20 Yanvar faciəsinin Azərbaycan xalqının həyatında mühüm rol oynadığı, onun gələcəyinə, tarixi inkişaf yoluna cidid yön verdiyi şübhəsizdir. Məhz 20 Yanvar faciəsi fonunda milli kimlik mübarizəsinin zirvəsinə yüksələn Azərbaycan xalqı, 1990-cı ilin 20 yanvar tarixində öz azadlığı uğrunda sovet imperiyasına meydan oxumaqdan çəkinmədiyini, öz həyatı bahasına olsa belə, istiqlalına qovuşmaq niyyətində qəti olduğunu ortaya qoydu.
147 insanı şəhid edən, 638 nəfərin yaralanmasına səbəb olan, 841 vətəndaşımızı qanunsuz həbsiedən, bununla da Azərbaycan cəmiyyətində qorxu və xof mühiti formalaşdırmağa çalışan sovet Kremli, qısa zamanda anladı ki, heç bir qüvvə Azərbaycan xalqını öz azadlıq istəyindən imtina etməyə vadar edə bilməz.
20 Yanvar hadisələrindən dərhal sonra sovet imperiyasının qorxunc cinayətinə qarşı etiraz əlaməti olaraq Bakılda və respublikamıızn digər bölgələrində həyata keçirilən etiraz aksiyaları, Azərbaycan xalqının milli şurundakı oyanışdan, onun öz taleyinin sahibi olmaq istəyindən xəbər verirdi. Hansı ki, milyonlarla insan bu istəyin reallaşması üçün öz həyatını qurban verməyə hazır olduğunu nümayiş etdirir, sovet imperiyasına nifrət püskürürdü.
Azərbaycan xalqının məhz bu qətiyyəti sovet imperiyasını geri çəkilməyə vadar etdi. Xalq öz qəhrəman oğul və qızlarının qanı və cəsarəti hesabına azadlığa gedən yolda açdığı cığırla irəliləməyə, istiqlaliyyətini təmin etmək üçün daha sistemli addımlar atmağa başladı.
20 Yanvar olayları sovet imperiyasının qeyri-səmimi siyasi mahiyyətini, onun cinayətkar idarəetmə sisteminə malikliyini də ortaya çıxardı. Bakıda Azərbaycan xalqına qarşı sözün həqiqi mənasında qətliam həyata keçirən imperiyanın törətdiyi qırğınlar zamanı, milliyyətcə başqa xalqlara məxsus olan digər vətəndaşlar da həlak oldu ki, bu da “xalqlar dostluğu” imperiyasının gerçəkləşdirdiyi “xalqlar qırğını” idi.
20 Yanvar faciəsi sovet imperiyasının bütün dünyadakı nüfuzuna ciddi zərbə vurmaqla yanaşı, onun daxilindəki çürümə prosesinin sürətlənməsinə, yalnız Azərbaycanın deyil, digər xalqların da azadlığa gedən yolunun aydınlanmasına səbəb oldu. Başqa sözlə desək, Azərbaycan xalqı 1990-cı ilin 20 yanvar tarixində sərgilədiyi qəhrəmanlıqla digər müttəfiq respublikaların azadlığına da böyük töhfə vermiş oldu.
20 Yanvarla bağlı ən çox qürurverici məqamlardan biri də bu hadisələrə ümummilli liderin çevik və operativ reaksiyası oldu. 20 Yanvar hadisəsindən dərhal sonra baş verənlərə münasibət bildirən Heydər Əliyev, sadəcə xalqının taleyinə olan həssaslığını ortaya qoymadı. O, həm də məlum olaylara sərt və qətiyyətli yanaşma tərzi ilə dünya ictimai rəyinin formalaşmasında, bəşəriyyətin sovet imperiyasının Bakıda törətdiyi qırğınlara düzgün yanaşmasında mühüm rol oynadı. Qanlı Yanvar hadisələri fonunda ulu öndər bir kəs daha Azərbaycan xalqına öz sadiqliyini nümayiş etdirməklə yanaşı, onun düşmənlərinə susmayacağını, bu cinayəti beynəlxalq aləmdə ifşa edəcəyi mesajını verdi.
Xatırlayaq ki, Heydər Əliyev 20 Yanvar olaylarından bəhs edərkən bu hadisədə öz qəhrəmanlığı ilə tarix yazan şəhidləri Azərbaycan xalqının mili iftixar mənbəyi kimi xarakterizə edib və onların tarixdə məhz bu cür qalacağını vurğulayıb:
“20 Yanvar şəhidlərinin qəhrəmanlığı Azərbaycan xalqı üçün, Azərbaycan gəncləri üçün örnəkdir. Azərbaycanın bugünkü nəsli də, gələcək nəsilləri də bu şəhidlərin qəhrəmanlığından nümunə götürəcəklər. Azərbaycan xalqının milli azadlığını qorumaq üçün, müstəqilliyini qorumaq üçün daim mübarizədə olacaqlar. Daim qəhrəmanlıq nümunələri, vətənpərvərlik nümunələri göstərəcəklər. Ona görə də bu şəhidlərin həlak olması bizim üçün nə qədər qəm-qüssə doğurursa, nə qədər ağır itkidirsə, o qədər də xalqımız üçün qəhrəmanlıq nümunəsi kimi, örnək kimi bizim milli sərvətimizdir, milli iftixarımızdır”.
Bəli, 20 Yanvar Azərbaycan xalqının xilas günü, qurtuluş günüdür və biz bu günü hər şeydən öncə öz şəhdilikləri ilə bizə bəxş edən insanlarımıza borcluyuq. Və hər kəs bilməlidir ki, Azərbaycan xalqı sonsuza kimi ona azadlıq bəxş edən şəhdilərinə olan borca sadiq qalacaq.
Şəfəq Salmanlı,
Ədliyyə Nazirliyi, 3 saylı Bakı Asan xidmət mərkəzində Qeydiyyat şöbəsinin rəisi
