Milli Şuranın uzun sürən müzakirələrdən sonra ehtiyat namizəd məsələsində razılığa gəlməsi və hörmətli alim, professor Cəmil Həsənlini bu statusda təsdiqləməsi seçki öncəsi yeni bir situasiyanın meydana gəlməsinə səbəb olub. Cəmil Həsənlinin namizədliyinin müzakirəsindən dərhal sonra ehtiyat namizədin sənədlərinin MSK-ya təqdim edilməsi, onun seçki qərargahının yaradılması və s. istiqamətdə işlərin sürətləndirilməsi Milli Şuranın vahid namizədi Rüstəm İbrahimbəyovun gəlişinə olan ümidlərin əhəmiyyətli dərəcədə azaldığını göstərir. Məhz bunun nəticəsidir ki, vaxt baxımından ciddi itkiyə məruz qalan Milli Şura bu itkinin yerini ikiqat enerji və hərəkət ortaya qoymaqla doldurmağa çalışır. Lakin bununla belə seçkiöncəsi ölkədəki mövcud anti-demokatik mühiti qismən də olsun yumşaltmağı lazım bilməyən, seçki saxtakarlığı sahəsində zəngin təcrübəyə malik olan hakimiyyət qarşısında Milli Şuranın uğur qazanacağı bu gün də kifayət qədər şübhəli görsənir. Bəzi siyasilər hesab edir ki, Milli Şura hətta Cəmil Həsənlinin namizədliyi altında belə seçkilərdə qələbə qazana bilməyəcək, bununla da demokratik kəsimin durumu seçkidən sonra bir qədər də ağırlaşacaqdır. Qərbin və Rusiyanın seçkilərlə bağlı hansı mövqe sərgiləyəcəyi ilə əlaqədar da fərqli fikirlər mövcuddur. Odur ki, Azərbaycan Xalq Partiyasının sədri Pənah Hüseynlə söhbətimizdə bütün bu məsələlərə aydınlıq gətirməyə çalışdıq.

- Pənah bəy, öncə Cəmil Həsənlinin Milli Şuranın ehtiyat namizədi kimi seçkilərdə iştirakına münasibət öyrənmək istərdik. Sizcə Mili Şuranın bu qərarı onun seçkilərdə qalibiyyətli iştirakı baxımından yetərincə sitimul verirmi?

- Şübhəsiz, bu sualı Milli Şura üzvlərinə yönəltsəniz, daha doğru olar. Amma prinsip etibarilə Cəmil müəllim Azərbaycanın hal-hazırda tanınan ən məşhur alimlərindən və siyasətçilərindən biridir. Bu baxımdan ehtiyat və ya əsas namizəd olaraq onun seçkilərdə iştirakı təsadüfi qarşılanmalı deyil. Şəxsən mən bu fikirdəyəm. C.Həsənlinin ehtiyat namizəd seçilməsi qərarı Milli Şuraya məxsusdur və bu qərara da hörmət etmək lazımdır. Əgər Cəmil müəllim seçkilərdə Milli Şuranın namizədi kimi iştirak edəcəksə, o zaman mən ona səs verəcəm. 

- Sizcə Milli Şurada elə bir şəxs var idimi ki, onun namizədliyi bu quruma Cəmil Həsənlinin namizədliyindən daha artıq uğur vəd etsin?

- Bilirsiniz, bizim hazırda Milli Şuranın mövqeyinə bu şəkildə yanaşmamız o qədər də etik olmaz. Milli Şura ehtiyat namizəd kimi C.Həsənlinin üzərində qərarlaşıb. Mən hesab edirəm ki, Cəmil müəllim namizədliyə ən layiqli şəxslərdən biridir. Bu səbəbdən də onun namizədliyini təqdirəlayiq hesab edirəm.

- Sizcə anti-demokratik mühitin hökm sürdüyü və hakimiyyətin bu dəfə də seçki saxtakarlığına gedəcəyi ilə bağlı əsaslı şübhələrin mövcud olduğu bir zamanda hansısa müxalif liderin seçkilərdə uğur qazanmaq şansı varmı?

- Bildiyiniz kimi, seçkidə iştirak çoxfunksiyalı bir məsələdir. Prinsip etibarilə demokratik seçki uğrunda mübarizə aparmaq baxımından da seçkilərdə iştirak etmək daha uğurlu yol hesab edilir. Müxalif liderlərin seçkidə iştirakı ilə bağlı qərarlar verilərkən bu məsələ də diqqətə alınıb. Mən də bu cür mövqe və qənaətin tərəfdarlarından biriyəm. Buna görə də hesab edirəm ki, seçkidə iştirak ilk növbədə anti-demokratik mühitə və seçki saxtakarlığına etiraz baxımından mühüm addımdır. 

- Bu gün müxalif yönlü siyasilərin demək olar ki, hamısı hakimiyyəti Dağlıq Qarabağ probleminin həlli istiqamətində hər hansı uğura nail olmamaqda ittiham edir. Necə hesab edirsiniz, Rusiyanın Ermənistanı aktiv şəkildə müdafiə etdiyi bir zamanda bu gün iqtidarı fəaliyyətsizlikdə ittiham edən hansısa müxalif liderin prezidentliyə gəlişi Qarabağ probleminin həlli baxımından nəyisə dəyişə bilərmi?

