"Özləri buna inansaydılar, bizimlə birgə olmaq üçün çoxdan qaça-qaça yanımıza gəlmişdilər”

Artıq bir neçə müddətdir ki, Etibar Məmmədovun aktiv siyasətə qayıdacağı mətbuatda və sosial şəbəkələrdə geniş müzakirə olunur. Bu müzakirələrdə Etibar Məmmədovu dəstəkləyənlərə yanaşı əks mövqe numayiş etdirənlər də var. Və bu cür mövqe sərgiləyənlər müxtəlif ittihamlarla çıxış edirlər. 

Səslənən ittihamlara cavab vermək üçün AMİP Siyasi Şurasının üzvü Rəşad Bayramovla söhbətləşmək qərarına gəldik.

- Etibar Məmmədov heç vaxt siyasətdən kənarda olmayıb. 2004-cü ildən bu günə kimi ölkə gündəminə aid elə bir məsələ olmayıb ki, Etibar Məmmədov və AMİP ona münasibət bildirməsinlər. Söhbət yalnız Etibar bəyin yenidən siyasi prosesslərin önündə dayanmaq istəyib-istəməməsi ilə bağlı ola bilər ki, bu da təbii olaraq Etibar bəyin şəxsi qərarı olacaq və bu qərar da cəmiyyətdən gələn sosial sifarişin nə qədər real və təsirli olacağına bağlıdır.

- İstəklər və müraciətlər var və bu müraciətlərin sayı hər gün artır. Ən önəmlisi odur ki, bu istəklər təkcə milli istiqlalçıların istəkləri deyil. Hətta uzun müddətdir siyasi prosesslərdən kənarda qalan və passivləşmiş insanlar belə bu cür müraciətləri səsləndirirlər. Bununla bağlı ayrı-ayrı ictima təşkilatlardan da, siyasi partiyalardan da müraciətlər var və yaxın vaxtlarda onların kimliyi ilə bağlı mətbuatın da, ictimaiyyətin də məlumatı olacaq. Ad çəkməməyimizin tək səbəbi həmin partiyaların açıq şəkildə mətbuat vasitəsilə müraciət etməsini gözləməyimizlə bağlıdır. Bayaq da qeyd etdiyim kimi, təkcə “Etibar Məmmədov gəlsin” deməklə iş bitmir. Müraciət edənlər konkret olaraq əllərini daşın altına qoymağa hazır olduqlarını nümayiş etdirməlidirlər.

- Bəli, fəallıq var və sevindirici hal ondan ibarətdir ki, 15 ildən artıqdır bu və ya digər səbəbdən aktiv olmayan, partiyanın fəaliyətində iştirak etməyən partiya üzvlərimiz də fəallaşıb. Bundan başqa 1993-cü ildən bəri müxtəlif dövrlərdə, müxtəlif səbəblərdən partiyanı tərk etmiş insanlar da var ki, yenidən partiya üzvlüyünə qəbul üçün müraciət edirlər.

- Çox yaxşı sual verdiniz, qısa olaraq deyim ki, AMİP Nizamnaməsinə görə partiyadan getmiş insanların yenidən qəbulu ancaq və ancaq AMİP Siyasi Şurasının qərarı ilə həyata keçirilir. O şəxslər ki, müxtəlif səbəblərlə partiyanı sakitcə tərk ediblər və sonrakı dövrdə də partiyayla bağlı əks təbliğat aparmayıblar onların yenidən qəbulu Siyasi Şura tərəfindən dərhal həyata keçirilir. Digərləri ilə bağlı qərar isə partiyanın Mərkəzi İntizam Komissiyasının araşdırmasından və rəyindən sonra veriləcək.

