Türkiyə sərhədlərini aşaraq beynəlxalq səviyyəyə yüksələn və dünyanın ən böyük Aeronavtika, Kosmos və Texnologiya Festivalı olan TEKNOFEST 26-29 may tarixlərində Azərbaycanda keçiriləcək. Vətən Müharibəsində qardaş Türkiyənin mənəvi dəstəyi ilə əldə edilən Qələbədən sonra ölkəmizdə keçiriləcək TEKNOFEST texnologiya, elm, müsabiqə, həyəcan, dostluq və qardaşlıq duyğularıyla dolu bir festival olacağı şübhə doğurmur. 

 

İlk dəfə 2018-ci ildə təşkil edilən və “Milli texnologiya hücumu” devizi yoluna davam edən TEKNOFEST ölkəmizdə bir neçə müsabiqə üzrə həyata keçiriləcək. Müsabiqələrin bəziləri beynəlxalq iştiraka da açıq olacaq. 10 müsabiqə 3 kateqoriya üzrə keçiriləcək:

 

A (Məktəblər)

B (Universitetlər)

C (Fərdi).

 

Azərbaycanda keçiriləcək TEKHOFEST 10 müsabiqədən ibarət olacaq:

 

1. “Baku Skills” müsabiqəsi iştirakçıların 3D çap texnologiyasında istifadə bacarıqlarının təkmilləşdirilməsini hədəfləyir. Onun təsiri kosmik sahədən tibbi cihazlara qədər hər bir sənayedə görülür. 3D çapındakı irəliləyişlər texnologiyanı daha əlçatan və münasib qiymətli edərək təhsil sahəsində məşhurluğunun artmasına səbəb oldu. 3D çapın akademik sahələr üzrə bir çox istifadə üsulu var: biologiya tələbələri orqanları çap edə bilər, kimya tələbələri 3D çap ilə molekulları öyrənə bilər, qrafik dizayn tələbələri 3D versiya ilə öz məharətlərini sərgiləyə bilər, tarix tələbələri tarixi əsərləri çap edə bilər və memarlıq tələbələri də binaların 3D model dizaynını çap edə bilər. 3D çap mahiyyətcə yaradıcıdır, tələbələrə CAD proqram təminatından istifadə edərək 3D çap, dizayn vasitəsilə problemləri necə həll etmək barədə düşünməyə fürsət verir. Bu müsabiqə 3D çap üzrə həvəskarların işə başladıqlarında qarşılaşdıqları çətinliklərin öhdəsindən gəlməyə kömək edəcək. Yalnız Azərbaycan Respublikası vətəndaşları üçün nəzərdə tutulan müsabiqədə iştirak üçün son müarciət tarixi 2 fevral 2022-ci ildir.

 

2. “Ağıllı Qarabağ Hakaton” müsabiqəsi Azərbaycanın işğaldan azad edilən ərazilərində keçiriləcək. “Bir şəhəri nə ağıllı edir?” sualına müxtəlif yanaşmalar ilə müxtəlif cavablar mövcuddur. Ümumilikdə “ağıllı şəhər” “şəhər daxilində olan əməliyyatları daha yaxşı başa düşmək, onları idarə edə bilmək və məhdud resursların optimallaşdırılması” kimi şərhləndirilir. Digər bir yanaşmada isə, “ağıllı şəhər” əməliyyat səmərəliliyini artırmaq, məlumatı ictimaiyyətlə bölüşmək və daha keyfiyyətli dövlət xidmətləri və vətəndaşların rifahını təmin etmək üçün informasiya və kommunikasiya texnologiyalarından istifadə edilməsi kimi qiymətləndirilir. “Ağıllı şəhər” müsabiqəsinin məqsədi, müxtəlif proqram təminatlarından, istifadəçi interfeyslərindən və kommunikasiya şəbəkəsindən istifadə edərək əhaliyə yeni həlləri çatdırmaqdan ibarətdır. “Ağıllı şəhər” konsepsiyasında Əşyaların İnterneti (IoT) texnologiyası ən vacib həllərdən biridir. IoT bir-birinə bağlı olan cihazların bir-biri ilə kommunikasiya etməsi və məlumat paylaşması üçün mövcud olan bir şəbəkədir. Bu həllər bizə maşınlardan tutmuş, ev işlərinə, küçələrdə və bir sıra digər məqamlarda rast gələ bilər. Cihazlardan toplanmış məlumatlar bulud texnologiyası və ya fiziki serverlərdə toplanır, özəl və dövlət sektoru tərəfindən optimallaşdırılaraq ağıllı şəhər daxilində əhalinin rahatlığı üçün istifadəyə verilir. Əşyaların İnternetinin (IoT) bu layihədə önəmli olması ilə yanaşı, digər texnologiyalar da danılmaz rol oynamaqdadır. Bunlara misal olaraq, “Application Programming Interface” (APIs), “Artificial Intelligence” (AI), “Cloud Computing Services”, “Dashboards”, “Machine Learning”, “Machine-to-Machine Communications” və “Mesh Networks” və daha başqa texnologiyaları bildirmək olar. İstənilən ölkə vətəndaşları üçün nəzərdə tutulan müsabiqədə iştirak üçün son müarciət tarixi 16 mart 2022-ci ildir.

