İyunun 15-16-da İsveçrədə Ukrayna üzrə Qlobal sülh sammiti keçirilib. Görüşün yekunlarına dair Birgə Bəyanat qəbul edilib.

 

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "Reuters" beynəlxalq agentliyi məlumat yayıb.

 

Sənəddə qeyd edilir ki, sammit Ukraynanın beynəlxalq hüquqa, o cümlədən BMT Nizamnaməsinə uyğun olan sülh düsturu və digər sülh təkliflərinə əsaslanan əvvəlki diskusiyalara əsaslanıb.

 

"Biz beynəlxalq hüquqa, o cümlədən BMT Nizamnaməsinə əsaslanan hərtərəfli, ədalətli və möhkəm sülhə nail olunmasının yolları haqqında səmərəli, hərtərəfli və əməli fikir mübadiləsi apardıq.

 

O cümlədən biz istənilən dövlətin ərazi bütövlüyü və ya siyasi müstəqilliyinə qarşı təhdiddən və ya güc tətbiq edilməsindən çəkinməyə, bütün dövlətlərin, o cümlədən Ukraynanın suverenliyi, müstəqilliyi və ərazi bütövlüyünün beynəlxalq birlik tərəfindən tanınmış sərhədləri, o cümlədən ərazi suları çərçivəsində, beynəlxalq hüquq prinsiplərini rəhbər tutaraq sadiqliyimizi təsdiq edirik", - Birgə Bəyanatda deyilir.

 

Vurğulanır ki, Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsi irimiqyaslı dağıntılar və əzablar törətməkdə, habelə bütün dünya üçün risklər yaratmaqda davam edir. Sammit iştirakçıları BMT Baş Assambleyasının  Rusiya təcavüzünü pisləyən qətnamələrini xatırladır.

 

Sammit iştirakçıları ayrıca olaraq aşağıdakı məsələlərə ümumi baxışlarını qeyd edib:

 

Atom enerjisi və nüvə qurğularından istənilən istifadəsi təhlükəsiz, müdafiə olunan, mühafizə edilən və ekoloji cəhətdən əsaslı olmalıdır. 

 

Ukraynanın atom elektrik stansiyaları və qurğuları, o cümlədən Zaporojye AES Ukraynanın tam suveren nəzarəti altında təhlükəsiz və etibarlı şəkildə, həm də MAQATE prinsiplərinə uyğun olaraq və onun nəzarəti altında işləməlidir.

 

Ukraynaya qarşı davam edən müharibə kontekstində nüvə silahı ilə təhdid və ya onun tətbiqi yolverilməzdir.

 

Qlobal ərzaq təhlükəsizliyi qida məhsullarının fasiləsiz istehsalı və tədarükündən asılıdır. Bununla əlaqədar olaraq azad, dolğun və təhlükəsiz ticarət gəmiçiliyi, habelə Qara dəniz və Azov dənizinə çıxışın həlledici əhəmiyyəti var. 

 

Limanlarda və bütün yol boyunca ticarət gəmilərinə, həmçinin mülki limanlara və mülki liman infrastrukturuna hücumlar yolverilməzdir.

 

Ərzaq təhlükəsizliyi heç bir halda silaha çevrilməməlidir. Ukraynanın kənd təsərrüfatı məhsulları təhlükəsiz və sərbəst şəkildə maraqlı olan üçüncü ölkələrə tədarük edilməlidir.

 

Bütün hərbi əsirlər "hamının hamıya" prinsipi ilə mübadilə yolu ilə azad edilməlidir. Bütün deportasiya edilən və qanunsuz yerdəyişməyə məruz qalan ukraynalı uşaqlar, habelə Ukraynanın qanunsuz saxlanılan bütün digər mülki şəxsləri vətənə dönməlidir. 

 

Birgə bəyanatda deyilir ki, onu imzalayan dövlət və təşkilatlar gələcəkdə göstərilən məqsədlərə nail olmaq üçün konkret səylər göstərməyə hazırdır.

 

Sammitə ümumilikdə 160 ölkənin liderləri dəvət edilib. İsveçrə hakimiyyətinin məlumatına görə, tədbirdə 50-dən çox dövlət və hökumət başçıları və yüzədək nümayəndə heyəti, o cümlədən Avropa İttifaqı və BMT orqanlarının nümayəndələri iştirak edib. Bunlar əsasən Avropa İttifaqı ölkələri, həmçinin Latın Amerikası, Afrika və Aciyanın bir sıra dövlətləridir.

 

ABŞ prezidenti Co Bayden seçkiöncəki tədbirlərlə bağlı sammitdə şəxsən iştirak edə bilməyib, İsveçrədə ABŞ-ı ölkənin vitse-prezidenti Kəmalə Harris təmsil edib

 

Yekun sənəd 80 ölkə və 4 təşkilat tərəfindən imzalanıb.

 

"80 ölkə Ukraynanın ərazi bütövlüyünün Rusiyanın iki illik müharibəsinə son qoyacaq istənilən sülh sazişinin əsası olacağına çağırış edib", - bunu "The Washington Post" nəşri yazıb.

 

Birgə Bəyanatı Səudiyyə Ərəbistanı, Tailand, Hindistan, Meksika, CAR, Braziliya və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri imzalamayıb.

 

İsveçrə prezidenti Viola Amherd yekun mətbuat konfransında bəyan edib: "İştirakçıların əksəriyyətinin yekun sənədlə razılaşması diplomatiyanın nəyə qadir olduğunu göstərir".

 

Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski "sülhə doğru ilk addımları" alqışlayıb və bəyan edib ki, Birgə Bəyanat "BMT Nizamnaməsinə hörmət edən hər kəs üçün açıq qalır".

 

Avropa Komissiyasının prezidenti Ursula fon der Lyayyen bəyan edib ki, konfrans haqlı olaraq "Sülhə aparan yol" adlanıb, çünki sülhə bir addımla nail olmaq mümkün deyil.

 

"Bu, sülh danışıqları deyil, çünki Putin müharibənin dayandırılmasına ciddi yanaşmır. O, təslim olmağa israr edir. O, Ukrayna ərazilərinin, hətta bu gün işğal etmədiyi ərazilərinin Rusiyaya verilməsinə təkid edir.

 

O, Ukraynanın tərksilah edilməsinə, bununla da gələcək təcavüzü üçün həssas olunmasına təkid edir. Heç bir ölkə bu hiddət doğuran şərtləri heç vaxt qəbul etməyəcək", - Lyayyen deyib.