlər o sözlərdir ki, onlar o dünyanı - axirət aləminin təsvirində təkcə söz kimi işlədilir və heç bir xalqın dilində təcrübəyə işarə etmir. Bu zaman həmin sözün nə forması, nə mənası bizə tanış olmur. Və Belə sözlərdən sonra hökmən ayədə “siz nə bilirsiniz ki, o nədir” deyə ritorik sual verilir. Məsələn,  Hütamə - günahkarların atıldığı kosmosda olmayan od, Haviyyə - axirətdə xüsusi məskən, hansı ki, bizim məkan anlayışımızla təsəvvür oluna bilməz və.s.
Sözlə işarə həm də sözün çoxmənalılığı ilə ifadə edlir, hansı ki, sözün bir mənası aydın ayənin mənası, digər mənası aydınlaşdıran ayənin mənasından aşkarlanması tələb olunan mənadır.Nümunə ki, Belə sözlərdən ikisini, “bismillah” və “siratəl-müstəqim” sözlərini təvil yəni izah   edək.

“Bismillah”ın mənası

Bütün islam alimləri “Bismillah” sözünün “Allahın adı ilə başlayıram” mənasını verməsində həmfikirdirlər. Yəni ayə aydın ayələrdəndir. Bəs onda bir ayə nə üçün Quranın bir surəsi(Tövbə) istisna olunmaqla bütün surələrində ilk ayə kimi göndərilir?(Bu yalnız bismillah ayəsinə aiddir).
Qurani Kərimdə Allahın adı ilə bağlı bir çox aydın ayələr vardır, hansı ki, ixlas surəsində bir necə adi, kimi, digər ayələrdə bütün islam aləminin qəbul etdiyi 99 adı vardır. Allahin adi bizim başa düşdüyümüz ismi ad deyil.Allahin adlari onun sifətlərinin adidir. Buradan aydın olur ki, 99 ad Allahın xüsusi adları  və bundan başqa Yaradanın ümumi adlari da vardir.. Xüsusi adlar Allahın bir qüdrətinin adlandırılmasından meydana çıxır. Ümumi adlar ya bəzi qürup sifətlərdən ya da bütün sifətlərdən alinir.Buradan da  daha bir necə ümumi ad əldə edirik.Məs.İlahi kimi.İlahi adi Allahin (Allah qrup sifətinin adidir) bütün qüdrətlərin vəhdətini ifadə edir. İndi sual doğur. Bütün surələrdəki “Bismillah” aydın ayədir? Yəni burada Allahın ümumi adından başlandığını bildirir, yoxsa hər bir surənin əvvəlində gələn “bismillah” ayəsi söz işarəsi olub, həmin surənin Allahın xüsusi adları ilə başlandığını bildirir?Əgər ümumi adirsa hansi ümumi addir.Nisbi ümumi ad yoxsa mütləq ümumi ad.?
Əgər Quran surələrinə baxsaq görərik ki, Quranda 114 surə vardır. Allahın xüsusi adları isə 99-dir. Bütün Quranda “bismillahirəhmanirəhim” ayəsi 113 dəfə təkrarlanır(Bu ayənin təkrarlanmadığı surənin əslində başqa bir surənin hissəsi olması ilə bağlı şəxsi qənaət etmək olar, amma qənaət günah olduğundan bunu  Quranla təsdiq etməyincə, din alimlərinin izahı ilə kifayətlənirik). Buradan aydın olur ki, 99 surədəki “bismilahrəhmanirəhim” ayəsi Allahın xüsusi adı ilə başlandığını, yerdə qalan ayələrdə ümumi adı ilə başlandığını bildirir. Ümumi adla başlanan surələrdə Allahın ümumi qüdrəti ilə görülən işlərdən və ya bir necə qüdrəti nin adi ilə  xüsusi ayələrlə başlayan surələr Allahın bir qüdrəti ilə görülən işlərdən danışır.
İkinci məsələ bununla bağlıdır: “İşarə bismillah” Allahın surəni başlatmasına, yoxsa insanın bir işi başlatması zamanı zikrinin zəruriliyinə işarə edir?
“Bismilahirəhmanirəhim” ayəsini şərh edən islam alimləri bunu “insanın hər hansı bir işi başlayanda zikr etməsinin (təkrarlanmasının) vacibliyi kimi şərh edir. Amma “bismilahirəhmanirəhim”in hər bir surədə təkrarlanması və surələrin hər birinin mətnindən Allahın xüsusi adı ilə bağlı ayrıca qüdrətdən söhbət getdiyini nəzərə alsaq, bu sözün Allahın özünə aid olduğu aşkar olur. Yəni Allah bir surədə özünün fellərindən qüdrətlərindən biri ilə Yaratdıqlarını şərh edərkən məhz özünün o adı ilə-feli ilə Yaratmağa başladığını bildirir.

