"Qısa videolar "beyni məhv edir" - Elmi araşdırma

"Qısa videoların sürətli stimullaşdırıcı təsiri beyin funksiyalarını tükəndirə və psixi sağlamlığı poza bilər..."

"TikTok", "Instagram Reels" və "YouTube Shorts" kimi platformalarda qısa videolar izləmək diqqət və impulslara nəzarət qabiliyyətini zəiflədə bilər.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "tsn.ua" nəşri yazıb.

"Feeds, Feelings and Focus" adlı araşdırma 71 əvvəlki tədqiqatı, təxminən 98.300 iştirakçı ilə analiz edərək göstərir ki, qısa videolara daha çox vaxt sərf edən insanların diqqəti və icraedici funksiyaları daha çox tükənir (korrelyasiya ≈ –0,38 və ≈ –0,41).

Psixi sağlamlığa təsirlər və vərdişlərin formalaşması

Qısa videoların aktiv istehlakı stres və narahatlıq səviyyəsinin artması ilə əlaqələndirilir (r ≈ –0,34 və r ≈ –0,33). Davamlı sürətli və stimullaşdırıcı məzmun beyni "vərdiş" etməyə yönəldir, diqqət tələb edən fəaliyyətlər - oxumaq, problem həll etmək və dərin düşünmək isə daha az təsirli olur. Bu, scroll (sürüşdürmək) vərdişini gücləndirir və insanı alqoritmlərə qayıtmağa təşviq edir.

Uzunmüddətli risklər və məhdudiyyətlər

Qısa videolara uzun müddət baxmaq yuxu pozuntularına, sosial izolasiya və həyat məmnuniyyətinin azalmasına səbəb ola bilər. Bu, sadəcə "beyin çürüklüyü" deyil, araşdırmada bu effektlərin ölçülə bilən və klinik baxımdan əhəmiyyətli olduğu göstərilib.

Lakin müəlliflər qeyd edir ki, bu korrelyasiya nəticəsidir və birbaşa səbəb-nəticə əlaqəsi deyil. Artıq diqqəti zəif və ya narahatlığı olan insanlar videolara daha çox vaxt sərf edə bilər. Eyni zamanda, SFV ilə aşağı özünüqiymət və bədən qavrayışı arasında birbaşa əlaqə aşkarlanmayıb, nəticələr daha çox məzmundan asılıdır.