- Siz ad çəkmədiniz, amma dediyiniz ittihamların və bir sıra da digər ittihamların müəllifi ADP sədri Sərdar Cəlaloğludur. İcazə verirsinizsə bu suala bir az ətraflı cavab verim. Bildiyiniz kimi AMİP 1992-1993-cü illərdə AXC-Musavat hakimiyyətində təmsil olunmayıb və həmin hakimiyyətə müxalifətdə olub. 1992-93-cü illərin Azərbaycanını xatırlayaq. Ölkədə məmur özbaşınalığı var, korrupsiya var. Parlament seçkilərini keçirib kommunistləri uzaqlaşdırmaq əvəzinə hakimiyyət kommunistlərlə hakimiyyət bölgüsü aparır və baş nazir postu onlara verilir. Ayrı-ayrı hərbi hissələr Əbülfəz Elçibəyə itaətsizlik göstərir və Sürət Hüseynova sədaqət andı içir. AXC-Musavat hakimiyətinin dəstəklənməsi üçün çağırılan mitinqə cəmi on min civarında adam toplaşır. Bütün bunlar göstərir ki, hakimiyyət xalqın inamını itirib. Bütün sadaladıqlarımı AXCP sədri Əli Kərimli də  bu ilin 18 iyun tarixində verdiyi müsahibədə təsdiqləyir. Sonra nə baş verir? Prezident Əbülfəz Elçibəy, Milli Məclis sədri İsa Qəmbər, Baş nazir Pənah Hüseyn Heydər Əliyevi Bakıya dəvət edərək ona vəzifə təklif edir. İndi siz deyin müxalifət partiyası olan AMİP və onun sədri Etibar Məmmədov hakimiyyəti niyə müdafiə etməli idi? Bu bilirsiz nəyə bənzəyir? Təsəvvür edin ki, ölkədəki narazılıq fonunda İlham Əliyev Bakını tərk edib Naxçıvana gedir. Nəticədə Milli Məclis tərəfindən səlahiyyətlərinə xitam verilir və sonra YAP hakimiyyəti müxalifət partiyalarının sədrlərini, misal üçün İsa Qəmbəri və ya Əli Kərimlini ittiham edir ki, niyə bizim hakimiyətimizi qorumadınız.

- Baxın, bu ittihamlar prosesslərdən xəbəri olmayan, adi bir diletant tərəfindən edilsəydi deyərdim ki, hadisələrdən xəbərsiz olduğu üçün belə danışır. Amma Sərdar Cəlaloğlu kimi hadisələrdən kifayət qədər xəbəri olan birinin belə ittihamlarla çıxış etməsi, yalan danışdığını bilə-bilə bu cür ittihamlar səsləndirməsi bir sıra başqa mətləblərdən xəbər verir. Görünən odur ki, Etibar Məmmədovun aktivləşəcəyindən qorxan xüsusi bir qrup əlində olan bütün imkanlardan istifadə edərək Etibar Məmmədova qarşı kampaniyaya start verib. Konkret olaraq 1998-ci ilə gəldikdə isə deyim ki, digər partiyaların seçkiləri boykot etməsi AXCP-nin Müsavata, Müsavatın da AXCP-yə güzəştə getməməsi ilə bağlı idi. Xatırlayırsınızsa Musavat İsa Qəmbərin, AXCP isə Əbülfəz Elçibəyin namizədliyi üzərində dayanmışdı və bu iki partiya bir-birinə güzəştə getmədiyi üçün baykot rolu tutdular. AMİP isə hesab etdi ki, bu boykot heç bir nəticə verməyəcək və seçkilərə qatıldı. 

Həmin seçkilərdə Etibar bəyin uğurunu, keçirilən mitinq və görüşləri də yəqin ki, xatırlayırsız. Sonrakı dövrdə həmin seçkilərlə bağlı əksər müxalif partiyalarının sədrləri seçkilərdə boykot taktikasından istifadənin yanlış olduğu və Etibar Məmmədovun seçkilərdə iştirakının düzgün atdım olması ilə bağlı fikir bildiriblər. Çünki məhz həmin seçki kampaniyasının nəticəsində cəmiyyətdəki ruh düşkünlüyü aradan götürüldü, ictimai fəallığa nail olundu, qorxu xofu götürüldü və vətəndaşlarda hakimiyyətin toxunulmaz olması ilə bağlı mif aradan qaldırıldı. İndi siz deyin seçkilərdə iştirak edib hakimiyyəti ən sərt şəkildə tənqid etmək, 30-dan artıq rayon və şəhərdə mitinqlər keçirib hakimiyyətin yarıtmaz siyasətini tənqid etmək hakimiyyət siyasətinə qulluq etməkdir, yoxsa Sərdar Cəlaloğlu da daxil olmaqla əksər müxalifət partiyalarının Etibar Məmmədovu hakimiyyətlə mübarizədə tək qoyması? Necə olur ki, Etibar Məmmədovun seçkilərdə iştirakı, rayon- rayon gəzib hakimiyyətin siyasətini tənqid etməsi, seçkidən sonra AMİP-in saxtakarlığa qarşı təkbaşına mübarizə aparması, üzvlərinin həbs olunması hakimiyyətin maraqlarına cavab verir amma Sərdar Cəlaloğlunun tək bir görüş və mitinq keçirmədən 2013-cü il prezident seçkilərində iştirakı və sonra da saxtakarlıqla bağlı tək bir aksiya belə keçirməməsi, məhkəməyə belə müraciət etməməsi müxalif mövqe hesab olunur?

