"Qərb Türkiyəyə borcludur" - "Haber7"

"Avropa Rusiyadan enerji asılılığını azaltmaq üçün Türkiyəni strateji təhlükəsizlik yastığına çevirir..."

Türkiyənin "Haber7" nəşri yazır ki, Türkiyə artıq Qərb üçün sadəcə tranzit nöqtəsi deyil, enerji təhlükəsizliyinin, ticarət marşrutlarının və regional diplomatiyanın əsas dayağıdır.

Türkiyə olmadan bölgədə balans qurmaq mümkün deyil

Son illərdə Qəzzadan Qara dənizə, Qafqazdan Fars körfəzinə qədər hər böyük böhran zamanı dünya diqqəti Ankaraya yönəlib. Müəllif vurğulayır ki, Türkiyə artıq "regional oyunçu" deyil, Qərb üçün strateji zərurətə çevrilib. Bunun ən bariz nümunəsi Qəzzada formalaşdırılması planlaşdırılan beynəlxalq qüvvələrdən Türkiyənin kənarda saxlanılması cəhdlərinin uğursuzluğudur. 

İsrail açıq şəkildə etiraz etsə də, ABŞ anlayır ki, bölgədə balans Türkiyəsiz qurula bilməz. Türkiyə həm NATO üzvü olan müsəlman ölkədir, həm də ərəb dünyası ilə danışa bilən yeganə gücdür. Bu isə İsrailin bölgədə dominant mövqeyini çətinləşdirir. Vaşinqtonun Ankaraya münasibətinin dəyişməsi də təsadüfi deyil.

CAATSA ("Amerikanın rəqiblərinə sanksiyalar vasitəsilə qarşıdurma haqqında" qanun - red.) sanksiyalarının yumşaldılması gündəmə gəlir, F-16-ların modernləşdirilməsi və hətta F-35 proqramına dönüş ehtimalı müzakirə olunur. ABŞ Türkiyəni enerji tranzitində Rusiyadan asılılığı azaltmaq üçün mühüm vasitə kimi görür, lakin müəllif qeyd edir ki, Türkiyə ilə Rusiya arasındakı əməkdaşlığın qısa müddətdə sərt şəkildə pozulması real görünmür.

Türkiyə ticarət və enerji marşrutlarının yeni mərkəzinə çevrilir

Məqalədə vurğulanır ki, Ankaranın rolunu yalnız təhlükəsizliklə məhdudlaşdırmaq mümkün deyil. Türkiyə regional iqtisadiyyatın və logistikanın mərkəzinə çevrilir. İraqla birgə həyata keçirilən "İnkişaf yolu" layihəsi Fars körfəzini Avropaya birləşdirəcək yeni nəqliyyat-xərc arteriyasıdır və bu marşrut Çinin "Bir kəmər, bir yol" təşəbbüsünə real alternativ kimi görünür.

Körfəz ölkələrinin Türkiyəyə yönləndirdiyi investisiyaların bir ildə 15 milyard dolları keçməsi də Ankaranın iqtisadi cazibəsini göstərir. Enerji sahəsində isə Türkiyə Avropanın Rusiya qazından asılılığını azaldan əsas dəhlizə çevrilir.

TANAP və "Türk axını" layihələri Avropanı tədricən Moskvanın təsirindən uzaqlaşdırır və indi Brüsselin preferensiyası qazı Rusiyadan birbaşa almaq yox, Türkiyə üzərindən əldə etməkdir. Zəngəzur dəhlizinin açılması isə Türkiyəni ilk dəfə olaraq Mərkəzi Asiya ilə birbaşa bağlamağa imkan verir və bu xətt həm Rusiyanın, həm də Çinin təsir dairəsini məhdudlaşdırır.

Türkiyə artıq balansın bir hissəsi deyil, balansın özüdür

Nəşr yazır ki, Qərb üçün Türkiyə enerji baxımından Rusiyaya alternativ, ticarət-logistika baxımından Çinə rəqib, Yaxın Şərqdə isə siyasi legitimlik təmin edən vasitədir. Ankara eyni anda həm NATO üzvü olaraq Qərblə işləyir, həm də Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının danışıqlar masasında əyləşməklə çoxvektorlu diplomatiya yürüdür.

Müdafiə sənayesində daxili istehsalın kəskin artması Türkiyəyə yalnız siyasi deyil, real hərbi güc də qazandırıb. Məqalənin yekun tezisi açıq və qətiyyətlidir: Türkiyə artıq başqalarının qurduğu balansın içində yer alan tərəf deyil. Balansı müəyyən edən, oyunun qaydalarını dəyişən ölkədir.