Tanınmış hüquqşünas Qurban Məmmədovun Moderator.az-a verdiyi müsahibəni təqdim edirik:
-Maliyyə
amnistiyası ilə bağlı bir müddət öncəki məqaləniz ziddiyyətli
fikirlər yaratdı cəmiyyətdə. Hansı şərtlərlə Siz belə bir amnistiyanın verilməsini
məqbul hesab edirsiniz?
-02
aprel 2013-cü ildə “Azadlıq” və “Yeni
Musavat” qəzetlərində dərc
etdirdiyim “XİLAS DÜSTURU” adlı yazımda
mən bu amnistiya təklifini etmişdim. Ancaq bunun şərtlərini də ətraflı izah
etmişdim. Bu amnistiya nəticəsində bəzi
adamlar dövlətdən ”“ bizdən oğurladıqları milyardları qanuniləşdirəcəklər. Bunun
millətə nə faydası var? Oğru, rüşvətxor, korrupsioner cəzalandırılmalı halda, bu
amnistiya ilə mükafatlandırılacaq. Bu
addımı yalnız milli barışıq əldə etmək, tarixi
bir mərhələni arxivə verib, yeni - keyfiyyətcə yeni bir mərhələnin başlanğıcı məqsədi
ilə atmaq olar. Bəs millətin qazancı nə olacaq ?
Bu günədək, son 20 ildə qanunsuz həbs edilən bütün insanlara bəraət
verilməsi və onlara vurulmuş maddi ziyanın ödənilməsi, vətəndaşların hər növ
dövlət borclarının ödənilməsi, tələbələrin
təhsil borclarının dövlət və ya oliqarxlar tərəfindən ödənilməsi, əhalinin
10-15 il ərzində kommunal xərclərdən
azad edilməsi, bütün gənclərin pulsuz mənzillərlə
təmin edilməsi, aliment öhdəlikərinin dövlət tərəfindən ödənilməsi (reqress iddia
ilə borcludan almaq şərti ilə), həddi-buluğa çatmamış bütün uşaqların dövlət
bankında adlarına ən azı 10 min manat pul yatırılması, bütün sənədsiz evlərin sənədləşdirilməsi,
bütün əlillərə maşın verilməsi, evdar qadınların müxtəlif növ məişət
avadanlıqları ilə təmin edilməsi, bir sözlə, qanunlaşdırılacaq oğurlanmış milli
sərvətin bir hissəsinin bu yollarla əhaliyə qaytarılması şərti ilə bu amnistiyanı
qəbul etmək olar.
Yoxsa bu amnistiya nəticəsində bir oliqarxın ”“ oğrunun rüşvətxor və
korrupsionerin 3000 mənzili, 10 zavod”“fabriki, on min hektarlarla torpağı, yüzlərlə
bağ evi, xarici dövlətlərdə milyardlarla hesablanan daşınmaz əmlakı, xarici
banklarda milyonlarla pulu və s. sərvəti qanuniləşəcək və millət də əvvəlki kimi
dilənçi halda qalacaqsa, iqtisadi durumu yaxşılaşmayacaqsa, ölkədəki rüşvət,
monopoliya və korrupsiya şəraiti davam edəcəksə, məhkəmələrdəki rüşvətxorluq, dövlət
idarələrindəki indiki süründürməçilik və pul qoparma şəraiti tüğyan edəcəksə, bu amnistiyanın milli maraqlar və dövlətçilik
baxımından xeyri nədir?
Oğru, rüşvətxor, korrupsioner, monopolist mütləq cəzalandırılmalı və
sərvətləri dövlət nəfinə müsadirə edilməlidir. Bunu istəmirlərsə, amnistiya ilə
özlərini və gələcək nəsillərini xilas etmək istəyirlərsə, buna yalnız ölkədə
milli barış və qarşılıqlı güzəşt şəraiti yaratmaq niyyəti ilə etmək olar. Başqa heç
bir halda bunu qəbul etmək mümkün deyil.
