Üç gündən sonra 1990-cı ilin 20 yanvar olaylarının 30-cu ildönümü tamam olacaq. Azərbaycan tarixində həm faciə, həm də qəhrəmanlıq salnaməsi kimi xarakterizə edilən bu böyük tarixi hadisə, xalqımızın həyatında yeni bir dövrün, yeni bir eranın başlanğıcına səbəb olan dönüş nöqtəsidir.
Azərbaycan xalqının haqq səsini boğmağa çalışan, onun azadlıq istəyini sovet tanklarının tırtırları altında əzməyə cəhd edən imperiya, yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə Bakıya hərbi müdaxilə gerçəkləşdirdi. Nəticədə, Bakı və Azərbaycanın digər bölgələri də daxil olmaqla 147 vətəndaşımız sovet ordusunun açdığı atəş nəticəsində həlak oldu, 400 nəfər həbs edildi. Lakin SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin sədri M.Qorbaçovun qərarı əsasında Bakıya edilən hərbi müdaxilə, sovet imperiyası üçün əks-effektə səbəb oldu. Belə ki, Azərbaycan xalqını qorxutmaq, onu geri çəkilməyə vadar etməyə hesablanan bu müdaxilə, yüz minlərlə insanın küçələrə çıxaraq sovet rejiminə qarşı aktiv mübarizəsini stimullaşdırdı. Bununla da, Azərbaycan xalqı küçələri dolaşan sovet tanklarının gurultusu fonunda “Azadlıq” hayqırmaqla bütün dünyanı lərzəyə salan sovet ordusunu öz cəsarəti ilə məğlub etdi.
Verilən qurbanlar baxımından 20 Yanvar olayları faciə kimi dəyərləndirilsə də, bu, əslində Azərbaycan xalqının deyil, sovet imperiyasının, bu imperiyanın başında dayanan M.Qorbaçovun faciəsi hesab edilməlidir. Çünki 20 Yanvar olayları Azərbaycan xalqının qəhrəmanlıq salnaməsidir. Hansı ki, ona aruzusunda olduğu azadlığı məhz bu salnamə qazandırıb.
Azərbaycan xalqı “qırmızı imperiyanı” ifşa edir: Qanı, canı və cəsarəti bahasına...
20 Yanvar olayları yalnız Azərbaycan üçün deyil, bütün bəşəriyyət üçün izsiz ötmədi. 1990-cı ilin 20 yanvar tarixində sovet ordusunun Bakıda törətdiyi qətliam, SSRİ-ni dünyada rüsvay etdi, onun anti-bəşəri simasını bütün çılpaqlığı ilə ortaya qoydu. Bunu anlamaq üçün həmin dönəmdə dünyanın aparıcı media orqanlarında yer alan yazılara qısaca nəzər salmaq kifayətdir.
1990-cı ilin 20 yanvar olayından dərhal sonra SSRİ xüsusi xidmət orqanlarının bilavasitə nəzarətində olan media qurumları əsl həqiqətləri təhrif etməyə, dünya ictimaiyyətini aldatmağa çalışsa da, 20 Yanvar gerçəkliyi dünyanın aparıcı qəzetlərində öz əksini tapdı. Qərb ölkələrinə məxsus media orqnaları, eləcə də radio və televiziyalar sovet imperiyasının Bakıda törətdiyi vəhşilikləri öz maraqları konteksində ifşa etsələr də, bütövlükdə bu proses Kremlin anti-humanist və anti-insani siyasətinin ifşasını təmin etdi. Bütün bəşəriyyət bir daha anladı ki, bir tərəfdən xalqların həmrəyliyi şüarını irəli sürüb, digər tərəfdən “qardaş xalqı” öz tanklarının tırtırları altında əzən SSRİ, özünün iddia etdiyi kimi, dünyanı xials etmək, əzilən xalqların hüquqlarını təmin etməyə qadir deyil.
20 Yanvar olayları SSRİ-nin məhvini sürətləndirdi və nəticədə sadəcə sovet rejimi altında əzilən xalqlar deyil, “qırmızı təhlükə” qorxusu altında yaşayan digər dünya dövlətləri də 70 illik xofdan azad oldu.
Türkiyənin unudulmaz qardaş dəstəyi: “Azərbaycan xalqından əl çəkin!”