Allahın felindən insanda olan fəaliyyətlər var

Quranda aydın ayələrdə Allah öz nəfəsindən Adəmə (ilk insana) pufləmiş və Adəm (insan) yaranmışdır. (Antik fəlsəfədə də ruh nəfəs kimi  dərk olunmuşdur və metafizikada pnevmotologiya-nəfəs haqqinda elmin yaranmasina səbəbolmuşdur.Haşiyə cixim ki mən metafizikanin hər bir bölməsi ilə bagli o cümlərdən pnevmotologiya ilə bagli kitab yazib capa hazirlamişam)Bu göstərir ki, Allahın felindən insanda olan fəaliyyətlər var. O fəaliyyətlər ki, insana Allahın öz iradəsi ilə püfləməsi ilə keçib, o cür fəaliyyətlərdə insanın səhvi və ya özbaşınalığı günah yaratmır. Məsələn, idrak etmək, alimlik (Allahın Alim adı) - elm öyrənmə, Yaradan adı ilə uzlaşan insan yaradıcılığı və s. İnsanın bir şeyi düzgün dərk etməməsi və ya alimin səhv elmi mühakimə irəli sürməsi, yaxud da rəssamın əsəri pis çəkməsi dində gunah yaratmır. O fellər ki Yaradılışdan insana verilməyib, amma insan həmin feli icra edir (insana verilən fellər ona verilməmiş fellər haqqında özündə məlumat saxlayır, digər tərəfdən Quranda onlar aydın ayələrlə Allahın xüsusi adları ilə insanlara bəyan edilib), oradakı hər bir səhv günah kimi təzahür edir. Məsələn, mühakimə  Allahın fellərindən biridir, hansı ki, insana verilməyib. Bu Quranda Davud Peyğəmbərlə bağlı şərh olunan hadisəni ifadə edən aydın ayədə bəyan edilib. Beləliklə, insan düz mühakimə etmədikdə (bəşər Allah kimi ədalətli mühakimə edə bilməz, cünki bəşər aşkar əməllərə görə, Allah həm aşkar, həm də gizli əməllərə görə mühakimə edir) günaha batır. 
O cümlədən cəza vermək. Bu gün Yaxın Şərqdə Allah adı ilə din naminə insanlara cəza verənlər ən böyük gunaha batır. Çünki Cəzavermə yalnız Allaha xas feldir və insana Allah tərəfindən verilməmiş əməldir. Buradan da günahın mənası aydınlaşır.

“Siratəl müstəqim”in mənası

Quranda gizli mənaya malik sözlərdən biri də “siratəl müstəqim” - mənası bizim dilimizdə “düz yol” olan sözü götürək. Bu söz də çoxmənalı sözdür. Bütün islam alimləri bu fikirdə həmfikirdirlər ki, “siratəl müstəqim” insanın əxlaq yolu - din yoludur. Hansı ki, Quranda insanların bu yolla getməsi təqdir olunur. Amma Quranın aydınlaşdıran ayələrindən məlum olur ki, “siratəl müstəqim”in gizli mənası vardır. Belə ki, Vələd surəsinin 10-cu ayəsində buyrulur: “Ona (peyğəmbərə) iki yolu (maddi və mənəvi) göstərmədikmi”. Bu ayədəki maddi yol Maddi aləmin nizamlanması yoludur, hansı ki, Quranda əksər ayələr bu yolla bağlı mənaları ifadə edir. Bura Kainatın, Yerin, insanın yaranması və idarə olunması və s. aiddir. Mənəvi yol - insanın getməli olduğu din yolu-əxlaq yoldur, hansı ki, ruhun yaradılması və insanla bağlı bütün ayələr bu yolu izah edir. Bu iki yol “bissmillahın” başlanğıc hərfinin altındakı nöqtədən ayrılır. Belə ki, nöqtə maddi və xəyali nöqtəyə çevrilir, hansı ki, yaranış maddi nöqtənin, idrak xəyali nöqtənin getdiyi yolla müəyyən olunub.