Sərdar Cəlaloğlu müsahibəsində Etibar Məmmədovu 2003-cü il Prezident seçkilərində İsa Qəmbərə güzəştə getməməkdə və bununla da müxalifətin seçkidə vahid namizədlə iştirakına mane olmaqda da ittiham edir. Tam məsuliyyəti ilə deyirəm ki, həmin birliyin alınmamasının əsas səbəbkarlarından biri də elə Sərdar Cəlaloğlu olub. Həmin seçkilərdə AXCP Etibar Məmmədovun namizədliyini müdafiə etməklə bağlı qərar qəbul etmişdir. Rəsul Quliyev kimin namizədliyini müdafiə edəcəyi ilə bağlı rəsmi mövqe bildirməsə də adı çəkilən 3 partiyanın namizədini dəstəkləyəcəyini və hər hansı vəzifə tutmaq niyyətində olmayacağını bildirmişdi. Seçkilərə bir neçə gün qalmış Etibar Məmmədov, Əli Kərimli, İsa Qəmbərin görüşü olur və həmin görüşdə Etibar Məmədov namizədliyini İsa Qəmbərin xeyrinə götürməklə bağlı qərar verir və qərara alınır ki, İsa Qəmbərin prezidentliyi halında Etibar Məmmədov ölkənin baş naziri postunu tutsun.  Görüş gecə olduğu üçün səhər tezdənə partiya üzvlərinin və təşkilat sədrlərinin də qərarla tanış olması üçün AMİP-də Siyasi Şura və Bakı təşkilat sədrlərinin iclası çağırılır. İclasda iştirak edənlərin əksəriyyətinin Etibar bəyin qərarı ilə razılaşmadığına baxmayaraq Etibar bəy artıq söz verdiyini və qərarından dönməyəcəyini bildirir. Lakin elə iclas gedə-gedə Qurban Məmmədov AMİP qərərgahına gəlir və səhərə yaxın Rəsul Quliyevlə İsa Qəmbər arasında saziş bağlandığını deyir. Məlum olur ki, 3 partiya liderinin görüşündən sonra Sərdar Cəlaloğlu tez-tələsik saziş mətni hazırlayır. Rəsul Quliyevə çatdırır ki, guya üç partiya ondan xəbərsiz artıq hakimiyyət bölgüsü aparıblar. Bindan sonra Rəsul Quliyevin baş nazir olması şərtilə İsa Qəmbər və Rəsul Quliyev arasında saziş imzalanır. Bu məlumatı əldə etdikdən sonra Etibar Məmmədov dərhal İsa Qəmbərlə əlaqə saxlayır. O isə bildirir ki, məsələ Musavat divanında müzakirə olundu və divan üzvləri Etibar bəyin təklifləri ilə razılaşmadığı üçün o Rəsul Quliyevlə saziş imzalandı. Göründüyü kimi, 2003-cü ildə müxalifətin seçkilərdə vahid namizədlə iştirak etməməsinin səbəbkarı da Etibar Məmmədov olmayıb. Mən sənə əl uzadıram, sən əlimi itələyirsən sonra da məni günahkar çıxarırsan ki, niyə məni müdafiə etmədin. Rəsul Quliev də dəfələrlə öz müsahibələrində həyatında iki dəfə çox ağır nəticələr verən səhvə yol verdiyini və bunlardan birinin də 2003-cü ildə İsa Qəmbərin namizədliyini separat şəkildə dəstəkləmək olduğunu bildirib. Separat şəkildə dəstəkləmək ifadəsi də mənə yox Rəsul Quliyevə aiddir. İnanmayanlar varsa müraciət etsinlər mən həmin videoçıxışın linkini təqdim edim. Ən maraqlısı isə budur ki, Sərdar Cəlaloğlu da və ümumiyyətlə bu məsələ ilə bağlı AMİP-i ittiham edən digər siyasilər də məsələnin məhz bu şəkildə olduğundan xəbərdardırlar. Amma bütün bunlara baxmayaraq ictimaiyyəti çaşdırmaqda və Etibar Məmmədovun ünvanına ittiham səsləndirməkdə davam edirlər. 

