Ərazidaşdan vətəndaşa baxış
Oxunub: 6204
07 Oct 2013 | 11:18
Ərazidaşdan vətəndaşa baxış
Günlərdir içimi rahat buraxmayan bir ifadənin açılışını verməyə çalışıram. Avropa Şurası Parlament Assambleyasında Ermənistan prezidenti Serj Sarkisyanın hiyləgər bir təbəssümlə işlətdiyi o dəhşətli ifadəni: “Qarabağ azərbaycanlılar üçün Ərazi, bizim üçün Vətəndir”.  Bunu hansı zəkalı məsləhətçi hazırlamış, deyə bilmərəm, ancaq ifadə özlüyündə illərdir bir-birinə düşmən kəsilmiş iki toplumun bir dəyərə baxışının çox real ifadəsidir. Bəlkə də duyğularımıza daha sərt şəkildə düşmənin toxunması üçün cümləni belə formalaşdırmaq olardı: “Qarabağ azərbaycanlılar üçün Ərazi olduğuna görə itirdilər, bizim üçün Vətən olduğuna görə qazandıq”.  Acıdır, ağırdır, ancaq nə yazıq ki, dosdoğrudur. Bunu o zaman yazıram ki, Qarabağ bizim üçün bundan sonra on illər, əlli illər üçün bir siyasi mırt mövzusundan başqa hansısa dəyər ifadə etməyəcək, içi mən qarışıq uzun illər siyasi qazanın içində bişənlər cəmiyyəti duyarsız insan yığını kimi görərək “altı aya, beş ilə və ya on ilə Qarabağı qaytaracam” deyə başları bişirəcəklər. Hətta dünyada bizim meyarlarımıza tam uyğun gələn ədalət prinsipləri tam zəfər çalanda, ATƏT-in Minsk və ya Kiyev qrupu Azərbaycan üçün Qarabağı tam səmimi olaraq geri qaytarmaq istəməyə başlayanda çılpaq vücudumuzdakı o xoranı hamı açıq gözlə uzaq məsafədən görmüş olacaq. Və anlayacaqlar ki, Qarabağ bizim üçün Vətən deyilmiş, sadəcə, Ərazi imiş. Burada, bu Azərbaycanda Qarabağı Vətən kimi içində yaşadanların sayı onu Ərazi kimi görənlərin sayından qat, qat, qat azdır. Hökumətlər bir yana, ATƏT-lər bir yana, Rusiya bir yana, sadəcə, Qarabağı Vətən kimi qaytarmaq istəyən xalqın ortada olmadığını nə yazıq ki, görəcəklər.  Mən əvvəllər bunu ədəbiyyat cümlələri ilə yazırdım ki, Qarabağ deyəndə şikəstə düşünürük, ağı düşünürük, kabab yemək yeri, kurort ərazisi kimi xatırlayırıq, ancaq niyəsə Vətən kimi yox. İndi isə siyasi terminlərlə açıq yazmağa məcburam ki, Azərbaycanın bundan sonra qalan Ərazilərinə Vətən kimi baxacaq düşünən insan çox, çox, çox azdır. Ən çox da bu fikrə iki ay öncə Bakıda helikopterlə Ağdama səfər edərkən Kür çayı boyunca torpaqlarımızı seyr edərkən gəldim. Hər yan baxımsız, verimsiz, şoranlaşmış Ərazi kimi görünürdü, insan sevgisinin və qayğısının hopduğu Vətən kimi görünmürdü.  “Vətən daşı olmayandan,  Olmaz ölkə vətəndaşı”.  Müəllifini xatırlaya bilmədim, bildiyim o ki, yaddaşımda ilişib qalmışsa və tez-tez bu şeir misraları məktəblilərin yazdığı inşalarda xatırlanırsa, maraqlı sayıla bilər. Bizdə “daş” sözünü bir sıra əsas sözlərə əlavə etməklə xeyli söz yarada biliblər: Vətəndaş, Yoldaş, Sirdaş, Məsləkdaş, Yurddaş, Silahdaş və bu qəbildən olan sözlər. İzahlı lüğətlərdə çox güman ki, hərfi mənası Vətəndə, Yolda, Məsləkdə, Sirdə, Savaşda bir yerdə olanlar, yan-yana olanlar kimi qeyd olunacaq. Mən burada yazının məzmununa uyğun olaraq bəlkə də ilk dəfə eşidəcəyiniz Ərazidaş sözünü təqdim etmək istərdim.  