Moderator.az cəmiyyətin bütün təbəqələrinin problemlərini işıqlandırmağa davam edir. Saytımız bu dəfə bir Qarabağ qazisinin keçdiyi acı həyat yolu ilə sizi tanış edir.
Daşdəmirov Nizami Seyidəli oğlu Qarabağın səmasını qara
buludlar alanda Mingəçevir şəhərindən səngərlərə üz tutan ilk könüllüdür.
1992-ci ilin noyabr ayında mühasirəyə düşüb. 18 gün qar altında qalıb və
ayaqlarını don vuran Nizami dayı noyabr ayının 21-də mühasirədən çıxıb, Finqə kəndinə
düşə bilib. Deyir ki, Şuşa ovucumuzun içində idi. İlk döyüşü Marquşavanda olub.
1994-cü ildə özünü pis hiss edib. Müalicə üçün Moskvaya getməli olub. Orada
müalicə olunub. Həkimlər ona sağalsacaqsan, amma 10-15 ildən sonra ayaqlarını
tamam itirə bilərsən deyiblər. 2004-cü ildə ayaqları çürüməyə başlayıb. 2004-cü
ildə sağ ayağını dizdən aşağı kəsiblər. Təxminən bir aydan sonra isə sol
ayağının barmaqlarını kəsiblər. Bir qədər müddət keçdikdən sonra dabanını, sonra
pəncəsini, beləcə yavaş-yavaş ayağını kəsməli olublar. 2006-ci ildə daha bir əməliyyat
keçirib. Bu yaxınlarda isə Nizami dayı sağ ayağını itirib. Kürəyindən qəlpələr
çıxarıblar. Hələdə bədənində qəlpələr var. Şəkər xəstəsdir. Azərbaycanda 400 nəfər
I qrup Qarabağ əlili var. Mingəçevirdə yeganə Nizami dayıdır. Nizami dayı 150
manat pensiya alır.
Ailəlidir. İki oğlu bir qızı var. Ailədə heç kim işləmir.
Böyük oğlu Əlinin 23 yaşı var. Ağciyərləri xəstə olduğundan sağlamlığı üçün təhlükəli
işlərdə işləməyi məsləhət görülmür. Nizami dayı Əlini heç yerdə işə düzəldə
bilmədiyini deyir. Heç olmazsa, onun işləməsi də ailənin dolanışığı üçün kömək
olardı. Kiçik oğlu isə 3-cü sinifdə oxuyur.
1992-ci il “SƏDA” qəzeti, 9 oktyabr,
cümə, â„– 51 (5859) saylı buraxılışı
“Xankəndinə
ilk bayrağı özüm sancacağam” Cəbhədən yeni eşitdiyimiz informasiyanı müzakirə
edirdik ki, otağa hərbi formada üç nəfər daxil oldu. Müharibə zonasından gəldiklərini
bildikdə daha təzə (həm də şad) xəbər öyrənmək ümidi ilə onları suallara
tutduq. Əvvəl özlərini təqdim etdilər: Salman Maralov hərbi müxbirdir, “Səhər”
qəzetinə cəbhə xəttindən xəbər göndərir. Vəli Vəliyev kapitandır, batalyona
komandirlik edir. Baş leytenant Bayram Hacıyev qərərgah rəsisidir. Hər üçü
Tahir Əzimov adına Meşəli batalyonunun üzvüdür. Söhbətə Salman başladı: ”“ İlk
öncə sizi sevindirim ki, Laçının, Şuşanın, may ayından ermənilərin nəzarətinə
keçmiş, Əşrəfi, Qozlu, Sarıbaba, Nurəddin, Sərraf, Qaragav, Turşsu və adlarını
bilmədiyim onlarla kənd əlimizdədir. Düşmənin burnunu ovmuşuq. Biz o döyüşlərin
canlı şahidləriyik. Uşaqlarımız şir kimi vuruşurdu. Heç birini fərqləndirmək
istəmirəm. Amma mingəçevirlilərin əməliyyatlarda xüsusi xidmətlərini qeyd etməyə
bilmərəm. Həm arxa cəbhədəkilərin, həmdə ön cəbhədəkilərin. Laçın bölgəsinə ən
çox yardım Mingəçevirdən gəlir. Şəhəriniz qeyrətli oğulları ilə öyünə bilər.
Ağdam cəbhəsində “işləyən” mayor Məzahir İdrisov əsl hərbi mütəxəssisdir. Bir
çox əməliyyatlara özü başçılıq edib. İndi yaralıdır. Nizami isə (familiyasını
bilmirəm) pələngdir, qurd ürəklidir. Doğrusunu bilmək istəsəniz elə onun
haqqında danışmağa gəlmişik. Qardaş bu adamın heç kimdən, heç nədən qorxusu
yoxdur.Döyüşə silahsız girir, silahla qayıdır. O, vətənin müdafiəsinə ilin əvvəlində
Rəhim bəyin çağrışı ilə qalxıb. Kosalar, Qaragav, Şuşa uğrunda son anadək
vuruşub. İndi Laçın bölgəsində döyüşür. O, həmişə öndə olub, bu saat da, öndədir.
