Koronavirus səbəbindən kinoteatrların bağlanması, festivalların ləğvi və saysız-hesabsız film buraxılışlarının təxirə salınması ilə əlamətdar olan çətin 2020-ci ildən sonra 2021-ci ildə kino sənayesi pandemiya ilə mübarizə aparmağı öyrənmiş kimi görünürdü - bu, ilk növbədə açıq şəkildə böhran vəziyyətlərinə uyğunlaşma kimi başa düşülməlidir. 2021-ci ildə kinodakı iqtisadi böhran çiçəklənən (bir anlıq olsa da) yaradıcılıqla üst-üstə düşdü - buraxılışların əksəriyyətinin bir-biri ilə rəqabət apardığı bir şəraitdə kinoteatrlarda deyil, onlayn olaraq, müasir kommersiya normalarının boğucu diktələrinə tabe olmayan filmlərin ambisiyaları və orijinallığı daha çox nəzərə çarpır. 2021-ci ildə belə filmlərin qeyri-adi çoxluğu var idi.
Moderator.az onlardan 25 ən yaxşısını xüsusi ardıcıllıq gözləmədən oxucularının diqqətinə çatdırır.
“Fabian- Uçuruma yuvarlanmaq” (Fabian oder Der Gang vor die Hunde), rejissor Dominik Qraf
Karyerasının böyük hissəsini televiziyada keçirmiş (və Amerikada serialların qızıl erası səslənməyə başlamazdan çox əvvəl orada kriminal janrda inqilab etmiş) görkəmli alman rejissoru Dominik Qraf “Fabian”da Erix Kestnerin 1931-ci ildə yazdığı romanını ekrana gətirir. Adında hansı ümummilli uçurumun nəzərdə tutulduğunu təxmin etmək çətin deyil, yəni Veymar Respublikasının son illərində Berlindən illüziyalar, iş və sevgi ilə ayrılan gənc yazıçının bu hekayəsi dağıdıcı fatalizmlə doludur. Və onun paradoksal, zahirən inadkar rakurslardan, nöqtəli xronika əlavələri və fləşbək və fləçforvard çılğınlığı ilə rəqəmsal əl kamerası ilə lentə alınma üsulu fatalizmi iliyinə qədər müasir edir. Ən nəhayət, uçuruma yuvarlanmaq 1930-cu illərin sonu Almaniyasının yeganə vəziyyəti deyil.
“Fransız bülleteni. “Liberti” qəzetinə əlavə. Kanzas ivninq san”(The French Dispatch), rejissor Ues Anderson
Ues Andersonun tragikomediyası təkcə jurnalistikaya deyil, həm də ən yaxşı cəhətləri ilə Ceyms Bolduin və Lillian Rossun dövrlərinə aid “The New Yorker”ə çox bənzəyən fantastika kimi qurulmuşdur. Film Lui Mal, Jak Tati və Alen Rene dövrlərindən bəri ekranlarda olan fransız həyatının ən məkrli ensiklopediyasıdır. Bununla belə, daha vacibdir ki, Andersonun imzası və hədsiz dərəcədə bacarıqlı üslubu heç də öz-özlüyündə deyil - əksinə, “Fransız bülleteni” bu üslubun o qədər dramatik inkişafından xəbər verir ki, burada təbiət haqqında ən incə açıqlamaları görmək olar: mizan-səhnə, dizayn və hətta fərdi surətlər, incəsənət və sevgi, güc və müasirlik. Bir sözlə, təəccüblü deyil ki, “Fransız bülleteni” həqiqətən də tamaşaçıya yalnız ikinci baxışdan sonra açıla bilir.