Rəşad bəy həmçinin o da bildirilir ki, Etibar Məmmədov artıq 15 ildir kənara çəkilib və məsələlər artıq klüminasiya həddinə çatdığı anda yenidən meydanlara qayıtmaq istəyir. 

Bir daha təkrar edirəm ki, Etibar Məmmədov heç vaxt siyasətdən kənara çəklməyib. Sadəcə AMİP sədrliyindən istefa verərək siyasi prosesslərə rəhbərlik etməkdən kənarda dayanıb. Qurban Məmmədovun 2012-ci il 11 dekabrında verdiyi müsahibədən bir sitat gətirmək istəyirəm. Qurban bəy deyir ki: “Etibar Məmmədovun siyasətlə məşğul olmadığını demək siyasətdən xəbərsizlikdir. Etibar Məmmədov adı, varlığı ilə siyasətin içərisindədir. Biləsiniz ki, Azərbaycan siyasətində bir çox məsələləri də Etibar Məmmədovun mövqeyi müəyyənləşdirir. Onunla razılaşırlar, məsləhətləşirlər və s. Hesab edirəm ki, Etibar Məmmədov da son 20 ildəki öz siyasi fəaliyyəti ilə Azərbaycan xalqının lideri olmağa hazır şəxslərdən biridir”. 

İndi sual vermək istəyirəm. Bu 15 ildə siz nə etmisiz? Konkret Sərdar Cəlaloğlunun bu 15 ildəki fəaliyyəti nədən ibarət olub? Kitab yazıb satmağından danışmıram. Siyasi fəaliyyətdən gedir söhbət. Ayrı-ayrı internet televiziyalarda çıxış etməkdən və müsahibə verməkdən başqa nə etmisən? Sənin bu 15 ildə verdiyin bütün müsahibələrin oxunma sayı və çıxışlarının baxış sayı üst-üstə 200 min etmir. Etibar Məmmədovun bu və ya digər məsələ ilə bağlı təkcə 3 çıxışının baxış sayı 200 mindir. Bu 15 il ərzində AMİP-in də keçirdiyi tədbirlərin siyahısına baxın ADP-nin də. Sual olunur axı sənin fəaliyyətin AMİP-in fəaliyyəti ilə nə ilə seçilib ki, sən özünü müxalifət AMİP-i isə qeyri müxalifət hesab edirsən. 

Ən təhlükəlisi isə Sərdar Cəlaloğlunun AMİP və Etibar Məmmədovun ünvanına dedikləri deyil. Ən təhlükəlisi yenə də hər il olduğu kimi millətin başının altına yastıq qoyub “prosesslər artıq klüminasiya nöqtəsinə çatıb” deməkdir. Nədir o klüminasiya nöqtəsi Sərdar Cəlaloğlu? Niyə xalqda hər şey artıq həll olunub fikrini formalaşdırmağa çalışırsan. Əksinə xalqı mübarizəyə və fəallığa səsləməkdənsə hər şeyin artıq həll olunduğu fikrini formalaşdırmaqla nəyə xidmət edirsən? Etibar Məmmədovu müxalifətin birliyini pozmaqda ittiham edənlər, o artıq 15 ildir ki, sizlərə meydan verib. Bəs niyə birləşə bilmirsiz?

