Hərbi-texniki inkişafın müasir mərhələsində şəxsi heyət faktorunun əhəmiyyəti keçən hər gün azalan dinamaika nümayiş etdirir. Əvvəllər müharibənin taleyini insan faktoru və qismən strateji planlaşdırma təyin edirdi. Hansı orduda daha çox döyüşçüyə malik idisə və heyəti doğru istiqamətdə istifadə edirdisə, həmin ordu da qalib gəlirdi. Sonra odlu silahlar müharibələrin nəticələrinə təsir etməyə başladı. Hazırda isə nüvə silahları daha qorxunc imkanlara m alikdir, lakin son 76 ildə bu silahlar adətən rəqibi aktiv hərbi əməliyyatlardan çəkindirmək məqsədilə saxlanılır. 

 

Son illərdə dünyada baş verən münaqişələrdə, o cümlədən Qarabağ Müharibəsində radioelektron mübarizə (REM) vasitələrininartan rolunu müşahidə etdik. Liviya, Suriya və Qarabağda aparılan döyüş əməliyyatlarında daha mükəmməl REM vasitələrinə malik olan Türkiyə və Azərbaycan rəqibləri üzərində həlledici Qələbə qazana bildilər. 

Müasir orduların təminatında REM vasitələri getdikcə daha böyük əhəmiyyət kəsb edir. Əvvəllər baş verən müharibələrdə REM-dən yalnız rabitə vasitələrinə müdaxilə üçün istifadə edilirdi. İndi isə döyüş silahlarının və texnikaların əksəriyyəti radioelektron bloklar vasitəsilə, bəzən də uzaq məsafədən radiodalğalar vasitəsi ilə idarə olunur. REM vasitələri düşmənə məxsus silahı onun özünə qarşı istifadə etməyə, onu ələ keçirməyə və ya komanda məntəqələri arasında əlaqəni pozmağa imkan verir. 

 

Son günlər sosial şəbəkədə Xankəndində mobil rabitənin fəaliyyətində ciddi çatışmazlıqlar olduğu barədə məlumatlar yayılır. Bu fəaliyyətlərin hansı vasitələrlə həyata keçirildiyi rəsmən açıqlanmır. Amma təbii ki, bəzi ehtimallarım mövcuddur. Düşmənə ipucu verməmək üçün konkret istifadə etdiyimiz avadanlıqlara toxunmayacam. Bunu rəsmi açıqlamadan sonra etməyim daha doğru olduğuna əminəm. 

 

Türkiyə, İsrail və Belarus ilə mövcud münasibətlərini nəzərə alaraq, Azərbaycana müasir texnologiyalar ixrac etdiyini ehtimal etdiyim şirkətlər və onların müxtəlif məhsullarının imkanları barədəoxuculara məlumat verəcəm. 

 

Məqalənin 1-ci hissəsi indiyə qədər Azərbaycan mediasında adı çəkilməyən Türkiyənin “Transvaro” şirkəti haqqında , məqalənin 2-ci və 3-cü hissəsi isə bu şirkətin istehsal etdiyi məhsullar barədə olacaq. Məqalənin sonrakı hissələrində İsrailin “Tadiran” şirkətini və onun istehsal etdiyi elektron mübarizə vasitələrini araşdırmağa  çalışacam. 

 

 

“Transvaro” şirkəti gecə-gündüz, termal və çoxməqsədli müşahidə sistemləri, lazer vasitələri, sərhəd təhlükəsizlik sistemləri, periskoplar, 360 dərəcə vəziyyət məlumat sistemləri və elektromaqnit silah sistemlərinin dizaynı və istehsalı ilə məşğul olan aparıcı Türkiyə  şirkətidir.“Transvaro” şirkətinin ofisi Türkiyənin İstanbul şəhərindəki Halkalı rayonunda 9500 kv.m-lik istehsal sahəsi ilə birlikdə yerləşir. Elektron/elektron optik sistemlərdə 30 ildən çox təcrübəməuə malik “Transvaro” Türkiyənin silahlı qüvvələri ilə bərabər bir çox müttəfiq və tərəfdaş ölkələrə  hərbi və ikili təyinatlı məhsullar ixrac edir. İxracatçılar arasında Azərbaycanın da ola biləcəyi istisna deyil. Şirkətin yaxın zamanda Bakıya səfəri və yerli nümayəndəliyinin açılması ilə bağlı müzakirələr aparması da mümkündür. 

1988-1991-ci il ərzində “Transanka” şirkəti ABŞ-ın “Varo” şirkəti ilə əməkdaşlıq nəticəsində Türkiyənin ilk yerli gecə görmə cihazını istehsal etmişdi. 1992-1993-cü illərdə şirkət Halkalı fabrik təsislərinin qurulmasını başa çatdırdı. 1994-çü ildə şirkət tam milliləşdirildi. 1995-ci ildə mina axtaran detektoru istehsal edildi. Bundan sonra şirkətin fəaliyyətləri aşağıdakılardan ibarət oldu:

 

1995-1996-cı illərdə 3 fərqli modelə malik ilk lazer hədəf göstəricisinin dizaynı və istehsalı baş tutdu.

1996-cı ildə İlk təlim atəş simulyatoru istehsal edildi.

1997-1998-ci illərdə 155 mm-lik sursatlar üçün elektron tənzimlənən qoruyucu hazırlandı. 

1998-2000-cı illər ərzində M48 / LEOPARD-1 tanklarının təlim simulyatoru mərkəzinin quraşdırılması bsşa çatdırıldı. 

2004-cü ildə ERYX tipli qısa mənzilli tank əleyhinə silahların sınaqlarını tamamladı.

2004-2009-cu illərdə Almaniyada 4 mina axtaran gəminin, 2 freqatın və 1 katerin istehsalında iştirak etdi.

2009 - 2012-ci illərdə 3500 termal silah nişangahı hazırladı və istehsal etdi. 

2012 - 2013-cü illərdə binoklların təmiri və montaj xətti quraşdırıldı. 

2013 - 2014-cü illərdə TÜBİTAK layihəsi ilə CMOS taktiki gecə görmə nişangahı hazırladı.

2014-2015-ci illərdə CLIP-ON termal nişangahını hazırlayaraq istehsal etdi. 

2015-2016-cı illərdə RED-DOT hədəf göstəricisini hazırlayaraq istehsal etdi.

2016-2017-ci illərdə snayper tüfənginin hazırladı və istehsal etdi.

2017-ci ildən bu günə qədər müxtəlif radar və termal monokulyar cihazların hazırlanmasını və istehalını həyata keçirir.

Şirkət əlavə olaraq 18 mm və 25 mm-lik gücləndirici borular vasitəsilə görüntünün formalaşdırılması ilə bağlı təcrübəyə malikdir. Şirkət siimulyator sistemləri/ mərkəzləri və elektron təhlükəsizlik sistemləri üzrə layihələrin müəlifi olaraq onları uğurla həyata keçirib və sifarişçiyə təhvil verib. 

 

“Transvaro” keyfiyyət idarəetmə sistemi ISO 9001: 2015 və AQAP-2120 standartlarının tələblərinə uyğun olaraq qurulub, həmçinin ABS Keyfiyyət Qiymətləndirmələri (ABS QE) və Milli Müdafiə Nazirliyinin Keyfiyyət İdarəetmə Departamenti tərəfindən təsdiq edilib. Şirkət ISO 14001, OHSAS18001 və Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyinin "Milli Məxfi" gizlilik səviyyəsinin təhlükəsizliyi sertifiktlarına da malikdir.