Bu dəfə mütəxəssislər universitetə daxil olmuş tələbələrin nədən qoxmamalı olduqlarını açıqlayıblar. Çünki tələbə olmaq bir növ yeni həyata atılmaq kimi bir şeydir. Yeni mühit, yeni insanlar bəzən yeniyetmələrdə yadlıq hissi yaradır. Məktəbi yeni bitirmiş uşaqlar onları nələrin gözlədiyini bilmir və bu onlarda qorxu hissi yaradır. Bir çoxları görkəminə, geyiminə görə, bəziləri isə özünə dost tapmamağa görə qorxur. 

 

Psixoloq, Milli Tədqiqat Nüvə Universitetinin Psixoloji Mərkəzinin əməkdaşı Aleksandr Bobkov universitetdə uyğunlaşma dövrünü bir neçə mərhələyə bölür. 

 

 

Çox vaxt bu ilkin mərhələ universitetə daxil olmamışdan əvvəl başlayır. Tələbələr yeni insanlarla və yeni imkanlarla tanış olmağı səbirsizliklə gözləyirlər. Bütün bunlar heyranedici, əyləncəli və stimullaşdırıcı kimi görünür. 

 

Bu mərhələdə gənclər müstəqilliyə can atırlar və yataqxanada qalırlarsa ailəyə qarşı darıxma hissi keçirmirlər.  

 

Sonra uşaqlar gözləntilərini real vəziyyətlə müqayisə etdikdə "mədəniyyət şoku" (reallığın qəbulu) gəlir. Bəzən bu, çaşqınlıq və depressiya hissinə səbəb olur, xüsusən də akademik tələblər gözləniləndən daha çətin olarsa... Bəzi insanlar özlərini yersiz hiss edir və seçimlərini şübhə altına alırlar. Ev həsrəti güclənir. Bu mərhələdə hətta valideynlər də imtina edə, uşağını evə qayıtmağa təşviq edə bilər. Ancaq edilə biləcək ən yaxşı şey tələbələrə dəstək olmaq və onlara universitetdə əlaqələr yaratmağa və gücləndirməyə kömək etməkdir.

 

Daha sonra ilkin uyğunlaşma gəlir - təhsil müəssisəsində həyatın tələblərinə alışmaq. Alexander Bobkov deyir ki, tələbələr bir çox dəyişikliklərin öhdəsindən uğurla gəlməyə, sevinc hissi keçirməyə, işlərinin səmərəliliyini hiss etməyə və gündəlik iş rejiminə öyrəşməyə başlayırlar.

 

Burada həyat yeni rənglərlə oynayır - özünə inam qazanılır, yeni dostlar yaranır, yataqxanada həyat yaxşılaşır.

 

Növbəti mərhələ, evdə və təhsil müəssisəsindəki həyatı müqayisə etməkdən qaynaqlanan psixi təcriddir. Tələbələr məzuniyyət zamanı evə qayıdanda, hətta evdə özlərini əvvəlki kimi rahat hiss etməyə bilərlər. 

 

Bu zaman gənclər özlərini iki dünya arasında hiss edirlər və onlara elə gəlir ki, onlar heç bir yerə tam aid deyillər. Bu, dünyada öz yerinizi axtarmaq, eləcə də keçmiş inanc və dəyərlərə şübhə etmək vaxtıdır. Mütəxəssis xəbərdarlıq edir ki, həmyaşıdları ilə münaqişələr daha da böyüyə bilər.

 

Və nəhayət, qəbul və inteqrasiya mərhələsi gəlir. Bu zaman çoxdan gözlənilən balans hissi gəlir. Şagirdlər sinif yoldaşları və müəllimləri ilə daha güclü əlaqələr qurur və təhsillərində necə uğur qazanacaqlarını başa düşürlər. Ancaq universitetdə vəziyyət belə deyil. Burada artıq uşaq olmadığınızı, heç kəsə güvənməməyi dərk edirsiniz.