Vətəndaş nə rəmzi mənada Vətənin daşıdır, nə də Vətən məfhumu ilə birləşənlər, iç-içə, yan-yana olanlardır. Vətəndaş mənim anlamımda Vətəni içində daşıyanlardır. Öz ürəyini, beynini daşıdığı kimi daşıyanlardır.  Azərbaycanda rayonlarda çox sayda tikintilər aparılır, istehsal yerləri açılır, evlər dikəldilir. Nədənsə o rayonlarda hər dəfə olanda mən dərhal dikələn binaya yox, bükülən insana baxıram. Oxşamır vətəndaşa. Qırışmış sifətində, ütüsüz geyimində, yaşmaq altından qorxu ilə baxan gözlərində vətəndaş qüruru görmürəm. Əslində bir ərazidə yaşayan Ərazidaşlarıq çoxumuz. Bəlkə də buna görə ümumi say ifadəsini gözümüzə soxmağa çalışan kimsələrə haqq qazandırmalı da olursan: “9 milyonluq Azərbaycan xalqı”, “Dünyada yaşayan 50 milyon azərbaycanlı”, “Cümhuriyyət dövründə ərazimiz 114 min kvadrat kilometr olub”, “Səfəvilər dövründə 2 milyon kvadrat kilometr ərazimiz olub”. Ancaq ərazi, ancaq rəqəmlər... Ona görə də Azərbaycanın hər yerində də, mühacirətdə də bu mənada bizlər Vətəni içimizdə daşıyanlar deyilik, Ərazini içimizdə daşıyanlarıq, sadəcə, Ərazidaşlarıq.  Qarabağa həqiqətən də Vətən kimi baxmadıq və itirdik. İndi də Vətən kimi baxmırıq və ona görə də qaytara bilmirik. Soruşarsınız ki, itirdiklərini qaytaran xalqlar varmı? Əlbəttə, var. Amma bu biz deyilik. Sadalaya bilməyəcəyəm nəyisə itirəndən sonra qaytardığımızı! Deyəcəksiniz ki, bəs müstəqillik? Qarabağsız, kimə desən bu müstəqilliyi qaytarardılar, əzizlərim!  Bakıda neftlə eroziyaya uğramış torpaq sahəsində bağ-bağat salan dostumun iş metoduna baxıram. Bir metrdən artıq çürümüş mazut qatını tamam çıxarıb atandan sonra yerinə dağ rayonlarından maşınlarla torpaq daşıdaraq doldurmuş. Əkdiyi bütün ağaclar pöhrə vermiş, güllər açmış. Bəlkə biz də bu yolu keçməliyik? Tariximizdən, xarakterimizdən nələrisə tamam çıxarıb atmalıyıq, yerinə faydalı, münbit dəyərlər doldurmalıyıq. Buna yuxarıdan (məhz yuxarıdan!!!) inqilab da demək olar, cəsarətli islahat da demək olar. Sonda Yaradanın bizə bəxş etdiyi Əraziyə “gözəlim Vətən” deyən, bioloji Ərazidaşdan siyasi Vətəndaşa çevrilən İnsan obrazlarını görmək bəlkə bizlərə də qismət ola.  Bir erməni qatilinin ifadəsinə ilk dəfədir ki, haqq qazandırmanın ağrısı ilə bu söhbətdən ayrılıram...
Oxşar xəbərlər
18:30, Bu gün
BDU-da Respublika elmi konfransı: “1918-ci il mart soyqırımı tarixi tədqiqatlarda” - FOTO
18:23, Bu gün
Britaniya hərbi qulluqçular üçün 100 illik saqqal qadağasını ləğv edir
18:15, Bu gün
Bəstəkarın evinə həbs qoyuldu – Keçmiş kürəkənin şikayəti ilə... 