-Gülər Əhmədova haqqındakı son məhkəmə qərarını necə
qarşıladınız?
-Gülər Əhmədovanın dələduz
kimi məsuliyyətə cəlb olunması tamamilə qanunsuz idi. E.Abdullayevin təqdim
etdiyi təkzibedilməz sübutlardan görünür ki, söhbət dələduzluqdan getmir. Ancaq
rejim özünün dövlət hakimiyyəti əleyhinə olan cinayətini ”“ hakimiyyəti zorla ələ
keçirmə və ya onu zorla saxlama (CM-nin 278-ci maddəsi) və seçki sənədlərini
saxtalaşdırma, bilə-bilə səsləri düzgün hesablamama, yaxud səsvermənin
gizliliyini pozma (CM-nin 161-ci maddəsi) cinayətlərini ört-basdır etmək
üçün bu komediyanı uydurdu.
Uydurmağına uydurdu, ancaq uydurduğuna da elə hüquqi qiymət verdi ki,
cəmiyyət uydu. G.Əhmədovanın dələduzluğu sübut edilmişdisə, ona 3 il azadlıqdan
məhrum etmə kimi gülünc cəza verilməsi də, sonradan hansısa səbəblərdən bu cəzanın
şərti hesab edilərək onun azadlığa buraxılması da, paralel olaraq NİDA-çı gənclər haqqında qanunsuz (sərt yox!!!) hökmün çıxarılması da açıq həyasızlıqdır və
“lotu davranışı”dır. Millətə meydan
oxumaq, onu alçaltmaq, ələ salmaq, dövlətə və dövlətçiliyə, qanuna və
qanunçuluğa tüpürməkdir.
Əks təqdirdə, hakimlərin indiki həyasızlığını heç cür izah etmək
olmur. Doğurdanmı onlar bu adamların nakişi, qorxaq və biqeyrət olduqlarına belə
inanırlar?! Başqasının gənc övladı
haqqında belə həyasızcasına açıq qanunsuz hökm çıxaran hakim nəyə arxayındır görən? Şəxsən mən
onlara görə narahatçılıq keçirirəm. Çünki belə davam etsə, kiminsə əsəblərinin
anidən partlayış verməyəcəyinə təminat
yoxdur. Bütün hədlər aşıldı.
Nigar Yaqublu və Leyla Yunus işində qeyrət-namus-əxlaq
səddi, NİDA-çılarda, Tale Bağırzadə və hicab məhbuslarında bütün insani və dini
dəyərlər, G.Əhmədova da isə qanunçuluq anlayışları tamamilə tapdalandı.
Azərbaycan hüquq müstəvisindən çıxıb. Olduğu müstəvinin
qaydaları isə heç kimə məlum deyil. Bu çox qorxuludur. İlk öncə bu şəraiti
yaradan və idarə edənlərin özü üçün.
-Çingiz
Qənizadə Leyla Yunusa qarşı qanunsuz və ədəbsiz hərəkət edən polis əməkdaşının
mükafatlandırılması üçün DİN rəhbərinə müraciət edib. Eşitdinizmi? Nə baş verir
bu məmləkətdə?
-Çingiz
Qənizadənin fəaliyyəti hüquq müdafiəçiliyinə PARODİYADIR. Çox təəssüf! Ç.Qənizadə
milli-azadlıq hərəkatımızda iştirak edib. Zəhməti var. Ancaq adamlar öz
keçmişinin üstündən belə asanlıqla qara xətt çəkəndə, mən başa düşə bilmirəm bu
yola düşməyə onları məcbur edən nədir? Niyə axı Çingiz Qənizadə kimi adamlar
yaxınlarını, qohum-əqrəbasını, dostlarını, həmyerlilərini düşünmürlər? Açığı
deyim, şəxsən Çingiz Qənizadənin hərəkətlərinə görə onun övladlarının keçirdikləri
hissləri düşünəndə mənim ürəyim sıxılır. Axı biz meşədə yaşamırıq. Tək deyilik.