- Əvvəla onu deyim ki, bu məsələ ilə bağlı hazırlanan ilk işçi layihənin müəllifi mən olmuşam. Həmin sənəddə də, sonradan Pənah bəyin əlavələrində də, görüşdüyümüz partiya sədrlərinin təkliflərində də hansılar ki, həmin sənədə əlavə olunub hakimiyyətin apardığı islahatların dəstəklənməsi ilə bağlı hər hansı bir cümlə olmayıb. Əksinə bildirilib ki, siyasi islahatlar aparılmadan hər hansı bir islahatın aparılmasının mənası yoxdur və hansı islahatların aparılmalı olduğu o sənəddə öz əksini tapıb. Həmin sənəddə siyasi məhbus problemi, sərbəst toplaşmaq azadlığı ilə bağlı qoyulan məhdudiyyətlərin aradan qaldırılması, proporsional seçki sisteminin bərpası, parlament üzvlərinin sayının artırılmasından tutmuş seçki məcəlləsinə dəyişikliklər və demokratik seçki mühitinin yaradılması ilə bağlı bir sıra məsələlər öz əksini tapıb.

- Bu platformanın təşəbbüskarları olan AMİP, AXP və BAP sədrləri bir çox siyasi partiyalarla görüşlər keçirmişdi. Konkret mənim iştirak etdiyim və təkliflərini dinlədiyim partiyaları soruşursuzsa Müsavat başqanı Arif Hacılı, Ədalət partiyasının sədri İlyas İsmayılov, VHP sədri Sabir Rüstəmxanlı, ADP sədri Sərdar Cəlaloğlu, KXCP sədri Mirmahmud Fəttayev, BAXCP sədri Qüdrət Həsənquliyev, BQP sədri Fazil Mustafa, MDHP sədri Fərəc Quliyevlə görüşləri deyə bilərəm.

- Bəli, Sərdar Cəlaloğlunun kabinetində keçirilən görüşdə də iştirak etmişəm və Sərdar bəyə də sənədin mahiyyəti ilə bağlı məlumat vermişəm. Sərdar bəy də bildirib ki, bu hakimiyyətin islahat keçirmək niyyəti yoxdur ona görə də hər hansı təkliflərlə bağlı tədbir keçirməyə də ehtiyac yoxdur. Bu gün yenə də eyni mövqedə dayanaraq AMİP-i tənqid edir. Amma bir nəfər soruşmur ki, əgər islahatlarla bağlı təklif vermək hakimiyyətin dəyirmanına su tökməkdirsə o zaman ayın 11 də Fəzail Ağamalının təşkilatçılığı ilə keçirilən tədbirdə imzaladığın sənəd nə idi? Həmin sənədin 3-cü bəndini olduğu kimi qeyd etmək istəyirəm. “Ölkədə həyata keçiriləcək islahatları dəstəkləyir, ardıcıl və davamlı olmasını vacib sayırıq”. Yenə də sual olunur, necə olur ki, AMİP siyasi islahatların keçirilməsini tələb edəndə hakimiyyətin sifarişini yerinə yetirmiş sayılır amma Sərdar Cəlaloğlu islatları dəstəkləyəcəyik yazılan sənədə imza atanda müxalifət mövqe nümayiş etdirmiş olur? Məntiq hardadır?

