Son 21 gün ərzində 3 rayonun minalanan ərazilərinin xəritəsinin əldə edilməsi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin bu istiqamətdə apardığı məqsədyönlü fəaliyyətlərin nəticəsidir. Ali Baş Komandanın rəhbərliyi altında Silahlı Qüvvələrimizin döyüş əməliyyatları teatrında əldə etdiyi nailiyyətlər, Etrmənistanın Qarabağ məsələsində yalnız qalması, sonunda işğalçı ölkəni xəritələr mövzusunda geri addımlar atmağa vadar etdi. 

 

Əldə edilən iki rayonun xəritələrində 92 min minanın yerləşdiyi koordinatlar əks olunub. Minaların sayı və sıxlığı baxımından hələlik Fizuli və Zəngilan, Ağdamdan sonrakı yerdə qərarlaşıb. Lakin Tərtər və Cəbrayıl istiqamətində minaların az olacağını gözləmək doğru deyil, həmin ərazilərin xəritələri əldə edildikdən sonra mənzərə daha da aydınlaşacaq. Böyük ehtimalla Azərbaycan tərəfi daha çox adı çəkilən ərazilərdə basdırılıan minalı ərazilərin xəritələrini Ermənistandan geri tələb etməkdə təzyiqlərini artıracaq. 

 

Agdamın minalı ərazilərinin xəritəsinin qaytarılması zamanı prosesdə Rusiya sülhməramlıları passiv rol oynamışdı və bu barədə keçən məqaləmdə qeyd etmişdim. Bu dəfə isə general Rüstəmov, Gürcüstanın vasitəçiliyi və ABŞ-ın iştirakı ilə keçirilən prosesdə iştirak edib. Onun iştirakın detalları məlum deyil. Böyük ehtimalla bu iştirak sırf rəmzi məna daşıyıb. Çünki, işğalçı ölkə tərəfindən minalanan ərazilərin xəritələrinin qatrarılmasında, erməni silahlılarının Qarabağdan çıxarılmasında və Zəngəzur dəhlizinin açılmasında 6 aydan artıq müddətdə ləngiməsinə münasibət bildirməyən Rusiyanın davranışı, münaqişənin nizamlanmasına məsuliyyət daşıyan tərəf kimi, qəbuledilən deyil. Əvvəllər isə dəfələrlə Azərbaycandan erməni hərbçiləri İrəvana daşıyan sülhməramlıların komandanı, xəritələrin Azərbaycana verilməsində real addımlar atmadı. Münaqişənin nizamlanmasında rəsmi məsuliyyəti və imzası olmayan Gürcüstan və ABŞ-ın aktiv fəaliyyətləri alqışa layiqdir. 

 

Azərbaycan tərəfi gündəmdə olan aktual məsələlərin həlli üçün Tiflis üzərindən fərqli istiamət və fərqli platformalar seçməklə, prosesləri sürətləndirə bilib. Qısa müddətdə 3 rayonun minalı ərazilərinin xəritəsinin əldə edilməsi, vəziyyəti radikal şəkildə dəyişə biləcək nəticə də hesab oluna bilər. 

Hər iki mübadilə prosesinin Gürcüstanda və ABŞ-ın dəstəyi ilə baş verməsi,  Azərbaycanın ərazilərinin qısa müddətdə bərpa edilməsi, vətəndaşlarının mümkün qədər qısa müddətdə Qarabağa qaytarılması və regionda sabitliyin təmin edilməsi üçün istənilən konstruktiv platformada dialoqa hazır olduğunu göstərir. 

 

Proseslərdə Tiflisin və Qərbin vasitəçiliyi ilə daha sürətli, konstruktiv və məhsuldar nəticələr əldə edildiyini nümayiş etdirir. ABŞ və Gürcüstan post müharibə proseslərində artıq kifayət qədər yaxından iştirak edir və iki münaqişə tərəfi arasında etimad mühitinin yaradılması üçün pozitiv fəaliyyətlər həyata keçirir. 

 

Mina xəritələrinin Azərbaycana verilməsi onların aşkarlanmasına üçün sərf edilən resursların qənaəti ilə bərabər vətəndaşlarımız arasında itkiləri minimuma endirməyə imkan verəcək. Bu xəritələr həm də minatəmizləyənlərin həyatını və sağlamlığını təhlükədən xilas edəcək, Ağdamdan sonra ən böyük layihələrin icra olunduğu Fizuli rayonun bərpasını və məcburi köçkünlərin doğma yurd yuvalarına qayıtması proseslərini isə daha da sürətləndirəcək.  

 

Xəritələrin dəqiqliyi və ya saxta olması barədə səslənən fikirlərə gəlincə, peşəkar istehkamçılar üçün bunu dəqiqləşdirmək çətin məsələ deyil. Xəritələrlə bağlı belə bir fakt aşkar edilmiş olsaydı, rəsmi qurumlar keçən 21 gün ərzində ictimaiyyəti məlumatlandırardı. Həmin ərazilərdə yeni basdırılan və xəritələrdə əksini tapmayan minalara rast gəlinməsi istisna deyil. Bu kimi detalları nəzərə alaraq təhlükəsizlik qaydalarına ciddi riayət edilməlidir. 

 

Həbs müddəti başa çatan ermənilərin qaytarılmasına gəlincə tez ya gec ağır cinayət törətməyən ermənilərin qaytarılmasının mümkünlüyü barədə hələ keçən ilin sonunda yazmışdım. Azərbaycan ermənilərin qaytarılması prosesini, rəqib ölkədən fərqli olaraq qisas şousuna çevirmir. Bizim humanist addımlarımız Ermənistan tərəfinə dəfələrlə yol verdiyi yalnış fəaliyyətləri gələcəkdə təkrarlamaq üçün impuls verməli deyil. Son mübadilə prosesi, digər rayonların minalanan ərzi xəritələrinin Azərbaycana verilməsi ilə davam edəcəyinə ümidlər yaradır. 

 

Müharibədən işğalçı ölkəyə qaytardığımız minlərlə cəsədlərə, əsirlərə və digər saxlanılan şəxslərə görə Ermənistan hakimiyyəti hələ də Azərbaycana təşəkkür etməyib, bu isə bizim hansı təfəkkür sahibləri ilə mübarizə apardığımızı aşkar nümayiş etdirir. 

 

Azərbaycanın Vətən Müharibəsi aparmaqda və onu Qələbə ilə başa çatdıraraq ərazilərimizi işğaldan azad etməkdə əsas məqsədi, Qarabağa təhlükəsiz şəkildə qayıtmaqdan və oranı yaşamaq üçün  dünyanın ən gözəl məkanına çevirməkdən ibarətdir.