Moderator.az Trend-ə istinadən xəbər verir ki, məqalədə qeyd olunur ki, bir neçə gün əvvəl Müqəddəs Taxt-Tacın yeganə rəsmi mətbuat orqanı olan "L'Osservatore Romano" qəzetində "Xristianlığın köklərində. Azərbaycanda Alban Apostol Kilsəsinin izində. Qədim Qafqaz Albaniyasına səyahət" sərlövhəli məqalə dərc edilib.

 

"Məqalə maraqlı, faktlarla doludur və müasir Azərbaycan ərazisində yerləşən qədim kəndli dövlətindən - Qafqaz Albaniyasından bəhs edir. Bu dövlətdən qədim kilsələr, monastırlar, məbədlər miras qalıb. Qarabağdakı qədim məbədlər və monastırlar ermənilərə yox, məhz albanlara məxsusdur. XIX əsrin ikinci yarısında Çar Rusiyası etnik erməniləri Osmanlı İmperiyası və İrandan kütləvi şəkildə Qarabağ və İrəvan xanlıqları torpaqlarına köçürdükdən sonra burada tikilmiş məbədlər istisnadır.

 

Elmi ictimaiyyət bu məqaləni başa düşülən diqqətlə qarşıladı. Qafqaz Albaniyasının tarixinə dair materiallar mətbuatda istədiyimiz qədər dərc olunmur. Üstəlik, xatırladaq ki, "L'Osservatore Romano" Vatikanın əsas mətbu orqanıdır. Müasir Azərbaycan ərazisində eramızın əvvəlində hansı xristian dövlətinin yerləşdiyini isə Vatikan çox gözəl bilir. Bundan başqa, Vatikanın ən zəngin arxivlərində bununla bağlı tarixi sənədlər yetərincə çoxdur", - müəllif yazır.

 

Məqalədə vurğulanır ki, bir çoxları bu barədə danışmağı sevməsə də, Cənubi Qafqazı özünə birləşdirən Rusiya imperiyası Alban kilsəsinin əmlakını erməni ruhanilərinə verib.

 

"Alban kilsəsinin qədim arxivləri sadəcə yandırıldı. Olsun, tarixçilərin də yaxşı bildiyi kimi, hər şeyi məhv etmək mümkün deyil. Öz arxivinizi öyrənə bilərsiniz, lakin sizə sərf etməyən sübutlar başqalarında qalacaq. Bu gün "L'Osservatore Romano" öz auditoriyası üçün tarixi həqiqətə girişi bərpa edir. Əlbəttə ki, elmi faktlarla və arqumentlərlə zəngin olan bu cür məqalə Fransa mətbuatında dərc oluna bilərdi. Erməni diasporuna qarşı çıxmaqdan ən çox burada qorxurlar.

 

Ermənilər arasında isə reaksiya olduqca gözlənilməz oldu. Misal üçün, "Ermənistan Avropa Partiyası"nın rəhbəri Tiqran Xzmalyan "L'Osservatore Romano"nun Qarabağ ermənilərinin xristian irsi haqqında ciddi araşdırma yazmasını arzu etməklə yanaşı, Qafqaz Albaniyası haqqında məqalə dərc etdiyini də bildirib", - məqalədə deyilir.

 

Müəllif qeyd edir ki, Qafqaz Albaniyası haqqında istənilən məlumata erməni mühitində olduqca əsəbi reaksiya verilir.

 

"Bunun səbəbini anlamaq olar. "Qədim erməni kilsələri və monastırları" Ermənistanın Azərbaycan Qarabağına qarşı ərazi iddialarına haqq qazandırmaq üçün bəlkə də əsas arqumentdir. Düzünü desək, tanınmış sərhədlərin və beynəlxalq hüququn mövcud olduğu dünyada "bu, 1000 il əvvəl bizə məxsus idi!" üslubunda arqumentlər təyinatın üzrə işləyə bilməz. Bu cür boş əsasla Almaniya Elzas və Lotaringiyaya, Böyük Britaniya Bretana iddia edə bilər, İspaniyanın cənubunu keçmiş Kordova xilafətinə, məsələn, Mərakeşə vermək lazımdır, İtaliyaya keçmiş Roma İmperiyasının bütün ərazisinə iddia edə bilər...

 

Lakin gəlin, realist olaq, Azərbaycanın Qarabağı ilə bağlı dünya ictimaiyyəti çox uzun müddət tanınmış sərhədləri və hətta BMT Təhlükəsizlik Şurasının Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərinin azad edilməsini tələb edən dörd qətnaməsini görməəzdən gəlməyi seçdi. İndi Qarabağın qədim xristian kilsələri və monastırlarının heç də ermənilərə məxsus olmadığı üzə çıxırsa, o zaman İrəvan "danışan təbəqəsi"nin narahatçılığı üçün əsas var. Xüsusən Qafqaz Albaniyasından "L'Osservatore Romano" yazırsa. Üstəlik Ermənistanın Qarabağa qarşı iddiaları heç də gündəmdən düşməyib. Sosial şəbəkələrdə yazılanlarla tanış olmaq kifayətdir, misal üçün, Aram Qabrelyanov yazır: "Mən həmişə deyirəm ki, Ermənistan və "Artsax"ın öz torpaqlarını geri qaytarmaq şansı hələ də olacaq. Türkiyə-İsrail münaqişəsi hələ başlanğıcdır. Şans olacaq və ondan istifadə etmək lazımdır. Lakin Paşinyan və onun kamarilyasının rəhbərliyi altında vətən xainləri ilə heç bir şans yoxdur. Əvvəlcə Paşinyanı çıxarmaq, sonra isə "Artsax"ı qaytarmaq lazımdır!!!". Bu personajın "qovmağa" çağırdığı Paşinyan isə konstitusiya islahatlarını hər vəchlə ləngidir və Ermənistan konstitusiyasından Azərbaycanın Qarabağına qarşı iddiaları çıxarmır", - materialda deyilir.

 

Müəllifin sözlərinə görə, bütün bu təcavüzkar siyasətdə "Böyük Ermənistan" haqqında nəzəriyyələrlə baş-ayaq çevrilmiş tarixşünaslıq, qonşu dövlətlərin ərazilərini "tarixi erməni torpaqları" elan etmək və s. mühüm rol oynayır.

 

"Təbii ki, Ermənistanın özünün informasiya və elmi məkanını nəzarət altında saxlamaq, görünü revanşistlər üçün çətin deyil. Ancaq eynisini Vatikan mətbuatı ilə eyni şeyi etmək daha çətin işdir. Nəticədə cənab Xzmalyan hiddətlənir: buna necə yolverildi? Niyə bunun qarşısı alınmadı?! Hara baxırdılar?!! Maraqlıdır, lakin əslində, xzmalyan bəylər əmindirlər ki, bütün dünya mətbuatında öz senzuralarını qura, tarixi faktları diz çökdürə, üzr istəyə, bilərlər! Tarixi faktlar nə edə bilər, boşuna iddia edə bilərlər ki, Azərbaycan, Gürcüstan, Türkiyə, İran ərazilərinin böyük bir hissəsi Ermənistana məxsus olmalıdır!

 

Bu cənabları kədərləndirsə də, arxiv sənədləri və elm tərəfindən tanınmış tarixi faktlar əsasında məlumatları Fransa və digər ölkələrin ictimaiyyətinə təqdim etməyə davam edəcəyik. Hamı da bununla barışmalı olacaq", - məqalədə deyilir.