Dünən eşidəndə ki, bir kulinariya şirkəti başda xaş olmaqla Azərbaycanın dadlı xörəklərini konservləşdirərək dünya bazarına çıxarmağa hazırlaşır, qeyri-iradi “düzəlmişdi hər yarağımız, qalmışdı cəhrə-darağımız” deməkdən özümü saxlaya bilmədim. Düşündüm ki, haramıza yaraşır mətbəximizin bənzərsizliyini, bizimkilər demişkən, anoloqsuzluğunu dünyaya sübut etmək üçün təamlarımızı konservləşdirmək? Onsuz da dünya bizi, daha doğrusu, nə yuvanın quşu olduğumuzu müstəqillik illərində yerli-yataqlı tanıya bildi.  Agah oldu ki, biz bir fərd və toplum olaraq yada yalaq, özümüzə zalımıq, bəzən yerli-yersiz ərköyün, bəzənsə aşırı müştəbehlik mərəzinin təsirindən saymazyana davranış sərgilməkdən zövq alırıq. Hər addımda demokratiya və insan haqlarından dəm vursaq da nə haqq tanıyırıq, nə divan, nə “lazım”ın ölkəyə gəlməsinə viza veririk, nə qanunlarımızın başına qatır noxtası salınıb sağa-sola fırladılmasına müqavimət göstərə bilirik. Bir sözlə, yeməyimizin dadı-duzu yerində olsa da demək olar ki, yerdə qalan heç nəyimiz yerində deyil. Bunlarsa hansısa texnoloji proseslə konservləşdiriləsi zad deyil. Bu natamamlıqları aradan qaldırmaq üçün bacarıqlı əlləri və ya səhərdən axşamadək boş-boş danışan dilləri deyil, insansevər beyinləri işə salmaq lazım. O beyinlərsə bəlkə də elə xaş yeməkdən o qədər piylənib ki, faydalı iş əmsalı sıfırın yan-yörəsində parkinson xəstəsi kimi titrəyir...

Amma biriləri and-aman edir ki, milli xörəklərimizi tezliklə öz brendimiz kimi dünaya təqdim etməkdə geciksək nankor kirvələrimiz torpaqlarımıza sahib çıxdıqları kimi mətbəximizi də əlimizdən alacaqlar. Necə ki, nənələrimizin min illər öncə bişirdikləri bükmə xəngəli gürcü xəngəli kimi bizə soxuşdururlar, kim zəmanət verir ki, sabah dolmamıza, bozbaşımıza, Şəki pitisinə, xaşımıza da sahib çıxmayacaqlar...?

Amma elə milli zadlarımız var ki, onları konservləşdirmədən də bir epidemiya kimi dünyaya yaya bilmişik. Bu, korrupsiyanın iliyimizdə-qanımızda olması və rüşvətsevərlikdə bütün dünya xalqlqrını qabaqlamağımızdı. İllər uzunu əcnəbilər gəlib bizlərə rüşvət  və korrupsiyaya görə eyib tuturdular, addımbaşı danlanırdıq, amma nəticədə onların dedikləri bizə kar etməsə də bizim həyat tərzimiz onlar üçün cəlbedici oldu və kababdirovkalar bir çox avropalının, amerikalının ağlını başından aldı...

Qayıdaq konservləşdirərək xaricilərə təqdim etmək istədiyimiz xaşa.Mənə elə gəlir ki, burda bir simvolik məna da var. Bəlkə də xaşımızı dünyada dəbə mindirməklə onları elə baş-ayağını gəmirdikləri dana kimi “peysər” olmağa, bizdən çox şey tələb etməməyə sövq etmək niyyəti var ortada. Əgər belədirsə, ilk növbədə həmin xaş konservlərini çox yüksək keyfiyyətlə konservləşdirərək Avropa Birliyinin üzvü olan 28 ölkəyə və Amerikaya ixrac etmək lazım, həmin ölkələrdə ayda bir dəfə pulsuz xaş yarmarkaları təşkil edilməlidir ki, daha çox xaşımızı yeyib başımızı aparmaqdan vaz keçsinlər. Kim bilir bəılkə, beynəlxalq birliyin oyunçuları xaşımızı yeyib günlərin bir günü elə Sərkisyanın da başını yeyəcəklər, götürəndə əli qanlı erməni cəlladıyla dananın nə fərqi var ki...