"Xolesterin: Orqanizmin ehtiyacı ilə təhlükə arasında incə balans" - Elmi tədqiqat

"Xolesterin sadə "dost-düşmən" bölgüsünə sığmayan, daha mürəkkəb və həyati vacib bir maddədir..."

Xolesterin illərdir ki, infarkt və insult riskinin əsas səbəbkarı kimi tanıdılır. Lakin müasir tədqiqatlar bu yanaşmanın birtərəfli olduğunu göstərir. 

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "nationaıgeographic.com" nəşri yazıb.

Xolesterinin gerçək rolu: bədən onsuz yaşaya bilməz

Orqanizm hər gün xolesterinə ehtiyac duyur: o, hüceyrə membranlarının qurulmasında, hormonların və D vitamininin sintezində, beyin hüceyrələri arasında əlaqələrin formalaşmasında mühüm rol oynayır.

Həkimlərin vurğuladığı kimi, xolesterinin özü zərərli deyil - təhlükə onun qanda necə daşındığı ilə bağlıdır. "Pis" xolesterin (LPNP) damar divarında yığıla bilər, "yaxşı" xolesterin (LPVP) isə bu qalıqları orqanizmdən uzaqlaşdıraraq damarları qoruyur. Məhz bu balans insan sağlamlığını müəyyən edir.

Risklər və miflər: aşağı xolesterin də həmişə təhlükəsiz deyil

Hiperxolesterinemiya, yəni xolesterinin artması ürək-damar xəstəlikləri üçün ciddi risk yaradır. Hipertoniya, siqaret çəkmək, artıq çəki və hərəkətsiz həyat tərzi bu prosesi daha da sürətləndirir.

Amma az adam bilir ki, çox aşağı xolesterin də zərərlidir. Bu halda beyin qanaxması, depressiya və hormonal pozuntuların riski artır. Son araşdırmalar göstərir ki, bəzi yaşlı insanlarda orta səviyyədə yüksək xolesterin hətta uzunömürlülüklə əlaqələndirilir.

Bu, geniş yayılan bir neçə mifin də doğru olmadığını ortaya qoyur: məsələn, xolesterinin yalnız qida ilə bağlı olduğu və ya "yaxşı" xolesterinin çox olmasının təhlükəsizliyi kimi yanlış təsəvvürlər. Əslində qandakı xolesterinin 80 faizi bədənin özündə sintez olunur və həm yüksək, həm də çox aşağı səviyyələrin zərərləri ola bilər.

Sağlam balansı necə qorumaq olar?

Xolesterinin vəziyyətini anlamağın ən doğru yolu lipidogramma analizidir. Bu test "pis", "yaxşı" və ümumi xolesterinin səviyyəsini göstərir və həkimə xəstəyə uyğun hədəf dəyərləri müəyyən etməyə imkan verir.

Balansı qorumağın əsas yolu həyat tərzi dəyişiklikləridir: sağlam qidalanma, normal çəki, fiziki aktivlik və siqaretdən uzaq durmaq. Lazım gəldiyi hallarda həkimlər statinlər təyin edir, onlar "pis" xolesterinin səviyyəsini azaldır və damar divarını qoruyaraq infarkt riskini aşağı salır.

Mütəxəssislər qeyd edir ki, gələcək yanaşma təkcə rəqəmləri aşağı salmaq deyil, insanın bütün sağlamlıq mənzərəsini - immuniteti, genetik meylləri, iltihab göstəricilərini və həyat tərzini birlikdə dəyərləndirmək olacaq.