Bu iki yol bir-birindən fərqli yoldur. Maddi yol yaranma anında başa çatan və buna görə də təkmilləşmə tələb olunmayan, təkrarlanan yoldur. Bu yolla yaradılanlar məkanda və zamanda təkrarlanmaqla mövcud olur. Bu yolda olanların Allaha itaəti Qurani Kərimdə “zikr” sözü ilə ifadə olunub. Məsələn, Quran ayələrində bitkilərin, dağların zikr halında olduğu söylənilir. Zikr halında olmaq, Allahın Nizamına uyğun mövcud olmağı göstərir. Bu gün bəzi islam təriqətlərində dini ayinlərdə zikr ritualları vardır. Zikr təkrarlanmanı, amma sükunətdə təkrarlanmanı bildirdiyindən, hərəkətliklə ifadə olunan zikr Qurandakı maddi yolla gedənlərin itaəti ilə uyğun deyil, hansı ki, insan yalnız maddi varlıq deyil və bitki, ya dağ kimi zikr edə bilməz. Yalnız namazda tam hərəkətsiz halda zikr etmək və yoqa vəziyyətində zikr Quranda göstərilən zikrə uyğundur. Bu vəziyyətlərdə insan sanki cismə çevrilir və öz cəsədi ilə zikr edir. İnsanın aktiv hərəkətlə zikr etmələri, onların meyitlərinin özlərində hərəkət etməsindən ibarətdir, hansı ki, insan ölməklə meyit bir cisim olaraq zikr halına keçir. Meyitdən isə ibadət tələb olunmur, hansı ki, diri insan ibadətlə Allaha iman gətirdiyi kimi, meyit bir cisim kimi zikrlə Allaha iman gətirir.

İlahi andlar...

Dördüncüsü, sintaqmatik işarə. 
Belə işarə ayrı-ayrı cümlələrlə edilir. Qurani Kərimdə bir çox mətləblər aydınlaşdırılarkən Allah-tala and içir.
And - deyilən sözün düzlüyünü and içilənin əhəmiyyətliyi ilə uzlaşdırmaqdan, müqayisədən və ya əvəzləmədən ibarət təsdiq üsuludur. Buradan aydın olur ki, ilahi andlar Quranın mənasının anlanılmasında xüsusi əhəmiyyətliliyə malikdir. Bu andlar cümlə işarələri olub, Quran mətnindəki gizli mənaları aşkarlamağa imkan verir. Məsələn, “And olsun Zülmətə və Nura”. Bu ayə yoxdan var etməni izah edən aydınlaşdırıcı ayədir, hansı ki, özü konkret işarə edən cümlə kimi çıxış edir. Quranda sintaqmatik işarələr ya konkret surədəki işarələri, ya da ondan əvvəlki işarələri aydınlaşdırır. Ona görə də bu andların Quranın mənasının qavranmasında müstəsna rolu olduğu unudulmamalıdır. 
Beşinci, tematik işarə:
Bu işarə Quran surələrinin ümumi mətni ilə verilir.Hər bir temanin özünə məxsus remasi vardir.Quranda tema ilə remanin vəhdəti gizlidir.Bu nə deməkdir.Quranda iki cür surə vardir.Bir mətndən ibarət surə.Belə surənin temasi ilə remasi vəhdətdədir.Məsələn.İxlas surəsi.İkinci qrup surələr cox temali surələrdir.Burada rema artiq dagilmiş vəziyyətdə oldugundan tema ilə remanin vəhdəti alinmir.Belə surələrdə remani aşkarlamaq ücün temalarin kicik remalarindan(hissəvi mənalardan)surənin remasi sintez olunmalidir.Məs.Bəqərə.Bəqərə alti temadan ibarət bir surədir.Əgər siz bu surəni necə var qəbul etsəz onda hec bir məna aşkarlaya bilmərsiz və ya ən azinda alti bir biri ilə əlaqəsi olmayan məna anlayarsiz.Amma hər bir surənin bir remasi oldugunu qəbul etsək onda surənin reamasini aşkarlamaq ücün həmin surənin bütün remalarinin məcmusundan sintez olunmalidir..
Altinci, hermenevtik işarə. 
Belə işarə Quranın bütün mətni ilə edilir.Hermenevtik işarə bir temanin   remasinin başqa  temadan və ya bir  temadan başqa remanin  aşkarlanmasini özündə ifadə edir..Buradan göründüyü kimi, Quranın bütün temasinin remasi bir nöqtədə olduğu kimi, Quranın tam mətni özü bir işarə kimi başqa temanin remasina işarə edir.. Bu mühakiməni necə anlamaq olar? Quranın tam mətni bir işarə kimi nəyə işarə edir və əgər Qurandakı işarələr aydınlaşdırıcı ayələrlə şərh olunursa, onda Quranın tam mətni - aydın və aydınlaşdırıcı ayələrin vəhdəti nəyə işarə etdiyini necə təyin edə bilərik? Buradan aydın olur ki, Quranın tam mətni Qurandan xaricdəki mənaya, yəni gerçəkliklər aləminə Qalaktikaya Yaradılmışlara işarə edir. Onda Quranda bu işarənin nədən ibarət olduğunu necə bilmək olar? 