- Hesab edirəm ki, azad, ədalətli, demokratik seçkilərlə xalqdan mandat almış hakimiyyət Qarabağ məsələsinin həlli üçün daha böyük imkanlar əldə edəcək. Prinsip etibari ilə ölkənin demokratikləşməsi Qarabağ məsələsində Azərbaycanın üstün mövqe qazanmasına səbəb ola bilər. Bu baxımdan əlbəttə ki, mən indiki anti-demokratik mühitin Azərbaycanda mövcudluğunu istər ölkənin müdafiə potensialının hərəkətə gətirilməsi, istərsə də diplomatik müstəvidə, dünya ölkələri və beynəlxalq təşkilatların gücündən istifadə baxımından maneə hesab edirəm. Xalqa əsaslanan və xalqın dəstəyindən əmin olan hakimiyyət Qarabağ probleminin həlli istiqamətində daha cəsarətli addımlar ata bilər.  Bu baxımdan da hesab edirəm ki, demokratik seçki nəticəsində qalib gələn və xalqdan mandat alan hakimiyyət Qarabağ probleminin həlli istiqamətində indiki hakimiyyətdən daha əlverişli mövqe və imkanlara sahib ola bilər. Bu, birmənalıdır.

- Rusiya prezidentinin Bakıya səfəri əksər siyasilər tərəfindən Putinin seçkiöncəsi İlham Əliyevə dəstəyi kimi xarakterizə olundu. Siz necə düşünürsünüz, bu səfərdən sonra Azərbaycan demokratik düşərgəsi Rusiyanın seçkilərlə bağlı ədalətli mövqeyinə ümid edə bilərmi?

- Azərbaycan demokratik düşərgəsi yalnız indi deyil, heç vaxt Azərbaycan məsələsində Rusiyanın ədalətli mövqeyinə ümid bəsləməyib və bu gün də bəsləmir. Ən azından ona görə ki, Rusiyanın özü demokratik dövlət deyil. Buna görə də ona demokratik məsələlərdə ümid bəsləmək yanlışlıq olardı. 

- Pənah bəy, sizcə Qərbin seçkiyə münasibəti nədən ibarət olacaq? Budəfəki seçkilərdə Qərbin demokratik düşərgəyə ciddi mənada dəstəyinə şahid olmaq mümkün olacaqmı?

- Hesab edirəm ki, Qərbin Azərbaycanda keçiriləcək prezident seçkilərinə təsiri Azərbaycanda baş verəcək daxili proseslərdən asılı olacaq. Çünki kənar mövqelər bu proseslərdən asılı olur. Azərbaycan xalqı və cəmiyyətinin demokratik müqaviməti nə qədər güclü olarsa, beynəlxalq demokratik mərkəzlər tərəfindən də böyük dəstək almaq imkanımız bir o qədər də yüksək olacaq. Buna görə də Qərbin Azərbaycandakı seçkilərə təsiri xalqın özünün seçkiyə münasibəti ilə adekvat olacaq. 

- Deməli, Qərbin seçkiyə münasibətini faktiki olaraq Azərbaycan xalqı müəyyənləşdirəcək?

- Şübhəsiz. Əgər Azərbaycan xalqı demokratik seçkilərin keçirilməsi uğrunda daha böyük əzm ortaya qoyacaqsa, Azərbaycana beynəlxalq demokratik mərkəzlərin diqqəti və dəstəyi də bir o qədər çox olacaq. Yox əgər xalq belə bir əzm sərgiləməyəcəksə, Qərbin demokratik düşərgəyə dəstəyi o qədər də böyük olmayacaq, özünü o qədər də hiss etdirməyəcəkdir. Bu bağlılıq, hər zaman müşahidə olunub və bu dəfə də eyni şəkildə təkrarlanacaqdır. 

- Prezident İlham Əliyev bir-birinin ardınca imzaladığı iki sərəncamla həm məcburi köçkünlərin müavinəti, həm də güc orqanlarında çalışan şəxslərin əmək haqqını artırdı. Sizcə iqtidar bu və bu kimi addımlarla seçkiöncəsi xalqın dəstəyini təmin edə biləcəkmi?

- Öncə onu deyim ki, şəxsən mənim fikrimcə, iqtidar xalqın dəstəyini əldə etməyə səy göstərmir. Əgər azad və ədalətli seçkilər keçirilsəydi, o zaman iqtidar xalqın dəstəyini qazanmağa, xalqın düşüncəsində özü haqqında müsbət rəy formalaşdırmağa cəhd edərdi. Mən bu artımların seçki prosesində ciddi şəkildə rol oynayacağını güman eləmirəm. Məncə heç iqtidarın özü də bu məsələyə o qədər də böyük əhəmiyyət vermir. Buna görə də bu artımları iqtidarın xalqın dəstəyini qazanmaq cəhdi hesab etmirəm.

Seymur Əliyev (“Hürriyyət” qəzeti)