18:08, Bu gün
Paşinyanın etirafı: “Şahramanyan Ermənistan üçün təhlükə mənbəyidir” - ŞƏRH + FOTO
18:02, Bu gün
BDU Elmi Şurasının növbəti iclası keçirilib - FOTO
17:57, Bu gün
Düşbərə dünyanın ən yaxşı xəmir xörəkləri siyahısına düşüb
17:45, Bu gün
Ceyhun Bayramov Pavel Knyazevi qəbul etdi - FOTO
17:40, Bu gün
Rusiya XİN-dən İrəvana qulaqburma: 102 saylı hərbi baza barədə xatırlatma
17:35, Bu gün
“Qarabağ” Estoniya çempionatının bürünc mükafatçısı oldu
17:30, Bu gün
Hikmət Hacıyev: “Ermənistan geosiyasi oyunlardan çəkinməlidir”
17:25, Bu gün
“Coffee ‘N Joy” paytaxt sakinləri üçün konsert təşkil edəcək - FOTO
17:20, Bu gün
Aygün Zərbəliyeva: “Meta”da təxminən 20 nəfər azərbaycanlı çalışır" - FOTO
17:15, Bu gün
“Qarabağ” futbolçularına görə heç bir klubdan təklif almayıb
17:10, Bu gün
Kafe əxlaqsızlıq yuvası imiş - Sahibi cəzalandırıldı
17:06, Bu gün
Sumqayıtda fəhlə işlədiyi zavodda ölüb
17:02, Bu gün
Məhkəmə Ələsgər Məmmədli barədə qərar qəbul edib
16:57, Bu gün
BDU-nun 105 illik yubileyi ilə əlaqədar Tədbirlər Planı hazırlanacaq
16:52, Bu gün
“Coffee ‘N Joy” Avropa Gənclər Parlamentinə dəstək olub - FOTO
16:48, Bu gün
"Azsığorta" ötən il kiçilib, əməliyyat gəlirləri 1,4 milyon manatdan çox azalıb
16:45, Bu gün
Prezidentin köməkçisi: “ABŞ-nin müəyyən bəyanatları və addımları bizi məyus edir”
16:43, Bu gün
Bəşər tarixinin ən qanlı faciələri: 31 mart Azərbaycanlıların soyqırımı  - FOTO
16:38, Bu gün
Məşhur aparıcılar yenidən efirdə - Bu kanalda çalışacaqlar
16:35, Bu gün
"Azərbaycan və Ermənistan sülhə yaxındır" - Hikmət Hacıyev
16:32, Bu gün
“Azerçay” Novruz festivalı ilə sakinləri sevindirdi - FOTO
16:27, Bu gün
Saxta avtoehtiyat hissələri bazarı bürüyüb? - VİDEO
16:25, Bu gün
Nazir sabiq rəisə yeni vəzifə verdi
16:22, Bu gün
Naftalanda şəhid ailələri və qazilər üçün iftar süfrəsi açılıb
16:16, Bu gün
Energetika naziri Qazaxda vətəndaşlarla görüşüb - FOTO
16:10, Bu gün
BDU-da “31 Mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günüdür” adlı kitab sərgisi təşkil edilib - FOTO
16:05, Bu gün
Havada toz müşahidə olunur
16:02, Bu gün
Paytaxtda yol-nəqliyyat hadisəsi baş verib, sıxlıq yaranıb
16:00, Bu gün
Bakıda məhkum həbsdə öldü
15:55, Bu gün
Benziadan Qurbanova təşəkkür: “Onun sayəsində milliyə dəvət aldım” - VİDEO
15:50, Bu gün
“Meta” səsimizi dinləyirmi? - Şirkətin London ofisində çalışan azərbaycanlı ilə MÜSAHİBƏ
15:44, Bu gün
Bu gündən 181 avtobus yeni nəqliyyat mübadilə mərkəzindən hərəkət edəcək - FOTO
15:39, Bu gün
Ermənistan yenə MDB tədbirini boykot edib - FOTO
15:34, Bu gün
"İsrailin Suriyaya hava zərbəsi nəticəsində 42 nəfər həlak olub..."
