Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədr müavini, İslam Universitetinin dekanı, ilahiyyatçı alim Hacı Fuad Nurullah Moderator.az-a gündəmin bir sıra aktual mövzularıyla bağlı geniş müsahibə verib. Onunla söhbətin ikininci hissəsini təqdim edirik:

-Hətta xırda bir həşərata qədər hər şey şəriət hökmlərində var. Məsələn, adi bir ağcaqanaq insanın qanın sorursa, o qan nə dərəcədə murdar və ya nə dərəcədə pakdır, yaxud ağcaqanad hər hansı bir heyvan kəsimi zamanı ətrafa sırçrayan qanın üstündə oturursa, ordan qalxdıqdan və bir neçə dəqiə keçdikdən sonra o həşəratın orqanizmində baş verən proseslərdən həmin qan ağcaqanadın öz qanına çevrilə bilirsə bu zaman necə başa düşməli? Yaxud adi bir zəli insan bədəninə yapışan zaman onun qanı öz qanımı, yoxsa insanın qanıdırmı, bunun özü də şəriət hökmlərində var. Yəni şəriət elmlərini bilən hər bir tələbə mütləq olaraq bu biliklərə də yiyələnir. Din xadimi bunların hamısını bilməlidir. Bundan əlavə Azərbaycanda sunni və şiə təriqətində olan insanlar yaşayırlar, yaratdığımız həmin komissiyada da hər təriqətdən olan insanlar var.

-Azərbaycanda qəbiristanlıq biznesinin mövcudluğunu da hər kəs bilir. Bir neçə gün öncə Moderator.az ironiya ilə VİP qəbir yerləri təklif edirdi, belə ki, Lökbatan qəbiristanlığında olan əməkdaşımız qiyməti 10 min manatlara təklif edilən xeyli sayda hətta çarhovuzlu və bahalı mərmərlərlə işlənmiş, az qala bir nəsli dəfn etməyə yetəcək qəbir yerlərinin fotolarını çəkərək mövzunu ictimailəşdirmişdi.

-Ümumiyyətlə, islamda qəbiristanlıqla bağlı aydın hökmlər var. İslamda birmənalı olaraq qəbiristanlıq torpaqları həmin ərazidə yaşayan insanların dəfn olunmaları üçün yerli bələdiyyələr tərəfindən Allahın adına vəqf olunur. Rəhmətə getmiş insanın qəbir yeri üçün pul alınması İslamda haramdır və qadağandır. Rəhmətə gedənlər orada təmənnasız dəfn olunmalıdırlar. Sadəcə olaraq ola bilər ki, bir insanın kəfəni üçün vərəsələri və özü sağlığında pul tədarük eləsin. Yaxud rəhmətə getmiş adamı maşınla harasa aparmaq üçün müəyyən xərc çəkilə bilər. Amma bir insanın hətta yuyulması, kəfənə bükülməsi, cənazə namazı qılınması, dəfn etməyin hər biri təmənnasız əməl hesab olunur. Bunlar pulsuz icra olunmalıdır.

-Amma həqiqətdə vəziyyətin necə olduğunu sübut etməyə gərək yoxdur məncə...

-Bizdə bir neçə neqativ hallar var. İnsanlar öz rəhmətə gedənlərini gətirirlər şəhərdə məscidlərin tərkibində olan yuyucu yerlərinə. Əksər insanlar öz ölülərini yumurlar. Amma İslam buyurur ki, ölü yiyələri cənazəni özləri yumalıdırlar. Məsələn, ata-ana rəhmətə gedəndə onları kim yumalıdır? Övladları və yaxın qohumları yumalıdırlar. Əgər tutaq ki, mən öz ata-anamı yumuramsa, qardaş-bacımı yumuramsa, kiminsə onun yumaq üçün boynunda haqqı yoxdur, yalnız mənim boynumda haqdır onu yumaq. Onda da mən muzdla kimsəni tutmalıyam, mənim yerimə onu icra etməlidir. Ona görə də məscidlərin nəzdində yuyucular saxlanılır. Hətta Şeyx həzrətləri təklif də edib ki, məscidlərin nəzdində olan yuyucu yerlərinə kimsə rəhmətə gedənlərini gətirərək özləri yumaq istəyirlərsə, onlara şərait yaradılmalıdır ki, onlar öz cənazələrini yusunlar və gətirdikləri kəfənlərlə kəfənləsinlər. Yalnız işlədilən suyun və elektrik enerjisinin xərci alınsın.

-Bir müddət öncə “Azəriqaz” ölkədəki bütün dini ibadətgahların pulsuz qazla təmin ediləcəyini bildirmişdi. Bu söz olaraq qaldı, yoxsa sözdən əmələ keçdilər?

-Bizə təkliflər oldu və bütün qeydiyyatdan keçmiş məscidlərimizin sənədləri onlar tərəfindən alınıb və təklif olunub ki, bu il müddətində bu iş həyata keçirilsin.