 

3. “Həvəskar Peyk Modelləşdirilməsi” müsabiqəsi tələbələr arasında kosmik sahəyə marağın artırılması və bu sahədə fundamental bilik və bacarıqlar formalaşdıraraq yerli kadrların yetişdirilməsi məqsədilə bir sıra ölkələrdə təşkil edilir. Bu müsabiqədə qarşıya qoyulan tapşırıqlar elektronika, mexanika, proqramlaşdırma kimi mühəndislik istiqamətləri üzrə nəzəri və təcrübi biliklərin tətbiqinə və inkişafına şərait yaradır. Bundan əlavə olaraq, iştirakçılar komandada işləmə, təqdimat və planlaşdırma kimi faydalı bacarıqlara yiyələnirlər. “Həvəskar Peyk Modelləşdirilməsi” müsabiqəsi ali təhsil müəssisələrinin tələbələri  üçün nəzərdə tutulub. Müsabiqənin şərtlərinə əsasən, komandalar tərəfindən kiçik peyk modeli hazırlanır. Model müəyyən edilmiş hündürlükdən buraxıldıqdan sonra yerə enərkən, sensorlardan lazımi məlumatı toplayır və həmin məlumatı paket formasında müvafiq interfeysə göndərərək təyin olunmuş missiyanı yerinə yetirir. Yalnız Azərbaycan Respublikası vətəndaşları üçün nəzərdə tutulan müsabiqədə iştirak üçün son müarciət tarixi 2 fevral 2022-ci ildir.

 

4. “Rocket Leagua” bir avtomobil futbol oyunudur. “The Esports Euro Cup Rocket League” Çempionat Seriyaları sırasında TEKNOFEST Azərbaycan çərçivəsində keçiriləcək. Ətraflı məlumat hələ paylaşılmayıb. 

 

5. “Sosial Yönümlü Texnologiyalar” müsabiqəsi Sosial innovasiya, GovTech, Sağlamlıq və ilk yardım kateqoriyalarını əhatə edir. Bu sahələrdə innovasiya və texnologiyaları orijinal və milli resurslarla həyata keçirmək əsas hədəfdir. Müsabiqə fərdlərin öz sosial məsuliyyət məlumatlılığı ilə texnoloji bilik və təcrübələrini inteqrasiya edərək cəmiyyət üçün faydalı layihələri ərsəyə gətirmələrinə dəstək olmaq məqsədi daşıyır. İnsan həyatına təsir edən bütün sahələrdə innovasiya və texnoloji inkişaf ilə tətbiq olunacaq layihələrin hədəfində faydalılıq, cəmiyyətə tövhə və asanlaşdırma dayanır. Bu istiqamətdə təqdim olunan layihələr qiymətləndirilərək tətbiq olunacaq. Yalnız Azərbaycan Respublikası vətəndaşları üçün nəzərdə tutulan müsabiqədə iştirak üçün son müarciət tarixi 17 fevral 2022-ci ildir.

