Mütəxəssislər xəbərdarlıq edir: Artıq protein bədənə zərər verə bilər

Uzun illər ərzində yağlar və karbohidratlar pəhrizin “düşməni” hesab edilirdi. Sağlam qidalanmaq istəyən insanlar çörək və şəkərdən imtina edir, az yağlı süd məhsullarına üstünlük verir, hətta meyvə qəbulunu belə azaldırdılar.

Bu gün vəziyyət dəyişib: artıq diqqət yeni bir qəhrəman – zülalın üzərindədir. Sosial mediada geniş yayılan fikrə görə, gənclik, gözəllik, sağlamlıq, arıq və tonuslu bədən, hətta psixoloji sabitlik belə zülaldan asılıdır. Bəziləri isə düşünür ki, nə qədər çox protein yeyilsə, bir o qədər yaxşıdır.

Amma həkimlər xəbərdarlıq edir: artıq protein qəbulunun orqanizmə fayda əvəzinə zərər gətirdiyi hallar az deyil.

Zülalın əsas funksiyaları aşağıdakılardır:

Yağlar və karbohidratlarla yanaşı, zülal da bədən üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. O, bir çox vacib funksiyaları yerinə yetirir:

• Əzələləri qoruyur və bərpasına kömək edir;
• İmmuniteti gücləndirir;
• Dərinin, saçların, dırnaqların və sümüklərin əsas “tikinti materialı”dır;
• Çəkini sabit saxlamağa kömək edir və toxluq hissini uzadır;
• Həzm prosesinə və fermentlərin istehsalına dəstək olur;
• Hormonal tarazlığı qoruyur.

Artıq protein niyə təhlükəlidir?

Diyetoloq Melissa Mitrinin sözlərinə görə, sosial mediada zülalın “möcüzəvi” təsiri barədə yayılan fikirlər çox vaxt şişirdilir.

Əslində, orqanizm üçün balanslı qidalanma daha vacibdir. Artıq protein:

• böyrəklərə əlavə yük salır,
• sümükdən kalsium itkisini artırır,
• qaraciyərin işləməsini çətinləşdirə bilər,
• həmçinin digər vacib qida maddələrinin çatışmazlığına səbəb ola bilər.

Bundan başqa, zülal əlavələri və protein tozlarının nəzarətsiz istifadəsi də metabolik pozğunluqlara və bağırsaq problemlərinə gətirib çıxara bilər.

Gündə nə qədər protein lazımdır?

Müxtəlif mənbələr protein norması barədə fərqli rəqəmlər göstərir. Bəziləri hər kiloqram bədən çəkisinə görə 1 qram, digərləri isə 2–3 qram təklif edir.

Amma rəsmi pəhriz təlimatlarına əsasən:

• orta aktivlik səviyyəsinə malik sağlam insan üçün norma — 0,8–1 qram/kq bədən çəkisidir.
  Məsələn, 70 kq çəkisi olan bir insan gündə 56–70 qram protein qəbul etməlidir.

İdmançılar və yüksək fiziki aktivliyə malik şəxslər üçün bu göstərici 1,2–1,6 qram/kq-a qədər artırıla bilər.

Lakin bundan artıq miqdar yalnız mütəxəssis nəzarəti altında qəbul edilməlidir.

Protein sağlamlıq üçün vacibdir, lakin onun artığı da, əskikliyi də bədənə zərər verə bilər. Ən düzgün yanaşma — balanslı və müxtəlif qidalanmadır.

Ət, balıq, yumurta, süd məhsulları, paxlalılar və qoz-fındıq zülalın təbii mənbələridir.

Terapevt Uyanaeva: “Protein miqdarı yaşa, cinsə, çəkiyə və həyat tərzinə görə fərqli olur. Hər kəs üçün fərdi hesablanmalıdır”. /E-saglam.az/