-Yəni bu günədək bu prosesə start verilməyib.

-Mən bilən, artıq ödənmə başlanır.Özü də bu güzəştlər təkcə məscidlərə deyil, kilsə və sinaqoqlara da aid ediləcək. Bildiyim qədər hər bir dini məkanlara qaz müəyyən limitdə veriləcək, ondan artıq istehlak olunan qazın pulu isə əvvəlki qaydada ödəniləcək.

-“Azərsu” və “Bakıelektrikşəbəkə” bu təşəbbüsə qoşulmadılar deyəsən...

-Qoşulsalar gözəl olardı. Amma biz onları buna məcbur edə bilmərik ki. Təşəbbüs onlardan gəlməlidir.

-Hacı, “Təzə Pir” məscidinin girişində divardan QMİ Qazilər Şurasının fətvası asılıb və gəlişigözəl sözlər yazılıb. İnsanlarımızı israfçılıqdan çəkindirən tövsiyyələr adamın könülün oxşayır. Amma bir neçə pilləkən qalxıb mərasim zalındakı mənzərəni görəndə adam heyrətini gizlədə bilmir və qeyri-ixtiyarı özünə sual edir ki, aşğıda yazılanlar nə, burdakılar nə...?

-Dünyasını dəyişənlər üçün ehsan süfrələrinin açılması şəriətdə var. Amma “Quran” buyurur ki, nəinki ehsanatda, heç bir işdə israfçılıq olmaz. Bu məsələdə də dəfələrlə təkliflərimiz və məsləhətlərimiz olub. Amma bu məsələdə qəti qərar və ya hökm yoxdur ki, ehsanlar necə tənzimlənməlidir. Əgər Azərbaycanımızda qərar çıxsa ki, bu çərçivədə ehsan süfrəsi olmalıdır, onda bunu nizama salmaq olar.

-Bunu kim etməlidir ki? Axı bu iş QMİ-likdir...

- QMİ bu məsələyə nəinki biganə qalmayıb, şoxsaylı təşəbbüslər də edilib. Bu barədə hörmətli Şeyxin məxsusi çağırışı və QMİ Qazilər Şurasının fətvası, xalqa müraciəti var ki, camaatımız ehsanatda israfaçılığa yol verməsin. Sadəcə çay, limon, xurma və halva ilə kifayətlənmək olar. Bilirsiniz, bunu insanlarımız özləri etməlidirlər. Burada ictimai qınaq da əsas şərtdir. Biri o birinə deyəndə ki, ay kişi, ayıb deyilmi, sən niyə belə edrisən, niyə Allahın və Peyğəmbərimizin dediyinin əksinə gedərək isrfaçılıq edirsən, bu qınaq cəmiyyətimizdə olsa, məncə getdikcə bu məsələdə nizam yaranar. Amma insanlarımız bu məsələyə çox bəsit yanaşırlar ki, məgər mən filankəsdən əskiyəm ki, onun kimi öz ölümə ehsanat verə bilməyim? Yəni insanlarımız Allah və Peyğəmbər deyəni demir, filankəslərin dediklərini deyirlər. İnsanlarımız bir-birinin bəhsinə bu işləri görürlər. Bildiyim qədər hətta hörmətli Şeyx həzrətləri bununla bağlı məmurlara da çağırış edib, ancaq yalnız bir nəfər yüksk rütbəli məmur bunu qəbul edib, qalanlar deyib ki, bizim imkanımız öz ölülərimizə bu cür ehsan verməyə çatırsa bunu etsək rahat olarıq.

-Axı həmin israfçılığa elə bu binada şərait yaradılır.

-Burda şərait yaradılmır. Burda sadəcə ehsanat verilməsi üçün şərait yaradılıb. Amma öz ölüsünə ehsan verən insan hansı formada istəyirsə onu təklif edir. Amma biz dəfələrlə isrfaçılığın əleyhinə açıqlamalar vermişik. Möhtərəm Şeyxin də çoxsaylı çıxışları olub ki, israf etməyin, çalışın ehsanatlarınızda zənginlik olmasın, bu doğru deyil. Allah şahiddir ki, Şeyxin çoxlu belə çağırışları olub. Amma bu məsələdə insanların özləri ixtiyar sahibidirlər.

-Şeyx haqqında vaxtaşırı mətbuatda çox güman ki, məqsədli şəkildə dezonformasiya xarakterli yazılar gedir, iddialar səslənir. Olmaz ki, Şeyx ayda, iki aydan bir məxsusi olaraq medianı toplayaraq mətbuat konfransı keçirsin, ürəyində sualı olan jurnalistlər də ondan cavab istəsinlər. Bundan həm cəmiyyət udar, həm elə Şeyxin özü.