20 Yanvar olayları fonunda Azərbaycan xalqına ən böyük dəstək Türkiyədən gəldi. Belə ki, Bakı və digər Azərbaycan şəhərlərindəki qətliama ciddi etiraz edən Türkiyənin bütün iri şəhərlərində - Ankara, İstanbul, Qars, İzmir, Kayseri və s. bölgələrində kütləvi etiraz aksiyaları keçirilmiş, əli Azərbaycan insanının qanına batan sovet rəhbərliyi lənətlənmişdir.
Bakıdakı hadisələri qətliam kimi qiymətləndirən Türkiyə mediası, bu olayın dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasında da mühüm rol oynamış, bəşəriyyəti Kremlin vəhşiliyindən xəbərdar etmişdir. Türkiyədə Azərbaycan xalqına yardım etməklə bağlı konkret təkliflər irəli sürülmüş, bu yöndə müzakirələr təşkil edilmişdir.
Türk ictimaiyyəti 20 Yanvar olaylarının mahiyyətini təhrif edən, Azərbaycan xalqının üzləşdiyi bu böyük təhlükəyə laqeydlik srəgiləyən ABŞ siyasiləri və bəzi media orqnalarının mövqeyini də tənqid etmiş, onları Azərbaycanda baş verənlərə obyektiv münasibət bildirməyə səsləmişdir. Bu, Türkiyə xalqının, türk insanının Azərbaycan türkləri qarşısında tarixi xidmətlərindən biri kimi inkaredilməz və təqdirəlayiqdir.
Heydər Əliyevin şəxsi təhlükəsizliyini heçə sayaraq atdığı tarixi addım...
Tariximiz adına qürurverici məqamlardan biri də bundan ibarətdir ki, 20 Yanvar hadisəsinə ilk siyasi qiymət Azərbaycanın ümummili lideri Heydər Əliyev tərəfindən verilib. Belə ki, hadisədən dərhal sonra Moskvadakı Azərbaycan nümayəndəliyinə gələn Heydər Əliyev, Azərbaycan xalqına qarşı həyata keçirilən bu vəhşəti qəti şəkildə pisləmiş, bunu sovet hökumətinin cinayəti kimi xarakterizə etmişdir.
O dövrün şərtləri fonunda belə bir açıqlama ilə çıxış etmək Heydər Əliyevin sadəcə özü üçün deyil, bütün ailə üzvləri üçün böyük risk idi. Belə ki, bu açıqlamadan qəzəblənən Qorbaçov hökuməti onsuz da açıq konfiliktə getdiyi, rəhbərlikdən uzaqlaşdırdığı Heydər Əliyevə qarşı ən ağır cəza tədbirinə yol verə, onu susmaq üçün hər cür təxribat və cinayətə əl ata bilərdi.
Bu, intriqalara meyilli sovet siyasi sisteminin və sərt cəza aparatının iş mexanizminə yaxşı bələd olan Heydər Əliyevin özünə də yaxşı məlum idi. Lakin bütün bunlara baxmayaraq, Heydər Əliyev Azərbaycan xalqının çətin günündə nəinki susmadı, əksinə, Kremlin qanlı cinayətini bütün dünyaya car çəkməklə ona meydan oxudur. Bununla da sübut etdi ki, o, xalqın təhlükəsizliyini, Azərbaycan insanının həyatını öz şəxsi həyatından, şəxsi təhlükəsizliyindən üstün tutur və harada olmasından asılı olmayaraq yalnız öz xalqını, onunmaraq və aqibətini düşünür.
Heç zaman bitməyən borc!
Göründüyü kimi, biz bugünkü azadlığımıza görə hər şeydən öncə 20 Yanvar şəhidlərimizə, onların cəsarət və qəhrəmanlığına borcluyuq.
Məhz onların fədakarlığı, qorxmazlığı bizə bu azadlığı bəxş edib, bizi layiq olduğumuz zirvəyə yüksəldib. Odur ki, 20 Yanvar şəhdilərimizi yad etmək, onların ruhuna daim ehtiram göstərmək bizim mənəvi borcumuzdur. Heç zaman bitməyən, ödəndikcə artan borcumuz...
Seymur ƏLİYEV
e-mail: [email protected]