 

6. Beynəlxalq “Pilotsuz Uçuş Aparatları” (PUA) müsabiqəsi tələbələr arasında aerokosmik sahəyə, pilotsuz uçuş aparatlarına marağın artırılması və bu sahədə fundamental uçuş bilik və bacarıqları formalaşdırmaq məqsədilə bir sıra ölkələrdə təşkil edilir. Bu müsabiqədə qarşıya qoyulan tapşırıqlar elektronika, mexanika, proqramlaşdırma kimi mühəndislik istiqamətləri üzrə nəzəri və təcrübi biliklərin tətbiqinə və inkişafına şərait yaradır. Bundan əlavə olaraq, iştirakçılar komandada işləmə, təqdimat və planlaşdırma kimi faydalı bacarıqlara yiyələnirlər. Beynəlxalq “Pilotsuz Uçuş Aparatları” müsabiqəsi ali təhsil müəssisələrinin tələbələri üçün nəzərdə tutulub. Müsabiqənin şərtlərinə əsasən, komandalar tərəfindən uçuş aparatı dizayn edilir. Müsabiqədə komandalara özlərinin dizayn etdikləri PUA-ları nümayiş etdirmək şansı verilir. Yalnız Azərbaycan və Türkiyə Respublikası vətəndaşları üçün nəzərdə tutulan müsabiqədə iştirak üçün son müarciət tarixi 31 yanvar 2022-ci ildir.

 

7. “Planer” müsabiqəsi gənclərin təyyarə modeli hazırlamasına və təyyarə konstruktoru qabiliyyətinin inkişafına yönəldilib. İştirakçılara əfsanəvi “ASW 28” planerinin dəqiq surətinin yığılması, ona elektron sistemlərin, naviqasiya sistemlərinin, xüsusi kameralar və qurğuları göyərtə yükü şəklində əyləncəli, yarı peşəkar müsabiqə təklif olunur. Bütün bu proses iştirakçılardan hər qrama qədər həllərin dəqiqliyinə diqqət yetirməyi tələb edəcək, eləcə də təyyarənin dizaynını necə düzəltməyi, bort avadanlığı və telemetriyanı başa düşməyi, proqramlaşdırmağı və avtonom uçuş yaratmağı, həmçinin müxtəlif sensorlar və faydalı kameralar vasitəsilə uçuş zamanı ərazi məlumatlarını toplamağı öyrədəcək. Yalnız Azərbaycan Respublikası vətəndaşları üçün nəzərdə tutulan müsabiqədə iştirak üçün son müarciət tarixi 17 fevral 2022-ci ildir.

 

8. “Aqrar Texnologiyalar” müsabiqəsi kənd təsərrüfatının ətraf mühitə, iqtisadiyyata və sağlamlığa təsir edən böyük problemlərinin həllinə yönəlib. Ərzaq tələbatı dünya əhalisinin artımı ilə birbaşa mütənasib olaraq artır. Daha çox insan daha çox tələbat deməkdir və bu da öz növbəsində istehsalın artmasına səbəb olur. Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatına (FAO) görə, fermerlər 2050-ci ilə qədər 70% daha çox ərzaq istehsal etməli olacaqlar. Sual ondan ibarətdir ki, qlobal kənd təsərrüfatı tələb trendlərindən geri qalmamağı və həmçinin uzun müddət ərzində sabit və çevik ola bilməyi bacaracaqmı. Əslində təbii sərvətlərin mövcud istifadəsi olduqca streslidir. Dünya Kənd Təsərrüfatı sektorunda problemlərin natamam siyahısı var: yararsız torpaqların meşəsizləşdirilməsi, bitki örtüyünün həddindən artıq kəsilməsi, qeyri-adekvat mədən yataqlarının istismarı dövrü, həddindən artıq otlaq, uyğun olmayan əkin dövriyyəsi, balanssız gübrə istifadəsi və üzləşdiyimiz ən ciddi problem isə iqlim dəyişikliyinin məhsuldarlığı azaltmasıdır. Həmçinin Kənd Təsərrüfatı Təşkilatına (FAO) görə bu sektor, süni intellektin və yüksək texnologiyalı həllərin istifadə edilməsinin artıq gündəlik həyatın bir hissəsinə çevrildiyi və hələ də istifadə edilməmiş imkanlardan ibarət bir qaynaq mənbəyinin olduğu ən sürətli inkişaf edən sektorlardan biridir. Yalnız Azərbaycan Respublikası vətəndaşları üçün nəzərdə tutulan müsabiqədə iştirak üçün son müarciət tarixi 17 fevral 2022-ci ildir.