Bu məsələni də Quarni Kərim özü təfsir edir. Biz bunu Vaqiyə surəsinin 75- ci ayəsindən anlayırıq. Həmin ayədə deyilir: “And olsun ulduzların yerlərinə batma və düşmə zamanına və And olsun ”“Quranın hissələrinin nazil olma vaxtlarına”. Beləliklə, Quranın tam mətninin özündə nəya işarə etdiyi Quranın nazil olma vaxtları ilə müəyyən oluna bilər.
Bu ayənin gizlin mənası nəhəng bir kəşfi gizlədir. Bu gün alimlər teleskop və müxtəlif alətlərlə ulduzların yerini, onların hərəkət trayektoriyasını (batma və düşmələrini) hesablayıb, bunu nəhəng elmi nəaliyət kimi təqdim edirlər. Quranda bütün ulduzların yeri və hərəkəti haqqında məlumat, ayədən göründüyü kimi, ayələrin göndərilmə vaxtları ilə işarə edilib. Quran 23 ilə, müxtəlif aylarda, müxtəlif həftələrdə, müxtəlif günlərdə və günün müxtəlif cağlarında göndərilib. Buradan da hər bir Quran ayəsinin nazil olunma vaxtının özündə bir ulduzun “batma və düşmə vaxtını özündə bildirdiyi aydın olur”. Quranın bu günədək açılmamış və bizim tərəfimizdən aşkarlanmış bu hikməti doğrudan da insan ağlını dondurur. Ayələrin göndərilmə nizamı digər tərəfdən dünyanı təşkil edən şeylərin hər birinin qurulma nizamına işarə edir.

Quranın açılmamış ən nəhəng mənalarından biri

Bütün bunlar Yaradılış aləmdəki nişanələrlə Quran işarələrinin, Qurandakı nişanələrlə Yaradılış aləminin işarələrinin qarşılıqlı olaraq bir-birini təyin etdiyini göstərir. Bu da bu günə kimi Quranın açılmamış ən nəhəng mənalarından biridir. Sual oluna bilər, bəs nə üçün bu sirlər bu günə kimi böyük islam alimlərinin diqqətindən qaçıb. Bunun səbəbi həm də bizi Allahın bizim bilməməzi istədiyi bir çox mənalardan vaxtında xəbər tutmağımızın qarşısını alıb.
Quranda işarələrin dəqiq aydınlaşdırılmasına mane olan məsələ bu gün əlimizdə olan Quranın ayələrinin  göndərilmə ardıcıllığı ilə tərtib olunmamasıdır. Məhz buna görə aydınlaşdıran ayələrlə işarələr arasında elə məsafələr yaranıb ki, həmin ayələrin hansı işarəni izah etdiyini müəyyən etmək və ya işarəni hansı surədəki ayə ilə izah etmək olar məsələsi çətinlik yaradır. Bu həm də Quranın tam mətninin nəyə işarə etdiyini, yəni Yaradılışın hansı ardıcıllıqla hansı mərhələrdən keçməklə və necə baş verdiyini bilməyə imkan vermir.
Quran surələrinin ardıcıllığı özündə həmin surələrin Allahın hansı adı ilə başlandığını bilməklə həm də, Yaradılışın feli ardıcıllığını da anlamış oluruq.
Ayələrin nazil olma vaxtının hələ nə qədər sirrə işarə etdiyini  sonraki təvilimizdə geniş izah edəcəyik.Fikrimizi Quranın özü ilə əsaslandıraq. Quranda bəzi işarə edən sözlərin mənası elə həmin surədəki aydınlaşan ayələrlə, bəzi işarələri aydinlaşdiran ayələr növbəti surədə verilmişdir. Məsələn, Müttəfuqun surəsinin 7-ci ayəsində mənası və forması işarə olan söz elə həmin surənin 9-cu ayəsində aydınlaşdırıcı ayə ilə aşkarlanır. Həmin ayədə bəyan edilir: “(7)Şübhəsiz, pis əməl sahiblərinin cəza əməl dəftəri “Siccindədir”. (8) və sən nə bilirsən Siccin nədir?  (9) (Siccin) nömrələnmiş bir kitabdır”. Buradan aydın olur ki, Siccin sanki bir ilahi “cinayət prosessual məcəlləsidir”, hansı ki, əməllə cəzanın nisbəti həmin dəftərdə müxtəlif nömrəli maddələr kimi qeyd edilmişdir.