15:28, Bu gün
Qarabağdan köçmüş haylar daha çox Rusiyanın bu regionuna üz tuturlar... 
15:25, Bu gün
Deputat: “65 yaş təqaüdə çıxmaq üçün çox yüksəkdir, uzunömürlülük nağıl kimi keçmişdə qaldı”
15:23, Bu gün
Azərbaycanda ata öz övladını oğurladı
15:20, Bu gün
Məhəmməd Peyğəmbər Ramazanın son 10 gününü necə keçirərdi?
15:18, Bu gün
Hulusi Akar ABŞ konqresmenləri ilə Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesini müzakirə edib
15:14, Bu gün
17 yaşlı qızı olan Aşıq Namiq ikinci dəfə evlənmək istəyir
15:10, Bu gün
Sahil Babayev Neftçalada vətəndaşları qəbul etdi - FOTO
15:07, Bu gün
Ukraynada vəfat edən azərbaycanlı jurnalist keçən il əməliyyat olunubmuş
15:05, Bu gün
Amerikalı politoloq: "Brüssel görüşü Cənubi Qafqazda sülhə növbəti təhlükə ola bilər"
15:03, Bu gün
“Müharibə və postmüharibə dönəmində terrorla üzləşməməyimizə səbəb onların peşəkarlığıdır”
15:00, Bu gün
"Premyer Liqanı sonuncu yerdə "Qəbələ" başa vuracaq" - AFFA rəsmisi
14:57, Bu gün
Rayonların birində gəlinə verilən dəhşətli işgəncələr: "Gecə həyətdə..." – ŞOK
14:52, Bu gün
Bakıda tanınmış alim əşyaları ilə birlikdə küçəyə atıldı - VİDEO
14:47, Bu gün
Azərbaycan Premyer Liqasında iki turun təqvimi açıqlandı
14:43, Bu gün
Qərbin ikiüzlü oyunu: Ermənistan niyə dəstəklənir? - ŞƏRH + FOTO
14:38, Bu gün
Bakıda VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu keçiriləcək
14:33, Bu gün
Azərbaycanda aparıcının evini yandırıblar? - DİN-dən RƏSMİ CAVAB + FOTO/VİDEO
14:28, Bu gün
Bu qadınlar pensiyaya 5 il tez çıxacaq - Yeni qanun
14:22, Bu gün
Fələstinin xarici əlaqələri erməni qadına tapşırıldı
14:18, Bu gün
Övladlığagötürülmə ilə bağlı araşdırma: Uşaq həqiqəti hansı yaşda bilməlidir? - FOTO
14:14, Bu gün
"Rusiyalı məmurlar ən yaxşı peyin satanlardır" - Con Kirbi
14:08, Bu gün
Dünyada ilin ən yaxşı avtomobilləri açıqlanıb - SİYAHI + FOTO
14:04, Bu gün
Nazim Bəydəmirlinin həbs müddəti uzadıldı
14:00, Bu gün
"Onlara 40 min manat maaş verməyə nə ehtiyac var?" -  Qüdrət Həsənquliyev
13:55, Bu gün
Araiklə müsahibə niyə yayımlanmadı? – AzTV-dən açıqlama
13:50, Bu gün
Təbrizli gənc qız ETTELAAT-a çağırıldıqdan sonra şübhəli şəkildə ölüb - FOTO
13:45, Bu gün
Bəzi dairələr Cənubi Qafqazda gərginliyin davam etməsi üçün Ermənistandan alət kimi istifadə edir - RƏY + FOTO
13:40, Bu gün
Bakıda məktəbin həyətində şagirdi it DİŞLƏDİ
13:35, Bu gün
Avtomobili ağ və qırmızı olmayan taksi sürücüləri nə etməlidirlər? - AÇIQLAMA
13:30, Bu gün
Azərbaycanlı qız Harvard Universitetinə qəbul olundu - FOTO
13:25, Bu gün
Beriyanın əsas günahı – o, Köniqsberqi Almaniyaya, Kurili Yaponiyaya qaytarmaq istəyib
13:24, Bu gün
“Milli Məclisin xüsusi iclası çağırılsın” - Qüdrət Həsənquliyev
13:20, Bu gün
Zəlzələdən sonra 7 ay çadırda yaşayan ailəyə RİH-dən cavab: “Hər bir vətəndaş evini sığortalamalıdır” - FOTO
13:15, Bu gün
BDU-da Günəş aktivliyinin tədris göstəricilərinə təsiri müzakirə olunub - FOTO
13:10, Bu gün
Sabah Bakıda 18 dərəcə isti olacaq
13:07, Bu gün
Ukrayna müharibəsi və onun mümkün nəticələri Cənubi Qafqaza nə vəd edir?