“Kral qəmgindir” (Down with the King), rejissor Diyeqo Onqaro
Bu il dünya kinosunun ulduzlarını ultra-real kontekstdə yerləşdirən və onları az-çox özlərini qeyri-peşəkar ifa edənlərlə əhatə edən kifayət qədər film var idi – Xloya Çjaonun yola çıxan işsiz rolunun ifaçısı Frensis MakDormandla çəkilmiş "Köçərilər torpağı" filmi ümumiyyətlə bir qucaq "Oskar" topladı... Ancaq belə bir hiyləni doğru və inandırıcı şəkildə çəkməyi bacaran yeganə film çox təəssüf ki, diqqətdən kənarda qaldı. Diyeqo Onqaronun “Kral qəmgindir” filmində Massaçusets və Pensilvaniya meşələri və əsl fermerlər arasında yaşayan bacarıqlı reper Freddi Gibbs özünü yerli sakin kimi göstərmir, əksinə (Rossellinin “Stromboli” filmindəki İnqrid Berqman kimi) nümunəvi gəlmə rolunu oynayır. O, yalnız ucqar bir yerdə dünyadan gizlənən məşhur reper deyil, həm də yoxsul əhali fonunda istər-istəməz seçilən uğurlu qaradərili insandır. Onqaro öz qəhrəmanını boş meşələrdə yaşayan ağ dünyanın canavarları ilə qarşı-qarşıya qoymaqdan uzaqdır. Zəhlətökən və pis qoxu verən skuns ilə görüş isə qəmgin rep kralına layiq bir sınaqdır.
“Soyuq hesablaşma” (The Card Counter), rejissor Pol Şröder
Amerika kinosunun canlı klassiki, “Taksi sürücüsü” və “Vəhşi öküz” filmlərinin ssenari müəllifi, “Amerikalı jiqolo” və “Konveyer” filmlərinin rejissoru Pol Şröder ilin ən çətin filmlərindən birini - müasir Amerikaya ikrahla baxan sirli peşəkar qumarbazın (Oskar Ayzek) tərcümeyi-halından bəhs edən ekzistensial, lakin dinamik trillerini çəkdi. Bu, Şröderin və onun filminin qumarxanaların əzilmiş zallarına nəzər yetiməsinə və qəhrəmanın poker çempionatının finalına qədər gedən yolunun hekayəsi ilə tamaşaçının beynini şişirdir - bu janr konstruksiyası çox da uzaq olmayan Amerika tarixinin dəhşətli və uydurulmamış günahlarını çox gözəl əks etdirir.
“Yumruqları açaraq", rejissor Kira Kovalenko
Aleksandr Sokurovun tələbəsi Kira Kovalenkonun Kannda "Xüsusi baxış” bölməsində ən yaxşı film nominasiyası üzrə mükafatı qazanmış “Yumruqları açaraq” dramı Şimali Osetiyada (elə osetin dilində də lentə alınıb) cərəyan edir, uşaqlıqda dəhşətli teraktla üzləşmiş baş qəhrəman ata himayəsinin sıx bağlarından qurtulmağa çalışır. Bütün gərgin, yüksək cismaniliyinə baxmayaraq, süjet bu qədərdir. Filmdə Kovalenkonun rejissor işi heyran edir - incə, yetkin diqqət təkcə personajlara deyil, həm də onların yaşadıqları dünyaya sirayət edir. Və daha vacibi odur ki, o, özü də möhtəşəm üslub yolları ilə realizm və tarixin bağlarından qurtulmağa qadirdir.
“Daxil olma” (İnteurodeoksyeon), rejissor Hon Sansu
Yeri gəlmişkən, pandemiyanın paradoksal və bir qədər gözlənilməz təsiri - fasiləsiz monoton vəziyyətdə yaranmış karantinlərin və lokdaunların müvəqqətiliyinə bir çox rejissor nümayişkaranə şəkildə parçalanmış, ayrı-ayrı qısa hekayələrə bölünmüş filmlərlə cavab verir. Bəlkə də bunu sanki ən qısa gunorta yuxusu kimi zərif, parlaq üsulda koreyalı kino ustası Hon Sansu "Daxil olma" əsərində təqdim edib. Filmin üç hissəsi arasında əlaqə yetkin həyata daxil olan qəhrəmanların tez-tez planlar, narahatlıqlar və gündəlik qayğılar nəticəsində düşdükləri boşluqları göstərmək üçün bir vasitədir.