Bu baxımdan, Quranda işarələrin aşkarlanması üçün Quranın hər bir ayəsi göndərilmə vaxtına uyğun tərtib olunmalıdır . Və ya Quranın tam mətninin nəyə işarə etdiyini bilmək üçün, həmin ayələrin göndərilmə vaxtlarını dəqiqləşdirmək lazımdır. 
Qeyd edim ki, “bismillahirəhmanirəhim” ayəsinin birinci hərfinin altındakı nöqtənin mənasına görə, Quranın tam mətni özündə Yaradılışın tamlığına işarə edir, hansı ki, yaradılışın mərhələləri Quranda ayrı-ayrı surələr şəklində hissə-hissə verilmişdir. Quranın özü isə yaradılışa paralel yaradılmışdır(yalnız göndərilməsi yaradılışın zamanlanmasına uyğun olmuşdur). 
Bu qisa girişdən sonra ,Quranin özü özünün təfsiri ilə bagli  həm burdaki söz acdimiz mətləblərdən həm də təmamilə yeni məsələrdən yaratdigimiz yeni elmin mətiqi və medodu əsasinda “Quranin kondisioloji təvili” adi altinda  silsilə yazilar veriləcək. 
 
Sərdar CƏLALOÄžLU
Oxşar xəbərlər
19:13, Bu gün
Rusiya və Ukrayna arasında növbəti meyit mübadiləsi baş tutdu
18:45, Bu gün
“Qarabağ” mövsümün sonuna qədər “Azərsun Arena”ya qayıtmayacaq
18:40, Bu gün
️Tacikistanda Novruz bayramında terror aktları planlaşdıran 15 nəfər həbs edilib
18:35, Bu gün
Bolqarıstan Prezidenti Rumen Radev Prezident İlham Əliyevə zəng edib
18:30, Bu gün
BDU-da Respublika elmi konfransı: “1918-ci il mart soyqırımı tarixi tədqiqatlarda” - FOTO
18:26, Bu gün
Ləzgi xalqının tarixində böyük xidmətləri olan XANIM...
18:23, Bu gün
Britaniya hərbi qulluqçular üçün 100 illik saqqal qadağasını ləğv edir
18:15, Bu gün
Bəstəkarın evinə həbs qoyuldu – Keçmiş kürəkənin şikayəti ilə... 
18:08, Bu gün
Paşinyanın etirafı: “Şahramanyan Ermənistan üçün təhlükə mənbəyidir” - ŞƏRH + FOTO
18:02, Bu gün
BDU Elmi Şurasının növbəti iclası keçirilib - FOTO
17:57, Bu gün
Düşbərə dünyanın ən yaxşı xəmir xörəkləri siyahısına düşüb
17:45, Bu gün
Ceyhun Bayramov Pavel Knyazevi qəbul etdi - FOTO
17:40, Bu gün
Rusiya XİN-dən İrəvana qulaqburma: 102 saylı hərbi baza barədə xatırlatma
17:35, Bu gün
“Qarabağ” Estoniya çempionatının bürünc mükafatçısı oldu
17:30, Bu gün
Hikmət Hacıyev: “Ermənistan geosiyasi oyunlardan çəkinməlidir”
17:25, Bu gün
“Coffee ‘N Joy” paytaxt sakinləri üçün konsert təşkil edəcək - FOTO
17:20, Bu gün
Aygün Zərbəliyeva: “Meta”da təxminən 20 nəfər azərbaycanlı çalışır" - FOTO
17:15, Bu gün
“Qarabağ” futbolçularına görə heç bir klubdan təklif almayıb
17:10, Bu gün
Kafe əxlaqsızlıq yuvası imiş - Sahibi cəzalandırıldı
17:06, Bu gün
Sumqayıtda fəhlə işlədiyi zavodda ölüb
17:02, Bu gün
Məhkəmə Ələsgər Məmmədli barədə qərar qəbul edib
16:57, Bu gün
BDU-nun 105 illik yubileyi ilə əlaqədar Tədbirlər Planı hazırlanacaq
16:52, Bu gün
“Coffee ‘N Joy” Avropa Gənclər Parlamentinə dəstək olub - FOTO
16:48, Bu gün