Bizim ətrafımız var. Biz bir addım atanda təkcə özümüzü düşünməməliyik axı. O
öz yolunu - zalımın yanında olmaq təyinatını könüllü seçib, indiki hərəkətlərində
də qeyri-adi heç nə yoxdur. Mənim ona həqiqətən həm heyfim, həm də yazığım gəlir.
Leyla Yunus “premyer-liqa”da oynayır.
Çingiz isə “top gətirən” rolunda. Belələri indi yüz minlərlədir. Çingiz də
onlardan biri - sıra nəfəri. Leyla xanımı isə xalqımız qorumalı və qiymətləndirməlidir.
-Sizin
Penitensiar Sistem haqqında yazdığınız məqaləni bəziləri: “Q.Məmmədov mövqeyini
dəyişir, deyəsən” - kimi qiymətləndirdi.
-Hərənin
öz ölçmə arşını var. Hər kəs öz əxlaqı, mənəviyyatı, dünyagörüşü və səviyyəsinə
uyğun da dəyərləndirmə edir. Mən düz bildiyimi deyəndə və edəndə kimin necə
münasibət bəsləyəcəyini nəzərə almıram. Hesabat verməli olduğum məqam Allah və
vicdanımdır. Mən penitensiar xidmətdə olan real vəziyyət barədə yazmışam. Və təkcə
o barədə yox. Hər kəs görmək istədiyini görür, eşitmək istədiyini eşidir. Bu,
insanın xislətindədir. Maraqlı olan başqa bir şeydir. Bir məsəl var: “Özü
tülküyə müqavimət göstərməyən, başqalarını şirə müqavimət göstərməməkdə ittiham
edəndə gülünc görsənir. Həm də vay o gündən ki, o başqaları həqiqətən də şirə
qarşı döyüşələr”.
-Qüdrət
Həsənquluyevin rus qoşunlarını Azərbaycana dəvət etmək və Gömrük İttifaqına,
Avrasiya Birliyinə getmək kimi təklifləri cəmiyyətdə ziddiyyətli fikirlər
yaratdı. Siz bu barədə nə düşünürsünüz?
-Q.Həsənquliyevin
tutduğu siyasi mövqe kimlərinsə xoşuna gəlməyə bilər. Heç mənim də ürəyimcə
deyil. Könül istərdi ki o da Milli Şurada olsun və bizimlə bir cəbhədə fəaliyyət
göstərsin. Bu da onun seçimidir. Hörmətlə yanaşmaq borcumuzdur, bəyənməsək də. Ancaq
mən inanmıram ki, Qüdrət bəy qeyd-şərtsiz rus qoşunlarının bura dəvət edilməsini
təklif etsin. Qətiyyən. Bu, bütün şüurlu həyatının ən şərəfli səhifələrinin
üstundən xətt çəkmək olardı. O da bizim kimi öz gəncliyini milli azadlıq hərakatında
rus imperiyasına qarşı mübarizədə keçirmiş bir şəxsdir. Görünür onun fikirləri
tam ifadə edilmir. Ancaq mən özüm hələ 1 ay bundan qabaq “Gömrük ittifaqı - nədən
olmasın?” adlı bir yazı yazmışam.
Erməni problemi (Qarabağ yox) birdəfəlik həll edilə bilərsə, yəni Ermənistandan
çıxarılmış yüz minlərlə türkün əvəzinə Qarabağda yaşayan ermənilər də son nəfərinə
kimi Ermənistana köçürülərsə, Naxçıvana eni 300-800 metr olan neytral zona
yaradılarsa, Avropa Birliyinin şərtlərinə uyğun şərtlərlə Rusiya ilə birlikdə
Avrasiya Birliyində iştirak nədən olmasın? Belə çıxır ki, NATO qoşunları Azərbaycana
gəlsə, biz müstəqilliyimizi itirmirik, rus qoşunu gəlsə itiririk? Bu nə məntiqdir?
Əgər biz dilemma qarşısındayıqsa, ikisindən birini seçməyə məhkumuqsa, üçüncü
variantımız yoxdursa, onda biz milli maraqlarımıza daha uyğun variantı seçməliyik.