“Yaddaş” (Memoria), rejissor Apiçatponq Virasetakun
Taylandlı vizyoner Virasetakunun ilk xarici təcrübəsi göstərir ki, kinonun imkanlarının sərhədlərini aşmaq üçün rejissorun əslində nə doğma yurdu, nə də ki, özünü dəyişməsi lazımdır. Kolumbiyada yaşayan, yalnız beynində eşitdiyi səsi təqib edən britaniyalı səhləb çiçəyi mütəxəssisi Tilda Suintona bir səs kifayətdir. O, təkcə özünün deyil, bütün bəşəriyyətin yaddaşı ilə əlaqə tapmaq üçün səsin mənbəyinin axtarışına çıxır. Tamaşaçı həmin əlaqəni qura bilməsə belə, yenə də qəribə, poetik və amansız bir dünyaya səyahət edəcək ki, orada bəzi personajlar izsiz yoxa çıxır, bəziləri isə kainatı dərk etmək istedadı ilə öyünür, dünyanın ən sakitləşdirici mənzərələrindən isə nəsillərin ağrısı süzülüb keçir.
“Kralların gecəsi” (La nuit des rois), rejissor Filip Lakot
Filip Lakotun filmi Abican yaxınlığındakı məhşur MACA həbsxanasında - planetdə rəis tərəfindən deyil, məhbusların özləri tərəfindən idarə olunan yeganə həbsxanada cərəyan edir. Lakot bu məşhur ərazini bir həbsxana dram filmindən gözlənildiyindən daha çox böyük ehtirasların və fantaziya uçuşlarırın cərəyan etdiyi arenaya çevirib. "Krallar gecəsi" ənənə əsasında qurulur. Ay tutulması gecəsi zamanı avtoritet məhbuslar arasından bir rəvayətçi seçir və o, səhərə qədər öz hekayələri ilə qalan məhbusları əyləndirə bilməzsə, sözün əsl mənasında öldürülə bilər. Belə yanaşma Lakotaya nəinki həbsxana həyatına Şekspir, teatr, rəqs və hətta təbii musiqi müstəvisinin müdaxilələri ilə məzmun qatmağa, həm də bir neçə dəfə məstedici afro-fantaziya ərazisinə daxil olmağa da imkan verir.
“Dolama yollar”, rejissor Yekaterina Selenkina
Bəlkə də bu il Rusiyaya ən doğru və eyni zamanda rəğbət bəsləyən baxışı Yekaterina Selenkinanın “Dolama yollar” filmi təqdim edib. Film xaotik dinamik mənzərə fonunda gənc narkotik aludəçisinin həyatına Moskvanın dolama yolları vasitəsilə baxır... Şəhərətrafı panellərin və kölgəli xiyabanların mənzərələri bir-birini dəyişir, otların və tozların çəkisi pəncərələrin və daşların altında gizlənir, polislər şaurma yeyərək başqalarının cibini axtarır və süjet bitir. Amma güc və müqavimət şəbəkələri ilə qarışmış bu mənzərələri keçən, mahiyyət etibarilə əbədi şübhə altında yaşayan hər kəs üçün narahatlıq hissi axıra qədər qalır.
“Bənzərlik” (Passing), rejissor Rebekka Holl
Bir irqin nümayəndəsinin digərini təqlid etmək qabiliyyətini xarakterizə etmək üçün 19-cu əsrdə Amerikada meydana çıxan irqi keçid terminini tərcümə etmək mümkün deyil. Təxmin etdiyiniz kimi, çox vaxt, tarixən köləlikdən, ayrı-seçkilikdən xilas olmaq istəyən, dərisinin rəngi mümkün qədər açıq olan qaradərili amerikalılar buna əl atıblar. 1920-ci illərdə Nyu-Yorkda cərəyan edən hadisədə Rebekka Hollun rejissor debütünün qəhrəmanlarından biri (Rut Neqqa) məhz belə edir. Maraqlıdır ki, Holl öz filmini bəlalara sürükləyir - ayaqların ucunda caz proqressivliyini vuraraq, sanki personajlara və onların vaxtına baxmaq hüququ qazanır.