"Azsığorta" ötən il kiçilib, əməliyyat gəlirləri 1,4 milyon manatdan çox azalıb
16:45, Bu gün
Prezidentin köməkçisi: “ABŞ-nin müəyyən bəyanatları və addımları bizi məyus edir”
16:43, Bu gün
Bəşər tarixinin ən qanlı faciələri: 31 mart Azərbaycanlıların soyqırımı  - FOTO
16:38, Bu gün
Məşhur aparıcılar yenidən efirdə - Bu kanalda çalışacaqlar
16:35, Bu gün
"Azərbaycan və Ermənistan sülhə yaxındır" - Hikmət Hacıyev
16:32, Bu gün
“Azerçay” Novruz festivalı ilə sakinləri sevindirdi - FOTO
16:27, Bu gün
Saxta avtoehtiyat hissələri bazarı bürüyüb? - VİDEO
16:25, Bu gün
Nazir sabiq rəisə yeni vəzifə verdi
16:22, Bu gün
Naftalanda şəhid ailələri və qazilər üçün iftar süfrəsi açılıb
16:16, Bu gün
Energetika naziri Qazaxda vətəndaşlarla görüşüb - FOTO
16:10, Bu gün
BDU-da “31 Mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günüdür” adlı kitab sərgisi təşkil edilib - FOTO
16:05, Bu gün
Havada toz müşahidə olunur
16:02, Bu gün
Paytaxtda yol-nəqliyyat hadisəsi baş verib, sıxlıq yaranıb
16:00, Bu gün
Bakıda məhkum həbsdə öldü
15:55, Bu gün
Benziadan Qurbanova təşəkkür: “Onun sayəsində milliyə dəvət aldım” - VİDEO
15:50, Bu gün
“Meta” səsimizi dinləyirmi? - Şirkətin London ofisində çalışan azərbaycanlı ilə MÜSAHİBƏ
15:44, Bu gün
Bu gündən 181 avtobus yeni nəqliyyat mübadilə mərkəzindən hərəkət edəcək - FOTO
15:39, Bu gün
Ermənistan yenə MDB tədbirini boykot edib - FOTO
15:34, Bu gün
"İsrailin Suriyaya hava zərbəsi nəticəsində 42 nəfər həlak olub..."
15:28, Bu gün
Qarabağdan köçmüş haylar daha çox Rusiyanın bu regionuna üz tuturlar... 
15:25, Bu gün
Deputat: “65 yaş təqaüdə çıxmaq üçün çox yüksəkdir, uzunömürlülük nağıl kimi keçmişdə qaldı”
15:23, Bu gün
Azərbaycanda ata öz övladını oğurladı
15:20, Bu gün
Məhəmməd Peyğəmbər Ramazanın son 10 gününü necə keçirərdi?
15:18, Bu gün
Hulusi Akar ABŞ konqresmenləri ilə Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesini müzakirə edib
15:14, Bu gün
17 yaşlı qızı olan Aşıq Namiq ikinci dəfə evlənmək istəyir
15:10, Bu gün
Sahil Babayev Neftçalada vətəndaşları qəbul etdi - FOTO
15:07, Bu gün
Ukraynada vəfat edən azərbaycanlı jurnalist keçən il əməliyyat olunubmuş
15:05, Bu gün
Amerikalı politoloq: "Brüssel görüşü Cənubi Qafqazda sülhə növbəti təhlükə ola bilər"
15:03, Bu gün
“Müharibə və postmüharibə dönəmində terrorla üzləşməməyimizə səbəb onların peşəkarlığıdır”
15:00, Bu gün
"Premyer Liqanı sonuncu yerdə "Qəbələ" başa vuracaq" - AFFA rəsmisi
14:57, Bu gün
Rayonların birində gəlinə verilən dəhşətli işgəncələr: "Gecə həyətdə..." – ŞOK
14:52, Bu gün
Bakıda tanınmış alim əşyaları ilə birlikdə küçəyə atıldı - VİDEO
14:47, Bu gün
Azərbaycan Premyer Liqasında iki turun təqvimi açıqlandı
14:43, Bu gün