-Şeyx həzrətləri hər zaman xalqın içində olur. Heç bir nazir Şeyx qədər mətbuatla təmasda olmur və müsahibələr vermirlər. QMİ-nin mətbuat xidməti də operativ çalışır. Mətbuat xidməti də nə deyirsə, Şeyxin sözünü deyir.

-Elə suallar var ki, mətbuat xidməti onu cavablandıra bilməz axı.

-Əgər Azərbaycanda sağlam və normal mətbuatımız olsaydı, bəlkə də Şeyx dediyiniz bu addımı da atardı. Görün bu günlərdə Şeyx həzrətlərinin ünvanına mətbuat nə qədər iftiralar, yalanlar, uydurmalar yazırlar.

-Şeyx bu iftiralara aydınlq gətirmək üçün yalnız ANS-i məqbul bildi...

-Yox niyə ki. ANS getdi Türkiyədə Şeyxdən açıqlama aldı.

-Axı mətbuatın bəllidir ki, ANS kimi imkanı yoxdu ki, onu istənilən vaxt tapıb danışdıra bilsin.

-Onda biz neynəyək ki? Şeyx mütəmadi rayonlarda olur, Bakıda da çoxsaylı tədbirlərə qatılır.

-Amma mətbuat çoxlu sualların cavabın hələ də şeyxdən almağa müvəffəq olmayıb.

-Mətbuat çox şey istəyir və çox şeyləri də qarışdırır. Buna can lazımdır dözsün. Bunu hər adam bacarmaz. Şeyx həzrətlərinin 65 yaşı var. Bu insan bu yaşında bu cür enrji ilə fəaliyyət göstərirsə, xidmətləri edirsə, bunu hər adam bacara bilməz. Amma baxın, görün dünyada din rəhbərlərinə münasibət necədir. Vatikan nələrdən keçmədi, nələr baş vermədi? Görün Vatikanın rəhbərliyinin adını bir dəfə hallandırdılarmı? Heç bir xristian dünyası onu qeyri-adi formada hallandırdımı? Xristian dünyası özünün dini rəhbərini “müqədəs ata” adlandırır.

-Şeyxin cəmiyyətdəki və MDB-dəki nüfuzu bəllidir, amma ola bilsin ki, onun daim hədəfdə olmasında dini lider kimi bəzi siyasi bəyanatları da rol oynayır.

-Mən qətiyyən sizinlə razı deyiləm və Şeyxin bütün açıqlamaları dinimizdən qaynaqlanan məsləhətlər və millətimizin xoşbəxtliyinə, firəvanlığına xidmət edən tövsiyyələridir. Bir də ki, bu cür mənasız söz-söhbətləri jurnalistikaya gəlmiş təsadüfi adamlar məqsədli şəkildə yayaraq könül bulandırmaq istəyirlər.

-Şeyx il ərzində təxminən neçə nəfəri öz xətti ilə Həcc ziyarətinə yola salır?

-Belə bir kvota yoxdur ki, nə qədər göndərməlidir. Amma hörmətli Şeyx illərlə bu cür savab işləri görür və hətta jurnalistləri də ziyarətə göndərir. Hər il bir neçə jurnalisti şəxsən Həccə göndərir. Ümidvaram, inşallah Şeyx həzrətləri bu il də müəyyən qədər jurnalistləri Məkkəyə göndərmək təşəbbüsündə olar.

-Şeyx öz təşəbbüsü ilə edir bunu, yoxsa jurnalistlər ona müraciət edirlər bu barədə?

-O barədə məlumatsızam. Amma səhv etmirəmsə bir müddət öncə müsabiqə elan olundu və müsabiqədə qalib gələn bir çox jurnalistlər Həcc ziyarətinə göndərildilər.

-Tutaq ki, mənim də belə bir istəyim var, ancaq maddi durumum buna imkan vermir. Şeyxin məni Həccə göndərməsi nə dərəcədə doğrudur?

-Əgər maddi durumu zəif olan bir insan Həccə göndərilirsə, artıq hökm olur ki, maddi durumu düzəldi ki, ona getmək nəsib oldu.

-Adam var ki, qonşusu səfalət içində yaşasa da özü 10 dəfə Həccə gedir. Məsələn, QMİ bu cür ziyarətləri məhdudlaşdıra bilərmi ki, ay filankəs, belə etmə, bu cür et?

 -QMİ şəriətə zidd olan şeylərə məhdudiyyət qoya bilməz. Bir insan neçə dəfə istəsə Həccə gedə bilər və buna ixtiyarı çatır. Məsələn, Allah sənə imkan verib var-dövlət sahibi olmusan, mənimsə yoxumdur, bu sənin öz ixtiyarında olan məsələdir və kimsə Allahla sənin arandakı münasibətləri təftiş edə bilmıəz. Bu istək könüllü olmalıdır.

moderator.az/?xeber=46539