“Yoldan çıxarma” (Benedetta), rejissor Pol Verhoven
İlin ən gözlənilməz paradokslarından biri - hollandiyalı Pol Verhovenin 17-ci əsrin rahibəsi Benedetta Karlininin heyrətamiz həyatından bəhs edən filmi ən səs-küylü əsərlərdən biri oldu. Katolik monastırında lesbiyan sevgisi səhnələri və ya Verhoven tərəfindən aydın şəkildə ifadə edilən fikir təkcə qadın bədəninə deyil, həm də Məsihin bədəninə sahib olan həyasız manipulyator Benedettada bütün kilsə atalarından daha çox müqəddəslik var.
“Kül” (Zola), rejissor Ceniks Bravo
“Mənim bu qancıqla ayrılıq hekayəmizi eşitmək istərdinizmi??????? Olduqca uzun, lakin təlaşla dolu ??”. Twitter-də çəkilmiş bu film klassika üçün deyil, maraq üçün bir tətbiqdir. Ağ və qara rəngli iki striptiz rəqqasəsiinin əlavə pul qazanmaq və əylənmək üçün Floridaya getməsi haqqında təbii twitter trillerini böyük ekrana köçürən Ceniks Bravo şəbəkə materialının müqavimətini dəf edə bilib. Film sosial şəbəkə abunəçiləri üçün bir nağıl, cəsarətli bir lətifə kimi deyil, heyranedici absurd ekzistensializm modeli kimi görünür - nigeriyalı qadın alverçiləri, Nikolas Braun kimi dünyada ən acınacaqlı ağ dərili insan və sonu olmayan mənasız bir magistral səyahət.
“Yolda zarafatlar” (Bad Trip), rejissor Kitao Sakuray
Bu komediya üçün (ən azı faciə və ya psixologizmdən uzaq olan saf komediya nəzərdə tutulur) il ən yaxşı olmadı, lakin dünyada baş verənləri nəzərə alsaq, yəqin ki, təəccüblü olmaz. Ancaq istisnalar da var idi - ilk növbədə Rusiyada dəhşətli Bad Trip adını almış Kitao Sakuray, fərdi üslubda çıxış edən komediyaçılar- Erik Andre, Lil Rela Haueri və Tiffani Heddiş üçlüyü, yerli əhali tərəfindən çəkildiklərindən xəbərsiz olan insanların iştirak etdiyi “Borat” filmi. Ancaq "Borat"dan fərqli olaraq, bu filmdə adi amerikalılara heç bir istehza yoxdur - burada onlara gözlərinin önündə Andre, Haueri və Heddişin dərinliklərinə qərq olduğu cəlbebedici axmaqlığın xoşbəxt şahidləri rolu verilir...
“Qırmızı raket” (Red Rocket), rejissor Son Beyker
Amerikanın rəngarəng həyatının və sakinlərinin müğənnisi, "Qırmızı raket" filminin rejissoru Şon Beyker nəzərlərini Texas ştatında nəhəng neft emalı zavodunun kölgəsində yaşayan Texas şəhərinə çevirib və iyirmi il Los Anceles porno filmlərinin iştirakçısı olmuş komediyaçı Saymon Reksin 40 yaşlı qəhrəmanı quyruğunu qısaraq məhz buraya qaçıb gəlir. Beyker bu vəziyyətdə qəhrəmanını maksimum həyasızlıqla, onun yumoruna qarşı amansızlıqla, paradoksal sentimentallıqla və həmişə ya rəqəmsal görüntünün piksellərinə, ya da Amerika bayrağının qırıntılarına parçalanmağa hazır mənzərələrlə sıxışdırır.
“Zərbə dalğası 2” (Chai dan zhuan jia 2), rejissor German Yau
İlin ən abırsız tamaşası budur – təkcə ona görə yox ki, bu film Marvelin bütün şərti kinokainatında olduğundan daha çox (həm də necə!) süjet dönmələrini ehtiva edir, həm də ona görə ki, bu film Honq-Konqun bütün ərazisini nüvə partlayışı ilə hədələyən radikal terrorçular və onlarala mübarizə aparmaq məcburiyyətində olan minaaxtaranlar haqqındadır (və bu, Çin və polis əleyhinə etirazlar fonunda baş verir!). Ancaq bu təbliğat astarının heç bir mənası yoxdur, yalnız Herman Yau və onun əsas ulduzu Endi Launun hərəkət janrına aid olan ənənələri necə uzatdıqlarını görmək lazımdır.