Qərbin ikiüzlü oyunu: Ermənistan niyə dəstəklənir? - ŞƏRH + FOTO
14:38, Bu gün
Bakıda VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu keçiriləcək
14:33, Bu gün
Azərbaycanda aparıcının evini yandırıblar? - DİN-dən RƏSMİ CAVAB + FOTO/VİDEO
14:28, Bu gün
Bu qadınlar pensiyaya 5 il tez çıxacaq - Yeni qanun
14:22, Bu gün
Fələstinin xarici əlaqələri erməni qadına tapşırıldı
14:18, Bu gün
Övladlığagötürülmə ilə bağlı araşdırma: Uşaq həqiqəti hansı yaşda bilməlidir? - FOTO
14:14, Bu gün
"Rusiyalı məmurlar ən yaxşı peyin satanlardır" - Con Kirbi
14:08, Bu gün
Dünyada ilin ən yaxşı avtomobilləri açıqlanıb - SİYAHI + FOTO
14:04, Bu gün
Nazim Bəydəmirlinin həbs müddəti uzadıldı
14:00, Bu gün
"Onlara 40 min manat maaş verməyə nə ehtiyac var?" -  Qüdrət Həsənquliyev
13:55, Bu gün
Araiklə müsahibə niyə yayımlanmadı? – AzTV-dən açıqlama
13:50, Bu gün
Təbrizli gənc qız ETTELAAT-a çağırıldıqdan sonra şübhəli şəkildə ölüb - FOTO
13:45, Bu gün
Bəzi dairələr Cənubi Qafqazda gərginliyin davam etməsi üçün Ermənistandan alət kimi istifadə edir - RƏY + FOTO
13:40, Bu gün
Bakıda məktəbin həyətində şagirdi it DİŞLƏDİ
13:35, Bu gün
Avtomobili ağ və qırmızı olmayan taksi sürücüləri nə etməlidirlər? - AÇIQLAMA
13:30, Bu gün
Azərbaycanlı qız Harvard Universitetinə qəbul olundu - FOTO
13:25, Bu gün
Beriyanın əsas günahı – o, Köniqsberqi Almaniyaya, Kurili Yaponiyaya qaytarmaq istəyib
13:24, Bu gün
“Milli Məclisin xüsusi iclası çağırılsın” - Qüdrət Həsənquliyev
13:20, Bu gün
Zəlzələdən sonra 7 ay çadırda yaşayan ailəyə RİH-dən cavab: “Hər bir vətəndaş evini sığortalamalıdır” - FOTO
13:15, Bu gün
BDU-da Günəş aktivliyinin tədris göstəricilərinə təsiri müzakirə olunub - FOTO
13:10, Bu gün
Sabah Bakıda 18 dərəcə isti olacaq
13:07, Bu gün
Ukrayna müharibəsi və onun mümkün nəticələri Cənubi Qafqaza nə vəd edir?
13:05, Bu gün
Füzulidə daha 35 ailəyə mənzillərinin açarları təqdim olunub - YENİLƏNİB + FOTO
13:04, Bu gün
Bakıda yeni elektrik avtobusu istifadəyə verildi - FOTO
13:00, Bu gün
"Ukrayna Rusiyanın yeni hücumuna tab gətirməyəcək" - Zelenski
12:56, Bu gün
Təhsil səviyyəsi uzunömürlülüyə necə təsir edir?
12:54, Bu gün
Nobel mükafatı laureatı Azərbaycanda rektorun müşaviri TƏYİN EDİLDİ
12:52, Bu gün
Azərbaycanın dörd gimnastı Dünya Kubokunda iştirak edəcək
12:50, Bu gün
Sevgilisinə atacağı ehtiraslı səsi səhvən 23 yaşlı oğluna ATDI: Anasını vəhşicəsinə QƏTLƏ YETİRDİ - TƏFƏRRÜAT
12:48, Bu gün
Azərbaycan cəmiyyəti işğalda olan kəndlərin azad ediləcəyinə inanır - SORĞU + FOTO
12:45, Bu gün
"Qərbin Ermənistana vermək istədiyi “təhlükəsizlik qarantiyasının” məqsədi..."
12:44, Bu gün
Tovuzda qanunsuz tikinti söküldü - VİDEO
12:42, Bu gün
Region üçün ÖLÜMCÜL TƏHLÜKƏ – Paşinyan Metsamorla bağlı niyə YALAN DANIŞIR? 
