RF XİN -in rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova ənənəvi həftəiçi brifinqlərdə demək olar ki, hər dəfə Ermənistanla bağlı məsələlərə toxunub və həm rəsmi İrəvanın, həm də Qərbin yanlış yolda olduğunu diqqətə çatdırıb. Sonuncu dəfə isə xanım Zaxarova ənənəvi Ermənistan mövzusuna daha çox yer ayırıb. Əvvəllər də rəsmi İrəvanın qərbyönümlü siyasəti və Qərbin də Ermənistanda Rusiyanın mövqelərini zəiflədən addımlarına münasibət bildirən Mariya Zxarova bu dəfə daha geniş və daha sərt fikirlər səsləndirib. Xüsusilə, Ermənistan və ABŞ hərbiçilərinin birgə hərbi təlimi “ Eagle Partner” barədə verilən sualı şərh edərkən, RF XİN sözçüsü bu təlimlərin “istisnasız olaraq təəssüf və həyəcan” doğurduğunu vurğulayıb. Zaxarova fikrini bu sözlərlə yekunlaşdırıb: “Eyni zamanda, İrəvanın sistemli xarakter alan bu cür addımları bu sahədə formalaşmış qarşılıqlı fəaliyyət mexanizmlərinin işləməsi perspektivlərini sarsıdır. Bu, diplomatik ifadədir, amma düşünürəm ki, bizi başa düşdülər”. 

  

 

Zaxarova “bizi başa düşdülər” deməklə, Moskvanın səbrinin tükəndiyinə işarə edə bilərmi və rəsmi İrəvan həqiqətən Kremldən gələn sərt ritorikanı başa düşürmü? Yoxsa, Paşinyan başda olmaqla faktiki olaraq rəsmi məzuniyyətə çıxmış Ermənistan rəhbərliyi tam arxayındır ki, Moskva ritorikadan o yana keçə bilmək iqtidarında deyil. Əgər belə fikirləşirlərsə, heç də yanlış deyil, çünki son üç ildə, xüsusilə Azərbaycanın antiterror əməliyyatından sonra İrəvanda antiRusiya siyasəti açıq və rəsmi şəkildə aparılır, amma Moskva ona xas olan cavab siyasətini sərgiləmir. 

  

 

Bəs, Paşinyan nəyə arxayındır? Qərbdən gələn dəstəyəmi? Bu dəstək rəsmi İrəvanın gözlədiyi səviyyədə olmasa da, var və fasiləsiz olaraq davam edir. Zaxarovanın dediyi kimi “Biz Amerika rəsmilərinin sözün əsl mənasında sonsuz cərgə ilə İrəvana necə gəldiyini müşahidə edirik”. Paşinyanın arxayınlığı yalnız Rusiyaya münasibətdə özünü göstərmir, son günlər Azərbaycanla sülh danışıqlarına etinasız yanaşması da bu qəbildəndir. Bir aya Azərbaycanla sülh müqaviləsi imzalamağa hazır olduğunu elan edən Paşinyanın Böyük Britaniyada keçirilən “Avropa Siyasi Birliyi”nin 4-cü Zirvə Toplantısında Azərbaycan Prezidenti ilə görüşdən imtina etməsi “bir aya sülh” imzalayanın hərəkəti ilə uzlaşmır. Bu demarş, qeyd edilən arxayınçılığın tərkib hissəsi ola bilərmi? Arxayınçılığın arxasında daha çox Fransa prezidentinin dayandığı açıq görünür və Britaniya sammitində Makronla Paşinyanın kənara çəkilib pıçıldaşmasının nəticəsidir ki, Paşinyan Azərbaycan Prezidenti ilə görüşdən imtina etdi. Makronun düşüncəsinə görə bu imtina ilə Qranadanın əvəzini çıxırdı. Qranadada görüşdən Azərbaycanın imtinasının baş səbəbinin Makron olduğunu günlər əvvəl Azərbaycan elan etmişdi, Paşinyan isə konkret səbəb bildirmədi və gecikmiş informasiya ilə Azərbaycanı imtina etməkdə ittiham etməsi “daldan atılan daş” effektindən başqa bir şeyə yaramadı. 

 

Makron isə Azərbaycanı hədəf alan təxribatını “dumanlı Albionda” dumanlı şəkildə davam etdirsə də, bizim üçün aydın idi. Azərbaycanı 2020-də “ dəhşətli müharibəyə” başlamaqda ittiham edib, Ermənistanı silahlandırmağa haqq qazandırması bir daha sübut etdi ki, ölkəsində baş verən siyasi böhran və seçkilərdə partiyasının uduzması Fransa prezidentinə dərs olmayıb. Doğrudanmı Fransa prezidenti bu qədər informasiyasızdır ki, Azərbaycan məhz beynəlxalq hüquqla tanınmış ərazilərini işğaldan azad edib. Əlbəttə bilir. 44 günlük müharibədən sonra Fransa Senatının hər iki palatası Dağlıq Qarabağın müstəqilliyini tanısa da, Fransa dövləti tanımadı, çünki Makronu da başa saldılar ki, Qarabağ Azərbaycanın ərazisidir. Ona görə də, Azərbaycanı “dəhşətli müharibə” başlatmaqda ittiham etməsini Makronun ermənipərəstliyinin və erməni diasporasının maliyyə təsiri altında olmağının təzahürü kimi dəyərləndirmək olar.

  

Görünür Paşinyanın vacib olan tərəflə görüşdən imtinanın ardınca Çexiyanın baş naziri ilə “Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh prosesini müzakirə” etməsi ( erməni mediası xəbəri belə yaymışdı)  sülhün də Qərbdən gələcəyinə hesablanıb. Baş verənlər Azərbaycana və bütövlükdə Cənubi Qafqaza hansı prosesləri vəd edir?

  

Rəsmi İrəvanın konstiusiyanı tezliklə dəyişməsi gözlənilmir. Paşinyanın sentyabrda taleyüklü qərarlar verəcəyi barədə anonslarının daha çox Rusiya ilə bağlı olacağı ehtimal edilir və “Zvartnos”dan Rusiya sərhədçilərinin çıxarılmasından sonra KTMT ilə əlaqələrin rəsmən kəsilməsi haqda qərar verilə bilər. Rusiyanın da sentyabrda Ermənistanda vəziyyəti gərginləşdirən addımlar atacağı barədə məlumatların sızdırılmasından sonra Paşinyanın qabaqlayıcı addımlar atması mümkündür. Mariya Zaxaraovanın brifinqdə səsləndirdiyi fikirləri təsadüfi hesab etmirik: “Ümid edirik ki, Cənubi Qafqazdakı tərəfdaşlarımız Qərblə bu cür psevdodostluğun onlara nəyə başa gələcəyini, yəqin ki, başa düşürlər. Qərb dostluq etməyi bilmir, ondan yalnız istifadə edə bilər və təəssüf ki, bu cür münasibətlərdə tərəfdaşının hissləri onun üçün maraqlı deyil”. Hiss olunur ki, Putin Ermənistanın nazı ilə çox oynadığının fərqindədir. Görünür, İranın Ermənistandakı səfiri Sübhaninin “3+3” formatının yaxın vaxtlara Türkiyədə olacağını inamla səsləndirməsi bölgədə baş verəcək proseslərə yalnız regional qüvvələrin ciddi təsir göstərəcəyinə hesablanıb. 

 

İlham İsmayıl