“Superulduz” (Superstar), rejissor Brüno Dümon
Bir vaxtlar Tanrı tərəfindən tərk edilmiş dünyanın sümükləri üzərində çəkilmiş mənəvi psixodrama formatında və "Körpə Kenken" kimi absurd mini-serialı üzərində işləyən Brüno Dümon birdən-birə başqa verilişlərə keçərək heyrətləndirməyə davam edir. Bu dəfə onun diqqəti media və onun təmsil etdiyi dünya arasındakı problemli əlaqə üzərindədir - və müəyyən bir məqama qədər adama elə gəlir ki, Dümonun xəbər hazırlayan və onları əvəz edənlər barəsində demək istedikləri (Frans adlı Parisin ulduz teleaparıcısının və Lei Seydun simasında) satiradan başqa bir şey deyil. Amma yox, getdikcə Dümonun məqsədində daha iddialı olduğu, ən azı medianın təsvir etdiyi real dünyanın olmadığını göstərmək nəzərə çarpmağa başlayır: media bu dünyanı nəinki özünə tabe edib, hətta udubdu. Beləliklə, həyatın nəbzini hiss etmək üçün yeganə şans ən azı telefon kamera obyektivinə düşməkdir; madmuazel Fransın isə “timsah göz yaşlarına” səbəb ola bilsəniz, deməli daha şanlısınız.
"İşıq hər yerdədir" (All Light, Everywhere), rejissor Teo Entoni
Göyə baxanda nə görürük? Müşahidə təyyarəsinin kamerası göydən bizə baxanda nə görür? Möhtəşəm - həm analitik olaraq təsdiqlənmiş, həm də intonasiya baxımından dərin şəxsi - Teo Entoninin esse filmi bu suallara təkcə cavab vermir, həm də bu baxışlardan kənarda nələrin qaldığını aydınlaşdırır. Məhz onun daşıyıcısı, ona xas olan qərəzlərlə birlikdə. Bəli, Entoni filminin bir hissəsini polis üçün tazer və videoregistratorlar istehsal edən korporasiyaya həsr edərək, texnologiyanın da qərəzli ola biləcəyini ortaya qoyur. Çünki bütün elmin tarixi yaxşı niyyətləri irqi, sinfi, cinsi xarakterli dəhşətli yanılmalarıı ləğv edə bilməyən insanlar tərəfindən yazilmışdır. Bu, kinotəsviri tarixinə də aiddir və hətta "İşıq hər yerdədir" filmi də öz obyektivliyini şübhə altına qoymaq cəsarətinə malikdir.
"Müqəddəs bağlar" (Lingui, les liens sacrés), rejissor Mahamat-Saleh Harun
Çaddan olan dahi rejissor Mahamat-Saleh Harunun deyəsən bu yeni, "Müqəddəs bağlar" filminin belə gözəl olmağa haqqı yoxdur. Müsəlman ölkəsində 16 yaşlı qızını abort etdirməyin yolunu axtaran, metalkorddan çıxarılan təkərlərdən toxuduğu istilik əşyaları ilə dolanışığını təmin edən kasıb ananın hekayəsində mənzərəli nə ola bilər? Və buna baxmayaraq, Harun bu qadınların çirkin məişətinə və yaşadıqları qəddar mühitə diqqətlə nəzər salmaqla yanaşı, dünyanın ani, hipnotik gözəlliyini də görməzlikdən gələ bilmir. Əvvəllər heç vaxt mahiyyətcə sosialist realist bir film Dreykin klipinə bu qədər bənzəməmişdi və bu, çox güman ki, komplimentdir.
