Ölkə əhalisi enerji daşıyıcılarının və kommunal xidmət haqlarının artırılacağı xəbəriylə sarsıldı. Bu zamana qədər neftdən gələn xarici kapitalla üz qızardan hakimiyyətin birdən-birə məlum addımı atmağa hazırlaşması bir çoxlarımız üçün gözlənilməz olsa da əslində labüd idi. Ötən ildən başlayaraq neft istehsalında kəskin azalmalar müşahidə olunur, verilən proqnozlar özünü doğrultmurdu. Məhz bu səbəbdən də ölkə başçısı ilə BP şirkəti arasında ciddi mübahisələr yaşanmış, rəsmi Bakı şirkəti beynəlxalq müqavilələrin şərtlərinə əməl etməməkdə günahlandırmışdı.

Enerji daşıyıcılarının və kommunal xidmətlərin qiymətinin artırılmasının yaradacağı ictimai gərginliyi azaltmaq üçün həyata keçirilən siyasət isə olduqca maraqlıdır. Hakimiyyət bir tərəfdən bununla bağlı müxtəlif məlumatları ən yüksək kürsüdə, ən səlahiyyətli şəxslər tərəfindən dilə gətirərək ictimaiyyəti yaxın günlərdə qarşılaşacağı şok xəbərə hazırlayır, digər tərəfdən isə ictimai narazılığı yatırtmaq üçün bu artımın əhalinin büdcəsinə dəxli olmayacağını vurğulayır. Elə bu faktın özü də məcburiyyət qarşısında buna gedildiyinin və arzulanmayan vəziyyət qarşısında qalındığının göstəricisidir.

İndiyə qədər Azərbaycanın az qala ən aparıcı, sarsılmaz iqtisadi imkanına mailk dövlət olması nağıllarıyla xalqı idarə etməyə çalışan, bütün dünyanı iqtisadi böhranlar bürüdüyü halda ölkəmizin inkişaf etdiyini bildirən rəsmi Bakının çarəsizliyi əslində onun yürütdüyü siyasətlə bir-başa əlaqədardır və görünən budur ki, 2014 il bu siyasətin tənəzzülünün başlanğıcı olacaq. Məsələ burasındadır ki, hakimiyyət bu günə qədər neft hasilatından gələn gəlirlərlə kifayətlənib, qeyri-neft sektorunun inkişafına əhəmiyyət verməyib. Neft qurtarandan sonra qaz hasilatıyla keçinməyə bəslənən ümid onun real iqtisadi investisiyalara yönəlməsini əngəlləyib. Ümidlərin yaratdığı arxayınçılıq isə sonunda soyuq duş effekti doğurub. Neft proqnozlaşdırıldığı vaxtdan əvvəl azalıb, qaz hasilatıyla yaranmış boşluğu doldurmaq isə hələlik mümkün deyil və bu xəmir çox su aparana oxşayır.

Ölkəmizin Avropaya qaz nəqli artıq iqtisadi məsələdən daha çox, geosiyasi hədisəyə çevrilib. Rusiya Azərbaycanın qaz siyasətini özünün Avropayla inteqrasiya strategiyasına zidd hesab edir və ciddi cəhdlə bunun qarşısını almağa çalışır. Düzdür, Azərbaycanın  "Nabukko vest” layihəsindən imtina edib "TAP”-ı seçməsi Rusiyanın maraqlarına qismən uyğun bir addım təsiri bağışlasa da bütün hallarda “TAP” lahiyəsi rəsmi Moskvanın Avropanı Rusiya qazından asılı vəziyyətə salmaq və geostrateji üstünlük qazanmaq məqsədinə qarşıdır. Əslində Rusiyada son zamanlar soydaşlarımıza qarşı artan təzyiqlərin bir səbəbi ölkəmizin Gömrük və Avrasiya Birliyinə cəlb olunmasıdırsa, digər başlıca səbəbi rəsmi Bakını bu işdən yayındırmaq və ya cəzalandırmaq istəyidir. Hazırda vəziyyət o həddə çatıb ki, Azərbaycan Rusiyanın istəkləri qarşısında daha artıq müqavimət göstərərsə, Rusiyada yaşayan milyonlarla soydaşlarımızın deportasiya olunması ehtimalıyla qarşılaşa bilərik, nəticədə ölkəmizin onsuz da həssas iqtisadi vəziyyətinə daha da mürəkkəbləşər. İqtisadi cəhətdən özünü tamamilə Qərbdən asılı vəziyyətə salan, bütün kapitalını Avropa banklarına yatıran Azərbaycan məmurlarının tam mənasıyla Rusiyameylli siyasət yürütmək imkanları isə yox dərəcəsindədir. Zira Rusiya bizim soydaşlarımızı özünün girovuna və təzyiq vasitəsinə çevirmişsə, Qərb də iri məmurlarımızın dəfinəsi üstündə oturub.