13:05, Bu gün
Füzulidə daha 35 ailəyə mənzillərinin açarları təqdim olunub - YENİLƏNİB + FOTO
13:04, Bu gün
Bakıda yeni elektrik avtobusu istifadəyə verildi - FOTO
13:00, Bu gün
"Ukrayna Rusiyanın yeni hücumuna tab gətirməyəcək" - Zelenski
12:56, Bu gün
Təhsil səviyyəsi uzunömürlülüyə necə təsir edir?
12:54, Bu gün
Nobel mükafatı laureatı Azərbaycanda rektorun müşaviri TƏYİN EDİLDİ
12:52, Bu gün
Azərbaycanın dörd gimnastı Dünya Kubokunda iştirak edəcək
12:50, Bu gün
Sevgilisinə atacağı ehtiraslı səsi səhvən 23 yaşlı oğluna ATDI: Anasını vəhşicəsinə QƏTLƏ YETİRDİ - TƏFƏRRÜAT
12:48, Bu gün
Azərbaycan cəmiyyəti işğalda olan kəndlərin azad ediləcəyinə inanır - SORĞU + FOTO
12:45, Bu gün
"Qərbin Ermənistana vermək istədiyi “təhlükəsizlik qarantiyasının” məqsədi..."
12:44, Bu gün
Tovuzda qanunsuz tikinti söküldü - VİDEO
12:42, Bu gün
Region üçün ÖLÜMCÜL TƏHLÜKƏ – Paşinyan Metsamorla bağlı niyə YALAN DANIŞIR? 
12:40, Bu gün
Rusiya Ukrayna müharibəsinin gerçək hədəfləri…
12:38, Bu gün
“73 manatlıq şəkər dərmanı 230 manata satılır, “tüccarlar”a kömək edən məmurlar var” - Deputatdan ETİRAZ
12:34, Bu gün
Elektroenergetika və bərpa olunan enerji sahəsində Texniki Komitə yaradılıb
12:31, Bu gün
Milli Məclisin xüsusi iclasının keçirilməsi təklif edildi
12:30, Bu gün
"Əlavə kassasiya qaydasında verilən şikayətlər əksər hallarda təmin olunmur"
12:27, Bu gün
Hərbi hissədə komanda-qərargah təlimi keçirilib - FOTO
12:24, Bu gün
Roma Papası məhbus qadınların ayaqlarını yudu - VİDEO
12:21, Bu gün
BDU könüllüləri aktiv fəaliyyətlərinə görə təltif ediliblər - FOTO
12:18, Bu gün
Vyananın yaşayış massivlərinin görünüşü əsasında Qarabağın şəhərlərini bərpa etmək olarmı? - VİDEO
12:15, Bu gün
Rəşad Məcid təltif edildi
12:10, Bu gün
Xaçmaz sakini bir aydan çox mədəsində çəngəllə yaşadı - VİDEO
12:05, Bu gün
Bayram günlərində Bakıdan Qəbələyə qatarla getmək istəyənlərin NƏZƏRİNƏ
12:02, Bu gün
Soyuducudakı pis qoxudan necə qurtulmaq olar? - 2 sadə üsul
12:00, Bu gün
Ədliyyə Nazirliyinin bəzi səlahiyyətləri ləğv edilir
11:55, Bu gün
Hakim vəzifəsinə namizədlər üçün 30 yaş tələbi ləğv edilir
11:50, Bu gün
BDU-da görkəmli türkoloq Ramiz Əskərin 70 illik yubileyi qeyd olunub - FOTO
GÜNLÜK
28 Mar 2024 | 19:28
Nazir üç universitetə yeni prorektorlar TƏYİN ETDİ - FOTO
28 Mar 2024 | 19:46
Bu meyvələr xoşbəxtlik hormonunu artırır
28 Mar 2024 | 23:32
Bakıda bu evlər bahalaşdı
28 Mar 2024 | 20:46
Məşhur türk serialı Qarabağda ÇƏKİLƏCƏK?