Hər kənd alındıqca irəliyə can atır. İstirahət, yemək onu maraqlandırmır.
Deyir, qorxuram Şuşaya məndən qabaq kimsə girib. Görün o, nə edib? Sentyabrın
21-də duman olduğundan əməliyyat dayandırıldı. Mövqeyimizi möhkəmləndirmək üçün
“N” kəndinə çəkildik. Birdə ayıldıq ki, Nizami yoxdur. Qorxduq. Çox axtardıq,
gördüm deyən olmadı. Səhərisi əlində torba qayıtdı. Dedi: “Torpaqdır, qalanın
altından yığmışam. İşdir əgər Şuşanı azad etməmiş ölsəm, şəhidlərin üstünə səpərsiniz.”
Onun qorxmazlığına, düşmənin nəzarət etdiyi əraziyə sağ salamat gedib
qayıtmasına heyran olduq. Qələbəmizə inamımız birə-beş artdı. Bir daha inandıq
ki, Nizamitək oğulları olan vətən basılmaz. Ondan yazın. Qoy Vətən cəngavərlərini
tanısın. Düzü ürəyimiz fəxrlə çırpınsa da, indiyədək Nizami barəsində heç nə
bilmədiyimiz üçün özümüzü qınadıq. Döyüşçü yoldaşları da, onun yeri yurdu
haqqında bir şey demədilər. Yalnız bilirdilər ki, qardaşı bazarın içərisindəki
bərbərxanada işləyir. Qardaşından öyrəndik ki, Nizami bərk və ağır xəstələnib
(soyuqdəymə) və evdə müalicə olunur. Bir neçə gün sonra halı yaxşı olduğundan
Nizami ilə görüşə bildik. Yoldaşlarının söylədiklərini danışanda o, təəcübləndi:
“Burda nə var ki? Mən adi döyüşçüyəm. Təriflənmək üçün vuruşmuram. Yaxşısı
budur ki, siz onların özlərindən yazın. Təvazökarlıq edib, öz barələrində heç nə
deməyiblər sizə” Çox təkiddən sonra “dilini aça bildik” -Familiyam Daşdəmirovdur,
Seyidəli kişinin oğluyam. 1966-cı ildə Mingəçevirdə doğulmuşam. 3 nömrəli məktəbi
bitirmişəm. Bərbərəm ailəliyəm iki uşağım var. Bu ilin fevralından cəbhədəyəm.
“Qaragav” deyilən batalyonun üzvü olmuşam, Şaiqin dəstədində. Sonra batalyon
dağıldı. Müxtəlif batalyonların tərkibində döyüşlərdə iştirak etmişəm. Hazırda
Yevlax batalyonundayam. Gülüstanın, Mərgüşəvanın, 3-cü sovxozun, Ağdərənin, neçə-neçə
kəndin azad edilməsində az da olsa, mənim də payım var. İndi Laçının, Şuşanın təmizlənməsinə
başlamışıq. Özünü reklam edənlərdən xoşum gəlmir. Müharibədə də nə ad, nədə
qazanc üçün iştirak etmirəm. Məni heç kim məcbur etmir. İstəsəm bu dəqiqə
silahı yerə qoyaram. Heç adımı da bir yerə qeyd etdirməmişəm. Amma ürəyim
dözmür. Onun hökmüdür məni odun-alovun içinə atan. Odur ki, yazmağı məsləhət
görmürəm. O, uşaqları dediyi torpaq məsələsini heç açıb ağartmayın. Torpağı
Yerevandan gətirməmişəm ki, Şüşadan-Kosalar tərəfdən gətirmişəm də. Onu düz
deyirlər ki, döyüşə silahsız, yalnız qumbara ilə girirəm. İkisi cibimdə, ikisi
də əlimdə. Tanakdan başqa bütün texnikanı idarə edə bilirəm. Bütün silahlardan
başım çıxır. Güllə məndən qorxur”¦ üç dəfə snayperlə vurmaq istəyiblər, güllələr
saçımı yalayıb keçib. Soruşursuz ki, mənə qayğı göstərirlərmi? Nə İcra hakimiyyətinin,
nə də işlədiyim “Kür” firmasının məndən xəbəri yoxdur. Heç buna ehtiyyac da
duymuram. Köməkləri bir yana mane olanlar var. Nə məqsədləsə, sahə müvəkkili
evimizə ölüm xəbərini çatdırıb. Yaxşı ki, evdə heç kim olmayıb (qonşulara
deyib). Təsadüfən səhərisi evə gəlməsəydim, nə şivən qopacağını təsəvvür edərsiniz.
Yenə bildirirəm: heç kimdən heç nə ummuram. Bircə arzum var. Arzumun həyata keçəcəyinə
ümidliyəm: “Xankəndinə ilk bayrağı özüm sancacağam” Bax bunu yazın. İndi isə
icazə verin mən getməliyəm, dərmanlarımı qəbul etməliyəm. Tez sağalıb cəbhəyə
qayıtmalıyam. ALLAH amanında qardaş. Xankəndində bayrağı sacdığın yerdə səndən
ilk müsahibəni götürməkdə mənim boynuma.