“Sıfırlar və birlər” (Zeros and Ones), rejissor Abel Ferrara
Sonsuz gözəllik və dünyamızın dəhşətli nizamları arasındakı paradoksal sürtünmə Abel Ferraranın yeni filminin mərkəzində dayanır. Amerikanın müstəqil anfan-terribl (ərköyün uşaq) kinosu “Tommazo”nun narkoetirafları və “Sibir”in Yungian mağarası ilə təmizlənmiş kimi görünür və indi öz ticarət nişanı olan qeyri-konformist (və üstəlik, ən yaxşı müasir operatorlardan biri Şon Prays Uilyamsın obyektivi ilə) təxribatçı qıyıq gözlərlə dünyaya yenidən baxır. Dünya koronavirus pandemiyasından dəli olub - buna görə də Ferrara sui-qəsdçilər-hərbçilər (o cümlədən ruslar) və radikal idealistlər, məhkum edilmiş "İsanın əsgəri" və çəhrayı paltolu ilahi qız, bir tapançanın tətiyi olaraq kino kamera, nəhayət Vatikanda bir partlayış haqqında çətin, lakin cəlbedici film çəkir. Xəstə dünya üçün təqdim olunan həqiqətən də xəstə və sayıqlayan film.
"Yay", rejissor Vadim Kostrov
"Yay" Nijni Tagildən olan 23 yaşlı rejissor Vadim Kostrov tərəfindən 2021-ci ildə çəkilmiş bir neçə filmdən biridir (o, ən azı möhkəm resurs olmadan cüzi bir zaman dövrü ərzində özünün maqnit kimi cəlbedici kino kainatını yaratmağı bacardı). Film “İov” kitabından bir sitatla və paradoksal olaraq fabrik dumanına bürünmüş məbədin səhər görüntüsü ilə başlayır. Daha sonra Kostrovun özünün bir neçə uşaqlıq xatirələrini lentə aldığı bu film boyunca pravoslav mənəviyyatı o qədər güclü şəkildə aşılanır ki, "Yay" heç bir mübaliğəsiz, hətta Rusiya haqqında bir yuxu da adlandırıla bilər, lakin Rusiya hətta dumanda və alovda uşaq sadəlövhlüyünün və açıqlığının hər hansı bir narahatlıq və qorxudan daha güclü olduğu bir ərazi olaraq qalır: Kostrov nəinki qəhrəmanlarından hər hansı bir bəlanı uzaqlaşdırmır, hətta özünün ultrarealist filmində buna eyham yeri də qoymur.
“Test nümunəsi” (Test Pattern), rejissor Şattara Mişel Ford
Şattara Mişel Ford tərəfindən hələ 2019-cu ildə çəkilmiş və bir neçə Amerika festivalında göstərilən film pandemiya səbəbindən yalnız iki ildən sonra nümayiş olundu və bu müddət ərzində o nəinki solmadı, əksinə, yalnız daha yaxşı görünür. Ən azı ona görə ki, son bir-iki ildə qadınlara qarşı cinsi zorakılıq mövzusunu qaldıran onlarla film çəkilib, amma “Test nümunəsi”ndən fərqli olaraq, onlarda təbliğatdan başqa heç bir intonasiya tapa bilməzsia. Qəhrəman Brittani S. Holl başqasının çarpayısında oyanır və başa düşür ki, sərxoşluq səbəbindən baş vermiş cinsi əlaqəyə razılıq verməyib, lakin sonra “Test nümunəsi” gözlənilməz istiqamətdə gedir və bu cinsi zorakılıqdan sonra qızı həm də sevdiyi oğlan tərəfindən psixoloji zorakılıq gözləyir: sevgilisi onu zorlama ilə bağlı arayışlar əldə etmə üçün klinikalarda süründürür. Kişiliyin bu vizual çöküşü “Test nümunəsi”ndə daha da qulaqbatırıcı görünür, çünki Ford filmin bütün süjetini onların münasibətlərinin üzərində quraraq sevgi haqqında inandırıcı, ətraflı hekayə təqdim edir.
“Dünyanın ən pis adamı” (Verdens verste Menneske), rejissor Yoakim Triyer
Yoakim Triyer ilin ən ardıcıl ixtiraçı filmlərindən birini – yaşı 25-30 arasında olan norveçli Yulinin bütün nəsillərə meydan oxuyan portretini çəkib. Triyer istehzada o qədər hazırcavabdır ki, peşələr və kişilər arasında seçim etməyi bacarmayan bir qadının özü haqqında düşüncələri də haçalanıb. Daha maraqlısı odur ki, heç bir şəkildə yetkinləşməyən qəhrəmanının çatışmazlıqlarını görən və böyüdən Triyer eyni zamanda onu mühakimə etməkdən tamamilə imtina edir, özündə təkcə sarkazm və üslub resursları deyil, həm də nadir empatiya kəşf edir. Onu ən azı baş rolda Renate Reinsvenin performansına baxarkən başa düşmək olar - eyni zamanda dözülməz, başa düşülən və cəlbedici olmağı bacarır.