İndiki vaxtda bizim 1 nömrəli milli marağımız erməni problemini (Qarabağ yox)
daimi və birdəfəlik həll etməkdir. Təbii ki, SSRİ-nin olduğu kimi bərpası Azərbaycanı
yenidən tam olaraq itirməkdir. Ancaq dünya şərtləri dəyişib. Rusiya rəhbərliyi
də bunu əla bilir. İndiki şəraitdə məncə Azərbaycan prezidenti Putinlə bu şərtlərlə
danışıq apara bilər və əminəm ki, Rusiya öz əsas niyyətinə çatmaq üçün 100-150
min Qarabağ ermənisini bir gecədə Ermənistana köçürər. Köçürmə xərclərini Azərbaycan
öz üzərinə götürə bilər.
Bu təklifi şərtləndirən reallıqlar var.
1. Rusiya Ukraynada qalib gəlsə, Qərbi üstələsə, Qafqazda da istədiyini
edəcək və Azərbaycanda olan “5-ci kalon” öz işini görəcək.
2. Rusiya Ukraynada uduzsa da, biz Qarabağı itirəcəyik. Çünki son
anda Rusiya öz niyyətinə çatmasa da, Qarabağın öz müttəfiqinə - Ermənistana
verilməsi üçün əlindən gələni edəcək və Avropa da buna susmaqla dəstək verəcək.
Avropa üçün Azərbaycanın maraqları önəmli deyil. Onlar da erməninin maraqlarını
güdürlər. Xristian təəssübkeşliyi daimidir.
Azərbaycan prezidenti bu istiqamətdə səylər göstərməlidir. Bizim üçün
önəmli olan torpaq bütövlüyümüz və ərazimizdə bir nəfər də olsa erməninin
qalmamasıdır. Bunun müqabilində isə bütün köçürmə xərclərini və Ermənistanı
iqtisadi bataqlıqdan çıxartmaq üçün müəyyən xərcləri Azərbaycan tərəfi öz üzərinə
götürə bilər. Bu prosesdə isə “öncə
problemin həlli, sonra isə Gömrük İttifaqı” əsas prinsip olmalıdır.
Putin buna gedəcəkmi? Gedərsə, Rusiyanı xilas edər, getməzsə, öz
siyasi niyyətlərinə “əlvida” deyər, biz yenə öz Avropa yolumuzu davam edərik - Qarabağı
müvəqqəti itirsək də.
Q.Həsənquluyevin bu təklifinin oxşarını 1945-ci ildə Mərhum Öndər,
Ümummilli lider M.Ə.Rəsulzadə etmişdi. O vaxt Cənubi Azərbaycanın SSRİ tərkibində
Şimali Azərbaycanla birləşməsi ideyasına o belə yanaşmışdı: “Önəmli olan Azərbaycanın
birliyidir. Rusiya imperiyası onsuz da daimi deyil”. Ulu Öndərin bu dahiyanə
fikri o vaxt reallaşsaydı, indi necə olardı? Məncə, elə bu məntiqlə də Q.Həsənquliyevin
təklifinə yanaşmaq lazımdır.
-Sizi maraqlandıran bir sual varmı, cavab verə bilərsiniz...
-Var.
09 oktyabr prezident seçkisi öncəsi “Yeni Müsavat” hansısa mənbəyə istinadən
belə bir məlumat yaymışdı ki, “İlham Əliyev Avropa və Rusiya ilə razılaşdıraraq
06 noyabr 2013-cü ildə müharibəyə başlayacaq və torpaqlarımızın xeyli hissəsini
geri alacaq”.
Təbii ki bu məlumatı oxuyan hər bir adam İ.Əliyevə səs verməli idi.
Bilmək istəyirəm: nə oldu, torpaqlar geri qayıtdımı? Artıq 2014-cü ilin may
ayıdır. Yox əgər torpaqlar yenə də erməni əlindədirsə, onda o məlumatı nə məqsədlə
yaymışdılar...?