Ana və uşaq ölümü faktlarının son zamanlar demək olar ki, daha tez ”“ tez şahidi oluruq. Indi doğuş zamanı ya ananı, ya balanı ya da hər ikisini itiririk. Hər birinin itkisi bir ailə üçün faciəyə səbəb olur desək yanılmarıq. Nənələrimiz danışardı ki, biz heç doğum evini tanımırdıq da. Amma sağlam, nur topu kimi körpələr dünyaya gətirirdik. Nə üçün müasir dövrdə tibb bu qədər inkişaf etdiyi halda bu problemin qarşısı alınmır?

Moderator.az-a açıqlama verən 7 saylı qadın məsləhətxanasının həkim- ginekoloqu Almaz Əsgərova bu proseslərin artmasında elə qadınların özünü günahkar sayır:

“Düşünürəm ki, hamiləlik zamanı qadınlarımız həkim nəzarətində çox az - az olur, konsultasiyalara vaxtlı- vaxtında getmirlər. Bunun nəticəsində də bəzi xəstəliklər aşkar olunmur. Belə hallarda isə doğuş zamanı ya təzyiq qalxır və ya başqa fəsadlar yaranır”.

A. Əsgərova eyni zamanda bu mövzunun qabardılmasını, daha kütləvi şəkildə təbliğ olunmasının tərəfdarı olduğunu da qeyd etdi. Səhiyyə Nazirliyinin mətbuat şöbəsinin rəhbəri Anar Qədirli də bunun əsas səbəbini hamiləlik zamanı yaranan patologiyalarla əlaqələndirdi:

“ Əksər hallarda ana və uşaq ölümünə səbəb qadınların ciddi şəkildə həkim nəzarətində olamamasıdır. Qadında hər hansı bir xəstəlik öncədən aşkar olunarsa profilaktik müalicə ilə nəzarətdə saxlanılar, nəticədə doğuş da normal nəticələnər”.

 A. Qədirli ana və ya uşaq ölümündə nadir hallarda həkimlərin məsuliyyətsiz və qeyri peşəkar olmasının nəticəsində baş verdiyini də bildirdi:

“Bunu tək valideyn məsuliyyətsizliyi ilə əlaqləndimək düzgün olmazdı. Bəzən həkimlərin məsuliyyətsiz yanaşması da ananın və ya uşağın ölümünə səbəb olur. Ancaq sizi əmin edirəm ki, belə hallarda cəsədlər tibbi ekspertizaya göndərilir, nəticəyə uyğun olaraq da tədbir görülür. Hansısa vətəndaşın ölümünə səbəb olan həkim dərhal işdən azad olunur”.

Mirqasımov adına xəstəxananın ginekologiya şöbəsinin baş həkimi Zemfira Həşimova isə ana və uşağın doğum prosesində ölməsində heç də hər zaman həkimin günahkar olmadığını bildirdi: “ Mən həkimlərin bunda günahı olmadığını düşünürəm. doğuş ayrı bir prosesdir. Bura praktika üçün Tibb Universitetindən çox savadlı tələbələr gəlir. Demək olar ki, bizim bildiklərimizi onlar da bilir”. Z. Haşımova ana və uşaq ölümlərinin artmasının səbəbini müasir dövrdə insanların keyfiyyətsiz qidalarla, geni dəyişdirilmiş məhsullarla qidalanmağında gördüyünü dedi:

 “Bu qidalar nəticəsində insanların, əsasən də qadınların orqanizmində müəyyən dəyişikliklər baş verir. Tərkibcə keyfiyyətsiz olan məhsullar insan orqanizmində immun zəifliyi yaradır, bu da müxtəlif xəstəliklərin yaranmasına yol açır”.

Psixoloq Elnur Rüstəmov zəmanəmizlə bağlı bir çox çətinliklərin yaşanması nəticəsində, insanlarda , xüsusən də hamilə qadınlarda psixoloji problemlərin yarandığını qeyd etdi:

“Bu psixoloji problemlər o həddə çatır ki, qadınlar hamiləlik dönəmində artıq bir sıra qoxularla yaşayırlar. Komplekslər, qorxular hamiləliyin yeddinci ayından sonra daha çox özünü biruzə verir. bunun üçün də düşünürəm ki, hamiləliyin ilk aylarından başlayaraq, qadınlar ginekoloq müalicəsi ilə yanaşı psixoloq dəstəyinə də müraciərt etməlidir. Yaxşı olardı ki, bu prosesdə xanımın yoldaşı da onunla bərabər iştirak etsin”.

E. Rüstəmov bir çox qadınların doğuş zamanı övladlarını itirdikdən sonra depresiyaya düşməsini də dedi:

“Bu qadınlar çox böyük əsəb sarsıntısı keçirdir. Övladını itirmiş qadınlarda məyusluq müşahidə olunur. Onlar bir daha hamilə olmamaq kimi qorxularla yaşayırlar. Və ya düşünürlər ki, yenidən hamilə olsa belə yenə də uşağı itirəcək.” Hüquq müdafiəçisi Mirvari Qəhrəmanlı düşünür ki, bu hallarla üzləşən ailə ilk növbədə məhkəməyə müraciət etməlidir:

“Ona görə ki, problemi yalnız məhkəmə həll edə bilər.Tələb olunmalıdır ki,müstəqil tib ekspertizası olsun Ümumiyyətlə həkimlər bir birinin tərəfini vermirlər.Məs:Bizim ölkədə müstəqil bir qurum yoxdur ki,özün müraciət edib,müstəqil rəy əldə edəsən.Ona görə də,ölüm hadisələrinin səbəbi həmişə həkimdən yan qaçır” Bu kimi problemlərlə sizə müraciət olurmu sualımıza isə M. Qəhrəmanlı belə cavab verdi:

“Yox.Heç cəhd eləmirlər.Amma cəhd eləmək lazımdır.Bu sahədə müstəqil, peşəkar QHT- ə də ehtiyac var. O da yoxdur.Bəlkə də var.Amma varlığı fəaliyyət sübut edir. Olanlar da(əgər varsa)marifləndirmə ilə məşğuldur.Marifləndirmə isə az bir qismi əhatə edir. İctimai qınağa ehtiyac var.TV-lər həkim məsləhəti təşkil edirlər,ancaq ölüm hadisələri ilə bağlı ictimai dinləmələr təşkil etmirlər.Ona görə ki,kimin pulu var,bir klinika açıb onun təbliğinə başlayır”.

Lalə Novruzlu