09:54, Bu gün
Bakıda iftar qiymətləri- Hansı restoranlar Ramazandan sui istifadəyə cəhd edir?- ARAŞDIRMA
16:22, Bu gün
Naftalanda şəhid ailələri və qazilər üçün iftar süfrəsi açılıb
28 Mar 2024 | 20:08
Çox şanslıdırlar: İki bürcü karyera yüksəlişi gözləyir
28 Mar 2024 | 19:50
Diplomsuz cərrahın qanunsuz əməliyyatları - Klinika nazirliyi necə aldatdı? - FOTO
28 Mar 2024 | 19:38
Toyuq ətinin yuyulmasının YARATDIĞI TƏHLÜKƏ  
28 Mar 2024 | 19:44
Şahmar Hüseynova yeni vəzifə verildi
HƏFTƏLİK
28 Mar 2024 | 11:56
Şuşalılara müjdə - İlk köç bu tarixdə olacaq
25 Mar 2024 | 15:28
"Terrorçuların arxasında dayananların hədəfi icra başçısı yox, Azərbaycandır"
23 Mar 2024 | 09:08
78 yaşı tamam olan tanınmış yazıçı: “Dostlarım gedib, qalmışam uşaq-muşaq əlində” -VİDEO+MÜSAHİBƏ
27 Mar 2024 | 12:03
Millət vəkilindən qalmaqallı parklanma qiymətləri ilə bağlı AÇIQLAMA
24 Mar 2024 | 19:04
Əhməd Qəşəmoğlu çağırış etdi: "Rədd olun ekranlardan!"
27 Mar 2024 | 11:10
Məcburi köçkünlər yaşadıqları evləri nə zaman təhvil verəcək?
23 Mar 2024 | 12:34
“Bu terror aktının məhz Araz Ağalarovın obyektində törədilməsi məsələsinə gəldikdə...”
23 Mar 2024 | 08:54
“Putin göstərdi ki, siyasi məqsədlərinə çatmaq üçün nə qədər lazımdırsa, o qədər rusu öldürəcək...”
27 Mar 2024 | 10:05
“Putinin ətrafı Ukraynanın “Krokus”dakı terror aktında iştirakına inanmır...”- "Bloomberg” 
27 Mar 2024 | 11:21
Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı DTX əməkdaşlarının peşə bayramını təbrik edib
AYLIQ
28 Mar 2024 | 19:28
Nazir üç universitetə yeni prorektorlar TƏYİN ETDİ - FOTO
28 Mar 2024 | 19:46
Bu meyvələr xoşbəxtlik hormonunu artırır
28 Mar 2024 | 23:32
Bakıda bu evlər bahalaşdı
28 Mar 2024 | 20:46
Məşhur türk serialı Qarabağda ÇƏKİLƏCƏK?
09:54, Bu gün
Bakıda iftar qiymətləri- Hansı restoranlar Ramazandan sui istifadəyə cəhd edir?- ARAŞDIRMA
16:22, Bu gün
Naftalanda şəhid ailələri və qazilər üçün iftar süfrəsi açılıb
28 Mar 2024 | 20:08
Çox şanslıdırlar: İki bürcü karyera yüksəlişi gözləyir
28 Mar 2024 | 19:50
Diplomsuz cərrahın qanunsuz əməliyyatları - Klinika nazirliyi necə aldatdı? - FOTO
28 Mar 2024 | 19:38
Toyuq ətinin yuyulmasının YARATDIĞI TƏHLÜKƏ  
28 Mar 2024 | 19:44
Şahmar Hüseynova yeni vəzifə verildi