“İntreqalde” (İntregalde), rejissor Radu Muntyan
İlin ən qorxulu filmi “İntreqalde” (bədənə məhəbbət - red.) bu janrın sönük, mexaniki qurğuları olmadan keçinir. Rumıniyalı Radu Muntyan Transilvaniya dağlarının yoxsul sakinlərinə Milad ləvazimatları paylamaq üçün humanitar missiya məqsədilə bir neçə orta səviyyəli buxarestli idealist göndərir. İns-cins olmayan yolda fəallar dişsiz yerli bir qocanı onları meşəqəran zavoduna aparmaq və sözün əsl mənasında yanlış istiqamətə döndərmək üçün yeni “Land Rover”ə mindirirlər. Qəhrəmanlar yarı yolda ilişib qalaraq öz gözəl görünüşlərini sürətlə itirsələr də, tədricən məlum olur ki, Muntyan onlar üçün həqiqətən də dəhşətli hadisələr hazırlamır, ancaq ölümə sürükləyən iztirablarla dolu real həyatla üz-üzə qalmaq özlüyündə daha dəhşətlidir. Həqiqətləri gizlətmədən birbaşa üzə deyən möhtəşəm rejissor işi.
“Paralel analar” (Madres paralelas), rejissor Pedro Almodovar
Pedro Almodovar həmişə siyasi rejissor olub - təkcə ona görə ki, onun bir çox qəhrəmanlarının bu və ya digər formada arzuladığı cinsi azadlıq həmişə siyasi məsələ olub və olacaq: az sayda hakim dairələr var ki, nəinki öz ağıllarına nəzarət etməkdən, həm də özlərinə tabe olan subyektlərin bədənlərinin şirnikləndirici istifadəsindən əl çəkirlər. "Paralel analar" həm də Almodovarın həyatında birbaşa siyasətdən danışmağa hazır olduğu bir mərhələyə çatdığını göstərir - onun imzası və markası olan sentimental hekayə doğum evinin səhvi üzündən övladları dəyişik düşən iki qadının (Penelopa Krus və Milena Smit) vətəndaş müharibəsi travmasına həsr olunmuş təməl üzərində yalnız üst quruluş kimi xidmət edir. Almodovarın fikrincə, faşizm qurbanlarının sümükləri qazılıb üzə çıxarılmayana qədər heç bir azadlıq və sevgidən danışmaq mümkün deyil.
“Bu mənim arzumdur” (Eyimofe (This is My Desire)), rejissorlar Ari Esiri və Oqeneoçuko Esiri
Yuxarıda verdiyimiz kinokolleksiyadan da göründüyü kimi, 2021-ci il Afrika kinosu üçün çox uğurlu oldu. (“Delfinlərin duası”nın məktəbli fəalı Rozin Mfetqo Mbakamın sənədli portreti, Alisiya Üzeyman və Sol Uilyams tərəfindən çəkilmiş “Neptun Frost” futuristik koltan müzikli də istənilən zirvələrə və tamaşaçı sevgisinə layiqdir). Amma bəlkə də dünyanın ən bədbəxt qitəsinin bir il ərzində dünyaya bəxş etdiyi kino incilərinin ən heyrətamizi Ari və Çuko Esiri qardaşlarının Nigeriyada baş verən hadisələrdən bəhs edən “Bu mənim arzumdur” adlı debüt filmidir. O, tayvanlı rejissor Vonq Karvayın “Yeni dalğa”sına təkcə ritm və təsvirləriylə bənzəmir, həm də hər şeydən əvvəl bir-birini tanımayan, lakin eyni dərəcədə Nigeriyadan mühacirət etməyi xəyal edən qəhrəmanların dramlarından empatik müdrikliklə danışaraq heyran edir və bu filmin müasir kinoda demək olar ki, heç bir analoqu yoxdur.
Miraslan