Sözsüz ki, iqtisadi həyatımıza ciddi təsir göstərən enerji strategiyasının dirəndiyi bu dalan əslində obyektiv səbəblərlə bağlıdır və bu məsələdə Azərbaycan hakimiyyətini çox qınamaq da mümkün deyil. Azərbaycan özünün coğrafi mövqeyinə görə çarpışan iki qlobal güc qarşısında bu cür təlatümlərlə üzləşir və hakimiyyətdə kimin olmasına və nə cür siyasət yürütməsinə baxmayaraq bütün bunlar yaşanacaqdı.

Vəziyyətin bu hala gəlməsinin bir də subyektiv səbəbləri var ki, rəsmi Bakı məhz bu istiqamətdə yürütdüyü siyasətlə ölkəmizi geopolitik münaqişələrdən asılı vəziyyətə salıb. Onun daha çox kapital əldə etmək, hakimiyyəti əldə saxlamaq hərisliyi, korrupsioner mahiyyəti ölkəmizi addımbaaddım indiki vəziyyətə yaxınlaşdırıb. Enerji mənbələrinin gətirdiyi xarici kapitalla kifayətlənən rəsmi Baki qeyri-neft sektorunun inkişafını özünün mövcudluğuna təhlükə kimi baxıb. Xüsusilə məmur-oliqarx sinfinin formalaşması, yaranan korrupsioner rejim daha rahat qazanmaq imkanı varkən iqtisadi layihələrin həyata keçirilməsinə marağı azaldıb. Azərbaycan insanının beyninə hansısa sənədə imza atmaqla xalqın milyonlarla sərvətini mənimsəmək psixologiyası hakim olub. Bu da real iqtisadi layihələrin həyata keçirilməsinin qarşını alıb. Nəticədə neftdən gələn xarici kapital nəinki ölkə iqtisadiyyatının təməlini təşkil edən istehsal sahələrinin formalaşdırılmasına yönləndirilməyib, əksinə hətta sovet dövründən qalan infrastrukturlar belə məhv olunub.

Azərbaycan hakimiyyətinin bundan sonra öz siyasətin dəyişdirmək imkanı isə yox səviyyəsindədir. Əvvəla, ona görə ki, oturuşmuş bir rejim var. Bu rejimin müftəxor məmurlarını yerindən tərpətmək ciddi sosial narazılıqlara səbəb ola bilər. Hakimiyyəti əldə saxlamaq üçün ölkə əhalisini neftdən qidalanan məmur ordusuna çevirən iqtidar ya onları işdən çıxarmalı və bununla da büdcənin xərclərini azaltmalı, ya da büdcəyə daxil olan mədaxili əlavə vergilər hesabına doldurmalıdır. Görünən budur ki, kommunal və enerji daşıyıcılarının qiymətlərini artıran iqtidar ciddi sosial təlatümlərə aparan ənənəvi siyasətini davam etdirmək fikrindədir.

İkincisi, ölkə iqtisadiyyatının hərəkətverici gücü hesab olunan kapitalın böyük qismi bir neçə məmurun əlində cəmləşib və yaradılan inhisarlar ölkədə qeyri-neft sektorunun inkişafına təkan vermir, verə də bilməz. İnhisarçılıq iqtisadi inkişafın təməl şərti sayılan azad rəqabət imkanını azaldır. Nəticədə onsuz da rahat bazar mühitində formalaşan iqtisadi layihələr özlərini yeniləyə bilmir, bazarın tələblərinə cavab vermək ehtiyacı hiss etmirlər. Bu isə onların istehsal etdiyi malların ölkə səhrədlərindən kənara çıxmasına şərait yaratmır. Ölkə daxilində qalan mal dövriyyəsi isə büdcəyə əlavə vəsaitlərin gəlməsini əngəlləyir. Nəticədə neft kapitalından asılılıqdan qurtula bilmirik, kapital isə daha çox eyni əllərdə cəmləşir və beləcə sosial təbəqələşməni daha da dərinləşdirir.

Belə Görünür ki, ölkə getdikcə iqtisadi böhrana doğru sürüklənir və əslində enerji daşıyıclarının və kommunal xidmət haqlarının artırılması da bu böhranın ilk xəbərçisidir.