12:40, Bu gün
Rusiya Ukrayna müharibəsinin gerçək hədəfləri…
12:38, Bu gün
“73 manatlıq şəkər dərmanı 230 manata satılır, “tüccarlar”a kömək edən məmurlar var” - Deputatdan ETİRAZ
12:34, Bu gün
Elektroenergetika və bərpa olunan enerji sahəsində Texniki Komitə yaradılıb
12:31, Bu gün
Milli Məclisin xüsusi iclasının keçirilməsi təklif edildi
12:30, Bu gün
"Əlavə kassasiya qaydasında verilən şikayətlər əksər hallarda təmin olunmur"
12:27, Bu gün
Hərbi hissədə komanda-qərargah təlimi keçirilib - FOTO
12:24, Bu gün
Roma Papası məhbus qadınların ayaqlarını yudu - VİDEO
12:21, Bu gün
BDU könüllüləri aktiv fəaliyyətlərinə görə təltif ediliblər - FOTO
12:18, Bu gün
Vyananın yaşayış massivlərinin görünüşü əsasında Qarabağın şəhərlərini bərpa etmək olarmı? - VİDEO
12:15, Bu gün
Rəşad Məcid təltif edildi
12:10, Bu gün
Xaçmaz sakini bir aydan çox mədəsində çəngəllə yaşadı - VİDEO
GÜNLÜK
28 Mar 2024 | 19:28
Nazir üç universitetə yeni prorektorlar TƏYİN ETDİ - FOTO
28 Mar 2024 | 19:46
Bu meyvələr xoşbəxtlik hormonunu artırır
28 Mar 2024 | 23:32
Bakıda bu evlər bahalaşdı
28 Mar 2024 | 20:46
Məşhur türk serialı Qarabağda ÇƏKİLƏCƏK?
09:54, Bu gün
Bakıda iftar qiymətləri- Hansı restoranlar Ramazandan sui istifadəyə cəhd edir?- ARAŞDIRMA
16:22, Bu gün
Naftalanda şəhid ailələri və qazilər üçün iftar süfrəsi açılıb
28 Mar 2024 | 20:08
Çox şanslıdırlar: İki bürcü karyera yüksəlişi gözləyir
28 Mar 2024 | 19:50
Diplomsuz cərrahın qanunsuz əməliyyatları - Klinika nazirliyi necə aldatdı? - FOTO
28 Mar 2024 | 19:38
Toyuq ətinin yuyulmasının YARATDIĞI TƏHLÜKƏ  
28 Mar 2024 | 19:44
Şahmar Hüseynova yeni vəzifə verildi
HƏFTƏLİK
28 Mar 2024 | 11:56
Şuşalılara müjdə - İlk köç bu tarixdə olacaq
25 Mar 2024 | 15:28
"Terrorçuların arxasında dayananların hədəfi icra başçısı yox, Azərbaycandır"
23 Mar 2024 | 09:08
78 yaşı tamam olan tanınmış yazıçı: “Dostlarım gedib, qalmışam uşaq-muşaq əlində” -VİDEO+MÜSAHİBƏ
27 Mar 2024 | 12:03
Millət vəkilindən qalmaqallı parklanma qiymətləri ilə bağlı AÇIQLAMA
24 Mar 2024 | 19:04
Əhməd Qəşəmoğlu çağırış etdi: "Rədd olun ekranlardan!"
27 Mar 2024 | 11:10
Məcburi köçkünlər yaşadıqları evləri nə zaman təhvil verəcək?
23 Mar 2024 | 12:34
“Bu terror aktının məhz Araz Ağalarovın obyektində törədilməsi məsələsinə gəldikdə...”
23 Mar 2024 | 08:54
“Putin göstərdi ki, siyasi məqsədlərinə çatmaq üçün nə qədər lazımdırsa, o qədər rusu öldürəcək...”
27 Mar 2024 | 10:05
“Putinin ətrafı Ukraynanın “Krokus”dakı terror aktında iştirakına inanmır...”- "Bloomberg” 
27 Mar 2024 | 11:21
Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı DTX əməkdaşlarının peşə bayramını təbrik edib
AYLIQ
28 Mar 2024 | 19:28
Nazir üç universitetə yeni prorektorlar TƏYİN ETDİ - FOTO
28 Mar 2024 | 19:46
Bu meyvələr xoşbəxtlik hormonunu artırır
28 Mar 2024 | 23:32
Bakıda bu evlər bahalaşdı
28 Mar 2024 | 20:46
Məşhur türk serialı Qarabağda ÇƏKİLƏCƏK?
09:54, Bu gün
Bakıda iftar qiymətləri- Hansı restoranlar Ramazandan sui istifadəyə cəhd edir?- ARAŞDIRMA
16:22, Bu gün
Naftalanda şəhid ailələri və qazilər üçün iftar süfrəsi açılıb
28 Mar 2024 | 20:08
Çox şanslıdırlar: İki bürcü karyera yüksəlişi gözləyir
28 Mar 2024 | 19:50
Diplomsuz cərrahın qanunsuz əməliyyatları - Klinika nazirliyi necə aldatdı? - FOTO
28 Mar 2024 | 19:38
Toyuq ətinin yuyulmasının YARATDIĞI TƏHLÜKƏ  
28 Mar 2024 | 19:44
Şahmar Hüseynova yeni vəzifə verildi