- Baxın, AMİP zaman-zaman ölkədə keçirilən bütün ranqlı seçkilərdə iştirak edib. 1992-ci ildə Etibar Məmmədov namizədliyini geri götürərək faktiki olaraq Əbülfəz Elçibəyə güzəştə gedib, 2003- cü ildə isə İsa Qəmbərin xeyrinə namizədlikdən imtina edib və yalnız İsa bəyin bu dəstəkdən imtinasından sonra seçki kampaniyasını bərpa edib. 1990-1995-ci illərdə AMİP Parlamentdə 3 millət vəkili ilə, 1995-2000-ci illərdə millət vəkilləri Gülnarə Qurbanova və Cəbrayıl Əhmədov da AMİP-ə qoşulması ilə 5 millət vəkili ilə təmsil olunub. 2000-ci ildə keçrilən parlament seçkilərində AMİP-in iki namizədi Salyan rayon təşkilatının sədri Rüfət Ağalarov və Ağdaş rayon təşkilatının sədri Hidayət Qulamov deputat mandatı əldə ediblər. Amma digər partiyalardan fərqli olaraq AMİP həmin seçkilərin nəticələrini tanımayıb, adı çəkilən şəxslər də parlamentin işində iştirakdan imtina etmədikləri üçün partiyadan xaric olunublar. 2005-2010-cu illər ərzində də AMİP dolayısı ilə parlamentdə təmsil olunub. Çünki həmin illərdə millət vəkili olan Vahid Əhmədov və Əli Məsimlinin hər ikisinin namizədliyi məhz AMİP tərəfindən irəli sürülmüşdü. AMİP başqaları ilə müqayisədə Parlamentdə təmsil olunmağın yolunu kimlərləsə separat danışıqlarda  görmür. Əgər “Köklü islahatlarla dəyişikliklərə dogru” platformasında iştirak edənlərin Parlamentdə təmsil olunacağını deyənlər özləri buna inansaydılar inanın ki, bizimlə birgə olmaq üçün çoxdan qaça-qaça yanımıza gəlmişdilər.

- AMİP-in heç vaxt hər hansı bir müxalifət partiyası ilə və ya onun sədri ilə problemi olmayıb. Problemlər və ittihamlar həmişə başqaları tərəfindən edilib və yalnız bundan sonra onlara cavab vermək məcburiyyətində qalmışıq. Elə Sərdar Cəlaloğlunun misal gətirdiyi 2003 prezident seçkilərində də onların namizədlinin qeydə alınması üçün keçirilən bütün aksiyalarda iştirak edən və dəstək verən tək partiya AMİP olub. Malakan bağında olan aksiyalardan birində polis tərəfindən şəxsən mənim başımın yarıldığını, 15-dən artıq AMİP gənclərinin saxlanılaraq polis bölməsinə aparıldığını Sərdar Cəlaloğlu da yaxşı bilir. Bilmirsə müavini Həsrət Rüstəmovdan və ya hal-hazırda İsveçdə yaşayan və həmin vaxt ADP sədrinin müavini olmuş Natiq Cəbiyevdən soruşsun. AMİP heç vaxt hər hansı bir müxalifət partiyasının sədri ilə bağlı kampaniyada iştirak etməyib. 

Azərbaycanda bütün mətbuat səhifələrində və sosial şəbəkələrdə Sərdar Cəlaloğlunun hakimiyyətdən ayda 10.000 dollar alması ilə bağlı silsilə müsahibələr və yazılar gedəndə də nə AMİP rəhbərliyinin nə də partiyanın hər hansı bir sıravi üzvünün bir yerdə olsun belə bu məsələ ilə bağlı fikirlərinə, status və ya şərhlərinə rast gəlmərsiniz. ADP-də şəxsən tanıdığım və hörmət etdiyim insanlar var və onların bu və ya digər məsələyə münasibətlərinə də hörmətlə yanaşmışam. Elə 4 gün öncə ADP sədrinin müavini Tailiyyət Əliyev AMİP lideri Etibar Məmmədovun aktiv siyasətə qayıtması ilə bağlı suala cavab verərkən sədrindən fərqli olaraq belə bir addımın müxalifətin güclənməsinə təkan verəcəyini və Etibar Məmmədova inanan kifayət qədər sayda insanların da aktivləşməsinə gətirib çıxaracağını deməsi saglam məntiqin nətcəsidir. Bu gün AMİP-i 1993, 1998, 2003-cü illərdəki mövqeyi ilə bağlı tənqid edən Sərdar bəyin yadına isə 2005-ci ilin aprel ayında Etibar bəylə bağlı dediyi fikirləri xatırladıram: “Etibar Məmmədovun keçdiyi həyat yolu və fəaliyyəti prezidentlərə məxsus bir yoldur.Təəssüf ki, Azərbaycanda hələ Etibar bəyə layiq olduğu qiymət verilməyib. Amma mən inanıram ki, zaman gələcək və Etibar bəy layiq olduğu postda təmsil olunacaq”.