 

9. “Robototexnika” müsabiqəsi insana gündəlik həyatda, kosmosda faydalı ola bilən və ya istehsalatda işinin müəyyən bir hissəsini yerinə yetirə bilən, günlük hər hansı bir işini sadələşdirən hətta əyləncəyə çevrilə bilən robotların dizaynını hədəfləyir. Robotlara müxtəlif növ mexaniki və ya pnevmatik əməliyyatları yerinə yetirmək üçün dizayn edilmiş, həmçinin materialın kinetik xüsusiyyətlərinə əsaslanan, öncədən proqramlaşdırılmış tapşırıqlar nəzdində fəaliyyət göstərən və ya süni intellekt tərəfindən idarə olunan, müxtəlif bort sensorları ilə yönləndirilən istənilən avtomatik qurğular daxildir. Yalnız Azərbaycan Respublikası vətəndaşları üçün nəzərdə tutulan müsabiqədə iştirak üçün son müarciət tarixi 17 fevral 2022-ci ildir.

10. “Yaşıl Texnologiyalar” müsabiqəsi resursların qorunmasına yönəlib. Bu gün istifadə olunan texnologiyalar ətraf mühitə, qlobal ekologiyaya və gələcək nəsillərin sağlamlığına təhlükə yarada bilər. Müsabiqə sənaye sahəsində enerji səmərəliliyini artırmaq, bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə etmək, bərpa olunan enerji mənbələrinin həssaslığını artıracaq texnologiyaları aşkarlamaq, günümüzdə istifadə edilən texnologiyalarının təkmilləşdirilməsi, təbii sərvətlərin ehtiyatlı istifadəsi və gələcək nəsillərə ötürülməsini təmin edə bilən uyğun layihələr, sıfır tullantı hədəfinin həyata keçirilməsini asanlaşdıracaq texnologiyaların aşkar edilməsi məqsədi daşıyır. Yalnız Azərbaycan Respublikası vətəndaşları üçün nəzərdə tutulan müsabiqədə iştirak üçün son müarciət tarixi 17 fevral 2022-ci ildir.

 

Azərbaycanda ilk dəfə keçiriləcək TEKNOFEST gənclərin süni intellekt, proqram təminatı, robotların və PUA-ların hazırlanması, standart planer modelində sınaqların keçirilməsi, uçuşun proqramlaşdırması və məlumatların toplanması, idarəetmə sistemlərinin layihələndirilməsi və inşası üzrə bacarıqlarını geniş şəkildə ictimaiyyətə təqdim edilməsi üçün unikal imkanlar yaradacaq. Gənclərin 3D proqramlarından istifadə zamanı təxəyyülünü sınamaq və onların dizaynlarını yaratdıqları layihələrdə tətbiq etmək imkanı da əldə edəcəklər. Beynəlxalq iştiraka açıq olan pilotsuz uçuş aparatları müsabiqəsində sabit qanad, dönən qanad, hibrid və hərəkətli qanad kimi kateqoriyalarda yarışlar keçiriləcək. Qaliblərin maddi və mənəvi mükafatandırılması da nəzərdə tutulur. Tələbələr və gənclər arasında kosmik sahəyə marağın artırılması və bu sahədə fundamental bilik və bacarıqlar formalaşdırılması, yerli kadrların yetişdirilməsində mühüm əhəmiyyət daşıyacaq. 

 

Hesab edirəm ki, bu müsabiqədə Azərbaycan gəncləri kütləvi şəkildə təmsil olunmalıdır. Təhsil Nazirliyinin, Müdafiə Nazirliyinin və digər güc strukturlarının tabeliyinədə olan ali və orta təhsil müəssisələri bu festivalda yaxından iştirak etməklə öz nailiyyətlərini geniş ictimaiyyətə nümayiş etdirməlidir. Müsabiqələrdə keçiriləcək yarışlar, iştirakçıların elektronika, mexanika, proqramlaşdırma kimi mühəndislik istiqamətləri üzrə nəzəri və təcrübi biliklərin tətbiqinə və inkişafına münbit şərait yaradacaq. Bundan əlavə olaraq, iştirakçılar komanda tərkibində çalışmaq, təqdimat və planlaşdırma kimi faydalı bacarıqlara da yiyələnəcəklər.